Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Η «οσμή» σκανδάλου που περιβάλλει την υπόθεση της Attica Bank, κυρίως σε ότι αφορά τις πρακτικές δανειοδοτήσεων, έχει προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις. Και αν το πόρισμα του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (SSM) της ΕΚΤ αποτελεί μία πρώτης τάξεως αφορμή για όσους θέλουν να ασκήσουν σκληρή κριτική στην κυβέρνηση, υπάρχουν συγκεκριμένες πτυχές που «ξεγυμνώνουν» τη λειτουργία της τράπεζας και ενισχύουν αυτή την κριτική.
Τι ήταν τελικά μέχρι σήμερα η Attica Bank; Μία τράπεζα που στήριζε τις μικρομεσαίες, κατά κύριο λόγο, επιχειρήσεις, ή ένα όχημα για την διευκόλυνση συγκεκριμένων συμφερόντων; Η απάντηση στο ερώτημα θα δοθεί από τις εισαγγελικές αρχές οι οποίες θα κρίνουν με βάση τον έλεγχο που διενέργησε ο SSM σε συνεργασία με την Τράπεζα της Ελλάδος, τον τρόπο με τον οποίο η τράπεζα έδινε δάνεια σε συγκεκριμένους επιχειρηματίες.
Αδικαιολόγητα χαμηλά επιτόκια, ανεπαρκείς εξασφαλίσεις και χορηγήσεις μεγάλων ποσών σε συγκεκριμένους πιστούχους όταν οι καταθέσεις καταρρέουν, συνθέτουν το μείγμα των παρατυπιών που φέρεται να εντοπίζει ο SSM.
Από μόνο του δε, το γεγονός ότι η τράπεζα χορηγούσε, σύμφωνα πάντα με το πόρισμα, δάνεια χωρίς να διαθέτει επαρκείς μεθόδους τιμολόγησης και κατάλληλα πρότυπα στάθμισης κινδύνων, δείχνει ότι θα μπορούσε να μπλέξει σε περιπέτειες... εξυγίανσης και μάλιστα σε περιβάλλον εφαρμογής του bail-in, υπό τον κίνδυνο δηλαδή «κουρέματος» των καταθέσεων.
Για να εξαλειφθεί κάθε πιθανότητα «ατυχήματος» η ΤτΕ ήταν έτοιμη να τοποθετήσει επίτροπο στην τράπεζα, στην περίπτωση που δεν εξασφαλιζόταν η σύμφωνη γνώμη του βασικού μετόχου για τη νέα διοίκηση. Θα αναλάμβανε τον έλεγχο για να διασφαλίσει τη συνέχεια της τράπεζας.
Η σοβαρότητα της κατάστασης επιβεβαιώνεται και από τις δηλώσεις της νέας διοίκησης, σύμφωνα με τις οποίες η τράπεζα θα λειτουργεί πλέον με αυστηρά τραπεζικά κριτήρια, ενώ το πόρισμα του SSM θα είναι η «βίβλος» της λειτουργίας της. Άρα, πως λειτουργούσε μέχρι σήμερα; Με γνώμονα την εξυπηρέτηση συμφερόντων και όχι με καθαρά τραπεζικά κριτήρια;
Άσχετα με το αν για κάποια δάνεια έχουν ληφθεί οι απαραίτητες εξασφαλίσεις και αυτά εξυπηρετούνται, η χορήγηση μεγάλων ποσών σε συγκεκριμένους πιστούχους την ώρα που οι καταθέσεις μειώνονταν σημαντικά και οι υπόλοιπες τράπεζες έχουν κλείσει ερμητικά τις στρόφιγγες, αυξάνει τις πιθανότητες «ατυχήματος». Πόσω μάλλον όταν η τράπεζα δεν έχει ολοκληρώσει τις διαδικασίες κάλυψης των κεφαλαιακών αναγκών που προέκυψαν από το δυσμενές σενάριο των stress tests.
Αν ισχύουν τα όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας τις τελευταίες ημέρες για τις δανειοδοτήσεις του ομίλου Καλογρίτσα από την Attica Bank – κάτι που θα κρίνουν οι εισαγγελικές αρχές μετά την εξέταση του πορίσματος – η προνομιακή μεταχείριση προκαλεί το κοινό αίσθημα. Διότι ως γνωστόν, «η γυναίκα του Καίσαρα δεν αρκεί να είναι τίμια, πρέπει και να φαίνεται». Επιπλέον, το ότι τα εν λόγω δάνεια είναι καλυμμένα, σύμφωνα με τη διοίκηση της τράπεζας, δεν σημαίνει απαραιτήτως ότι έχουν τις κατάλληλες εξασφαλίσεις και αυτό είναι κάτι που θα κρίνουν οι αρμόδιες αρχές.
Σημαντικό, επίσης, είναι το στοιχείο ότι μέσα στο 2015 και το 2016 ο συγκεκριμένος επιχειρηματικός όμιλος έλαβε 72,6 εκατ. ευρώ, όταν την περίοδο 2011-2014 έλαβε συνολικά 55 εκατ. ευρώ. Μάλιστα, ο τηλεοπτικός σταθμός Alpha προχώρησε σε αποκαλύψεις σύμφωνα με τις οποίες για τις εταιρείες Καλογρίτσα είχαν εγκριθεί ακόμη 19 εκατ. ευρώ τα οποία «πάγωσαν» μετά την απόφαση της ΤτΕ για απαγόρευση των νέων δανειοδοτήσεων. Εντύπωση προκαλεί επίσης η απόφαση της τράπεζας να μην χορηγήσει στο εξής κανένα δάνειο σε μέσο ενημέρωσης, σε μια προσπάθεια να αμβλυνθούν οι αντιδράσεις που προκάλεσε ο καταιγισμός αρνητικών δημοσιευμάτων.
Όταν σχεδόν το 80% των συνολικών δανείων της τράπεζας είναι επιχειρηματικά ο έλεγχος για τις πρακτικές πιστοδοτήσεων και τα στοιχεία που δείχνουν «προτιμήσεις» σε συγκεκριμένους ομίλους κάνουν ακόμη πιο σημαντικό το πόρισμα του SSM. Τα «κόκκινα» επιχειρηματικά δάνεια επίσης διαμορφώνονται στο 80% των συνολικών μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων της τα οποία ανέρχονται σε 2,3 δισ. ευρώ. Μέσα σε ένα χρόνο τα «κόκκινα» δάνεια της τράπεζας αυξήθηκαν κατά 500 εκατ. ευρώ ή κατά 36%.
Την ίδια ώρα οι συνολικές καταθέσεις της Attica Bank μετά βίας έφτασαν τα 2 δισ. ευρώ στο α'' τρίμηνο του 2016, από τα 2,967 δισ. ευρώ στο πρώτο τρίμηνο του 2015. Έχουν υποχωρήσει δηλαδή μέσα σε 12 μήνες κατά σχεδόν 1 δισ. ευρώ, ή κατά 33%. Μεγάλο μέρος των καταθέσεων που «χάθηκαν» οφείλεται στην απόφαση της κυβέρνησης να μεταφέρει τα αποθεματικά των ταμείων στον ειδικό λογαριασμό της ΤτΕ. Ο δείκτης δανείων προς καταθέσεις «αγγίζει» το 200%!!!
Οι τελευταίες εξελίξεις με την τοποθέτηση του Παναγιώτη Ρουμελιώτη στη θέση του προέδρου και του Θόδωρου Πανταλάκη στη θέση του διευθύνοντος συμβούλου όχι μόνο δίνουν τέλος στην αγωνία για τους καταθέτες της τράπεζας, αλλά παράλληλα βάζουν την Attica Bank στο εποπτικό μικροσκόπιο της Τράπεζας της Ελλάδος, του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (SSM) της ΕΚΤ και της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού (DGComp) της Κομισιόν.
Με άλλα λόγια η τράπεζα θα λειτουργεί για μεγάλο χρονικό διάστημα σε συνθήκες πλήρους επιτροπείας και θα πρέπει να αποδείξει αφενός ότι συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις των εποπτικών Αρχών και αφετέρου ότι κινεί όλες τις απαραίτητες διαδικασίες για να επιλυθούν τα ζητήματα που θίγει το πόρισμα του SSM.
Τι ακριβώς λέει το πόρισμα του SSM για τις πρακτικές δανειοδοτήσεων της Attica Bank; Με βάση τα όσα ανέφεραν τα νέα μέλη της διοίκησης της τράπεζας, ο SSM κάνει γενικές παρατηρήσεις και δεν στέκεται σε συγκεκριμένες υποθέσεις πιστούχων. Ακόμη όμως και το γενικό συμπέρασμα του μεγάλου Επόπτη των τραπεζών είναι τουλάχιστον εντυπωσιακό. Σύμφωνα λοιπόν με το πόρισμα, η τράπεζα τιμολογούσε ορισμένα δάνεια που ενέκρινε χωρίς τα κατάλληλα τραπεζικά κριτήρια.
Αυτό σημαίνει ότι κάποια δάνεια δίνονταν με βάση τις εκτιμήσεις των αρμόδιων στελεχών και άρα η έγκριση των δανείων θα μπορούσε να επηρεαστεί σε άγνωστο βαθμό από τις προσωπικές σχέσεις με συγκεκριμένους επιχειρηματίες ή τις πολιτικές και άλλες παρεμβάσεις.
Διαβάστε ακόμα:
- TΕΕ: Προσφυγή στη δικαιοσύνη, εφόσον προκύψουν ευθύνες για την Attica Bank
- Σ. Φάμελλος: Το πόρισμα της ΤτΕ για την Attica Bank θα δοθεί σε όλα τα κόμματα
