«Το να επιχειρείς το 2017 στην Ελλάδα, είναι πιο δύσκολο από εποχές που επιχειρούσαμε με πολύ λιγότερα μέσα και σ'' ένα λιγότερο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον. Η χώρα μας διεκδικεί την παγκόσμια πρωτοτυπία να επιδιώκει την ανάπτυξη μέσω των κρατικών πρωτοβουλιών και έχοντας στο στόχαστρο την υγιή επιχειρηματικότητα. Στην Ελλάδα έχει δαιμονοποιηθεί το εταιρικό κέρδος».
Αυτά μεταξύ άλλων επισημαίνει σε συνέντευξή του στο Liberal ο πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος (ΣΒΒΕ) κ. Αθανάσιος Σαββάκης, όμως δεν παραλείπει να καταθέσει τις προτάσεις του για μια εθνική βιομηχανική πολιτική, που μπορεί να φέρει αναπτυξιακό μέλλον.
Αναφέρεται στην κυρίαρχη ανάγκη της ενίσχυσης της μεταποιητικής δραστηριότητας, ώστε η χώρα να παράγει διεθνώς εμπορεύσιμα προϊόντα και να γίνει ανταγωνιστική. Στόχος, όπως τονίζει είναι η μεταποίηση από το σημερινό ισχνό 8% ως ποσοστό του ΑΕΠ να ανέλθει με πραγματικές μεταρρυθμιστικές παρεμβάσεις στο 12% στη επόμενη 5ετία.
Τέλος, αναφέρεται στη δαιμονοποίηση της επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα, φέρνοντας το πρόσφατο παράδειγμα ελληνικής start-up που πουλήθηκε σε ξένο όμιλο στο εκατονταπλάσιο της αρχικής επένδυσης και πολλοί στην Ελλάδα κατηγόρησαν τον επιχειρηματία γιατί την «ξεπούλησε»...
Συνέντευξη στον Απόστολο Σκουμπούρη
Κύριε Σαββάκη, ποια είναι τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις της Βορείου Ελλάδος;
Θεωρώ ότι οι επιχειρήσεις της Βορείου Ελλάδας δεν διαφοροποιούνται ιδιαίτερα από τις επιχειρήσεις της υπόλοιπης Ελλάδας. Το συνεχιζόμενο δυσμενές περιβάλλον που επικρατεί στη χώρα μας, πλήττει ποικιλοτρόπως τις επιχειρήσεις με μείωση του κύκλου εργασιών, με αυξημένη φορολογία, με παντός είδους εμπόδια που εμποδίζουν την υγιή επιχειρηματικότητα. Όταν η οικονομία δοκιμάζεται και τα εισοδήματα περιορίζονται, χάνουμε όλοι.
Πέρα όμως από τα γενικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν όλες οι επιχειρήσεις της χώρας, για τις επιχειρήσεις της Βορείου Ελλάδας ιδιαίτερη σημασία έχουν τα αναίτια κόστη που επιβαρύνουν και μετατρέπουν σε μη ανταγωνιστικές τις εγχώριες μεταποιητικές επιχειρήσεις: ενέργεια, μεταφορές, τελωνεία, δημοτικά τέλη και φόροι κλπ. Παράλληλα, έχει εξαιρετική βαρύτητα το θέμα της προσέλκυσης κεφαλαίων από το εξωτερικό για επενδύσεις στην Ελλάδα.
Εξίσου σπουδαία είναι τα θέματα της κτηματαγοράς, όπως η νομιμοποίηση των αυθαιρέτων στη βιομηχανία με ευνοϊκούς όρους, η απαλλαγή των βιομηχανοστασίων από τον ΕΝΦΙΑ, καθώς και η θεσμοθέτηση της μεταφοράς του συντελεστή δόμησης από οικόπεδο σε οικόπεδο εντός βιομηχανικών περιοχών.
Πόσο «χτύπησε» τη Βόρειο Ελλάδα η... φάμπρικα των μετακινήσεων εταιρειών προς τη Βουλγαρία; Έχετε στοιχεία; Που είναι η πραγματικότητα και που η υπερβολή σ'' όλο αυτό;
Με αφορμή την ερώτηση σας, θεωρώ ότι μου δίνεται η ευκαιρία να διευκρινίσω ότι το θέμα των μετακινήσεων επιχειρήσεων στην Βουλγαρία δεν είναι ένα αποκλειστικό θέμα των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην Βόρεια Ελλάδα. Όπως γνωρίζετε και εσείς και όλοι όσοι έχουν γνώση του επιχειρηματικού τοπίου στην Ελλάδα, πολλές επιχειρήσεις από όλη την Ελλάδα μετέφεραν είτε την έδρα τους, είτε και τις δραστηριότητές τους στην γειτονική χώρα. Δυστυχώς το να επιχειρείς στην Ελλάδα του 2017 είναι ίσως χειρότερο και από εποχές όπου επιχειρούσες με πολύ λιγότερα μέσα και σε ένα λιγότερο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον.
Ως Έλληνας επιχειρηματίας έχεις δύο επιλογές: ή μένεις στην χώρα σου, την στηρίζεις και προσπαθείς να αλλάξεις τα κακώς κείμενα κόντρα σε όλα τα εμπόδια που έχεις μπροστά σου ή φεύγεις και μεταφέρεις την επιχείρηση σου εκτός Ελλάδας. Στον ΣΒΒΕ και εγώ προσωπικά ως επιχειρηματίας, θεωρούμε ότι η επιλογή να μείνεις στη χώρα σου και να παλέψεις κόντρα στις δυσκολίες είναι μονόδρομος.
Ωστόσο, να επισημάνω σε αυτό το σημείο, ότι η επίσημη πολιτεία πρέπει να αποφασίσει κάποια στιγμή να είναι αρωγός στις προσπάθειες μας και να προχωρήσει σε ουσιαστικές αναπτυξιακές μεταρρυθμίσεις στην ελληνική οικονομία, για να υπάρξει επιτέλους η πολυπόθητη ανάτασή της.
Τι κίνητρο έχει κάποιος να ανοίξει επιχείρηση στη Θεσσαλονίκη, όταν δίπλα είναι η Βουλγαρία;
Νομίζω ότι για μας στον ΣΒΒΕ δεν υπάρχει δίλημμα. Η Θεσσαλονίκη είναι η πόλη μας, το επίκεντρο των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων της Βορείου Ελλάδας και μια εξαιρετικά ζωντανή πόλη και, με τη βοήθεια του Δήμου, αρκετά εξωστρεφής. Ο τουρισμός της αναπτύσσεται συνεχώς, ανοίγοντας νέες προοπτικές και ενδυναμώνοντας την τοπική αγορά. Εφόσον βελτιωθούν και οι γενικότερες οικονομικές συνθήκες, σταθεροποίηση της οικονομίας, μείωση της φορολογίας, κλπ, θεωρούμε ότι τα κίνητρα θα είναι αυξημένα.
Μιλάτε συχνά για την ανάγκη ενός ολοκληρωμένου στρατηγικού σχεδιασμού εθνικής βιομηχανικής πολιτικής. Πως τον εννοείτε αυτόν τον σχεδιασμό, με πέντε κουβέντες;
Και στον ΣΒΒΕ, αλλά και εγώ προσωπικά και ως επιχειρηματίας, θεωρούμε ότι σε ένα περιβάλλον πολιτικά και οικονομικά ρευστό, είμαστε μονίμως θεατές των εξελίξεων. Χωρίς ισχυρή μεταποιητική δραστηριότητα, η οποία θα παράγει διεθνώς εμπορεύσιμα προϊόντα, η χώρα δεν μπορεί να έχει αναπτυξιακό μέλλον. Εξετάζοντας το παγκόσμιο οικονομικό γίγνεσθαι, βλέπουμε ότι οι ισχυρότερες οικονομίες του πλανήτη διαθέτουν ισχυρή βιομηχανία.
Μάλιστα, οι χώρες που διέθεταν ισχυρή μεταποιητική βάση, βίωσαν την κρίση λιγότερο έντονα, απ' ότι οικονομίες στις οποίες κυρίαρχο ρόλο κατείχαν το εμπόριο και οι υπηρεσίες. Είναι προφανής τεκμηρίωση που διαχρονικά επιβεβαιώνει ότι η μεταποίηση «συντηρεί» πλήθος «δορυφορικών» επιχειρηματικών δραστηριοτήτων και επαγγελμάτων.
Γι' αυτό είναι δυνατόν η μεταποίηση, από το ισχνό 8% που βρίσκεται σήμερα ως ποσοστό του ΑΕΠ στη χώρα μας, να ανέλθει, με πραγματικές μεταρρυθμιστικές παρεμβάσεις στο περιβάλλον δραστηριοποίησής της, στο 12% μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια. Ας μην παραβλέψουμε το γεγονός ότι η βιομηχανία την εποχή της οικονομικής κρίσης εισφέρει περίπου 55 δισ. ευρώ στο ΑΕΠ της χώρας, διατηρεί 1,2 εκατ. θέσεις εργασίας και τροφοδοτεί τα κρατικά ταμεία με περισσότερα από 11 δισ. ευρώ το χρόνο.
Η «αιχμή του δόρατος» για την αύξηση της μεταποίησης ως ποσοστού του ελληνικού ΑΕΠ θα πρέπει να είναι οι ιδιωτικές επενδύσεις. Τεχνογνωσία υπάρχει, προϊόντα με δυνατότητες να κατακτήσουν τις διεθνείς αγορές υπάρχουν, ανθρώπινο δυναμικό με υψηλά προσόντα που μπορεί να προσαρμοσθεί στα δεδομένα του ανταγωνισμού επίσης υπάρχει και το μόνο που λείπει είναι το κατάλληλο επιχειρηματικό περιβάλλον.
Στο πλαίσιο αυτό, η χώρα μας θα πρέπει να σχεδιάσει και να υλοποιήσει τη δική της βιομηχανική πολιτική, ούτως ώστε αφενός να ενθαρρυνθούν οι αναγκαίες προσαρμογές, που πρέπει να υιοθετηθούν από τις εγχώριες επιχειρήσεις, με στόχο να τις κάνουν περισσότερο εξωστρεφείς και ανταγωνιστικές, και, αφετέρου, να βελτιωθεί το οικονομικό περιβάλλον μέσα στο οποίο λειτουργεί η βιομηχανία.
Με τον τουρισμό τι γίνεται; Γιατί υπάρχει η αίσθηση ότι η Θεσσαλονίκη δεν κερδίζει ότι της αναλογεί, τόσο από πλευράς ιστορίας όσο και από πλευράς γεωστρατηγικής θέσης;
Ο θεσμικός μας ρόλος δεν μας επιτρέπει να έχουμε στοιχεία για την τουριστική ανάπτυξη στην πόλη μας. Ωστόσο, ως παρατηρητές και ως κάτοικοι της Θεσσαλονίκης μπορούμε να έχουμε άποψη. Συνεπώς, πιστεύουμε ότι τα τελευταία χρόνια η κατάσταση έχει βελτιωθεί αισθητά. Να επισημάνω ότι σημαντικό ρόλο σε αυτό έπαιξε η τοπική αυτοδιοίκηση που επέδειξε αυξημένη εξωστρέφεια και ο ιδιωτικός τομέας με πολύ σημαντικές τουριστικές επενδύσεις. Όταν δεν μοιρολατρείς και προσπαθείς να βελτιώσεις τις συνθήκες, έρχεται σίγουρα ένα ικανοποιητικό αποτέλεσμα.
Προ μηνών μεταφέρατε στον πρωθυπουργό τα ισχυρά παράπονα των μεταποιητικών επιχειρήσεων απέναντι στις αλυσίδες σούπερ μάρκετ. Υπάρχει θέμα αφανισμού μεγάλου αριθμού προμηθευτών, που είναι οικογενειακές επιχειρήσεις;
Η επιστολή μας είχε αποδέκτες ένα μεγάλο μέρος της πολιτικής ηγεσίας της χώρας, εκτός από τον πρωθυπουργό γιατί θέλαμε να επισημάνουμε την κρισιμότητα της κατάστασης και ζητήσαμε να προχωρήσουν στις απαραίτητες ενέργειες για την αντιμετώπιση της μειονεκτικής θέσης των μεταποιητικών Ελληνικών επιχειρήσεων, απέναντι στις αλυσίδες σούπερ μάρκετ.
Με αφορμή το θέμα της Μαρινόπουλος, πολλές Ελληνικές μεταποιητικές επιχειρήσεις που συμμετείχαν στη συμφωνία για τη διάσωση της εταιρείας, μας ενημέρωσαν ότι δέχτηκαν έντονες πιέσεις, από άλλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ, για να προχωρήσουν, αφενός σε πρόσθετες παροχές και εκπτώσεις, και αφετέρου σε επιμήκυνση του, ήδη μεγάλου, χρόνου πίστωσης. Όπως καταλαβαίνετε, για την Ελληνική μικρομεσαία μεταποιητική επιχείρηση, που ούτως ή άλλως αντιμετωπίζει τεράστια προβλήματα ρευστότητας, δημιουργείται μια κατάσταση ασφυξίας που μπορεί να την οδηγήσει σε πτώχευση και να προκαλέσει απολύσεις εργαζομένων.
Ως ΣΒΒΕ προτείναμε να ληφθούν επιτέλους τα απαιτούμενα μέτρα και να επανεξεταστεί το καθεστώτος των συναλλαγών ανάμεσα στις εταιρείες μεταποίησης και του λιανεμπορίου, το οποίο θα πρέπει να διέπεται από τις ακόλουθες αρχές: οι τιμές πώλησης των προμηθευτών να πραγματοποιούνται στην καθαρή τιμή, ενώ οι λοιπές παροχές να προσδιορίζονται σε συγκεκριμένο ποσοστό επί του κύκλου εργασιών και να εμφανίζονται σε ενιαίο τιμολόγιο, και, οι πληρωμές των προϊόντων να συνάδουν με τη φύση τους (π.χ. ευπαθή προϊόντα έναντι αυτών μεγάλης διάρκειας) και να γίνονται εντός των χρονικών ορίων που θέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση, με τη θέσπιση ποινικών ρητρών για τις εκπρόθεσμες πληρωμές. Πρέπει όλοι να αναλάβουμε τις ευθύνες μας, γιατί πλέον η αγορά δεν αντέχει άλλα λουκέτα.
Τέλη του 2016, ο ΣΒΒΕ, σε μια σημειολογική κίνηση, τίμησε τέσσερις επιχειρηματίες άνω των 80 ετών. Εσείς τότε μιλήσατε για την ηθική στις επιχειρήσεις, για ιδιότητες όπως υπευθυνότητα, φιλοδοξία, σεβασμός, πρόοδος, αξιοπιστία, αφοσίωση κ.λπ. Γιατί στην Ελλάδα είναι τόσο παρεξηγημένη έννοια το επιχειρείν;
Η Ελλάδα διεκδικεί την παγκόσμια πρωτοτυπία να επιδιώκει την ανάπτυξη μέσω των κρατικών πρωτοβουλιών και έχοντας στο στόχαστρο την υγιή επιχειρηματικότητα. Στην Ελλάδα έχει δαιμονοποιηθεί το εταιρικό κέρδος. Όμως νομίζω ότι όλοι μας πρέπει να κατανοήσουμε κάτι. Όπως ο εργαζόμενος σε μια εταιρεία θέλει να αμείβεται για την εργασία του και να αναγνωρίζεται η προσπάθεια του, έτσι και ο επιχειρηματίας θέλει να αποκομίζει οφέλη από την επιχείρηση του και να ανταμείβονται οι κόποι του.
Για τον επιχειρηματία, η επιχείρηση είναι η εργασία του, δεν είναι το χόμπι του. Από τα κέρδη της ζει την οικογένεια του, ενώ μία κερδοφόρος επιχείρηση βοηθάει τον κύκλο της οικονομίας. Υπάρχουν παραδείγματα κερδοφόρων επιχειρήσεων που στηρίζουν την οικονομία και ευημερούν παράλληλα με τους εργαζόμενους τους.
Θα αναφέρω ένα πρόσφατο παράδειγμα για να κατανοήσουμε όλοι, πόσο έχει δαιμονοποιηθεί η ελληνική επιχειρηματικότητα. Πρόσφατα μια ιδιωτική start-up που όλοι γνωρίζουμε πουλήθηκε σε μια ξένη εταιρεία στο εκατονταπλάσιο της αρχικής επένδυσης.
Σε αυτό το success story βρέθηκαν πολλοί συμπολίτες μας που κατηγόρησαν τον επιχειρηματία που την πούλησε ή για την ακρίβεια, όπως σημείωναν, την «ξεπούλησε». Νομίζω ότι δεν χρειάζεται κάποιο άλλο σχόλιο.
