Καύσιμα, ενοίκιο, λογαριασμοί ρεύματος, τρόφιμα. Μπορεί τα στοιχεία για τον δείκτη τιμών καταναλωτή να αρχίζουν να δείχνουν ότι το φαινόμενο του πληθωρισμού «ξεφουσκώνει» -ουσιαστικά για πρώτη φορά από την άνοιξη του 2020- ωστόσο εκεί που έχουν φτάσει ήδη οι τιμές, καθιστούν υπερβολικά υψηλό το κόστος διαβίωσης σε Ευρώπη και ΗΠΑ και διαμορφώνουν ασφυκτικές συνθήκες για τα νοικοκυριά. Μην ξεχνάμε ότι ο πληθωρισμός σήμερα είναι στο υψηλότερο επίπεδο από το 1980 και αυτό από μόνο του λέει πολλά.
Αν αυξηθούν οι μισθοί, οι τιμές θα συνεχίσουν να ανεβαίνουν και ο πληθωρισμός θα ξεπεράσει κάθε ρεκόρ. Αν δεν αυξηθούν οι μισθοί, τα νοικοκυριά δεν θα μπορούν να ανταπεξέλθουν στα έξοδά τους, με αποτέλεσμα να μειωθεί σημαντικά η ζήτηση και οι τιμές να επανέλθουν σε πιο φυσιολογικά επίπεδα μετά όμως από μια νέα ύφεση και οικονομική κρίση. Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα δηλαδή. Γι’ αυτό οι κεντρικές τράπεζες προσπαθούν να προκαλέσουν μεν τη λεγόμενη «καταστροφή της ζήτησης» αλλά χωρίς ταυτόχρονα να προκαλέσουν ανεπανόρθωτη ζημιά στην οικονομία.
Πρώτο και καλύτερο παράδειγμα οι Ηνωμένες Πολιτείες. Το υπουργείο Εμπορίου των ΗΠΑ ανακοίνωσε την περασμένη Τετάρτη ότι ο πληθωρισμός επιβράδυνε στο 8,5% τον Ιούλιο από 9,1% τον Ιούνιο που ήταν υψηλό 40 ετών. Μόνο στους… δρόμους δεν βγήκαν οι επενδυτές για να πανηγυρίσουν το τέλος της κρίσης, λες και οι τιμές μειώθηκαν και δεν αυξήθηκαν κατά 8,5% σε σχέση με πέρσι. Σίγουρα τα χρηματιστήρια έψαχναν μία αφορμή για να αντιδράσουν, ωστόσο στην καθημερινότητα οι πολίτες τα βγάζουν πέρα ολοένα και πιο δύσκολα.
Στην Αμερική, λοιπόν, το κόστος για να μαγειρέψει κάποιος στο σπίτι του αυξήθηκε κατά 1,3% μέσα σε έναν μήνα τον Ιούλιο και κατά 13,1% σε σύγκριση με πέρσι. Είναι η μεγαλύτερη αύξηση στα είδη παντοπωλείου από το 1979 σύμφωνα με την αμερικανική υπηρεσία εργασίας. Ο πληθωρισμός γενικότερα στα τρόφιμα διαμορφώθηκε στο 10,9% ετησίως και στο 1,1% μηνιαίως, ενώ ήταν ο έβδομος συνεχόμενος μήνας που η μηνιαία αύξηση ήταν μεγαλύτερη του 0,9%. Τα αυγά είδαν ανατίμηση της τάξης του 38% στο έτος, οι πατάτες 13,3%, το βούτυρο 26% και ο καφές 20%.
Στην Ευρωζώνη, ο πληθωρισμός είναι τέσσερις φορές πάνω από τον στόχο της ΕΚΤ, με τις ενεργειακές τιμές 42% υψηλότερα από τον Ιούλιο του 2021 και τα μη επεξεργασμένα τρόφιμα 11% υψηλότερα από πέρσι. Αν επιβεβαιωθεί η πρόβλεψη της Κομισιόν που θέλει τον πληθωρισμό να διατηρείται άνω του 4% τουλάχιστον έως το τέλος του 2023, τότε το κόστος διαβίωσης για τους Ευρωπαίους θα ξεπεράσει κάθε προηγούμενο.
Ανάλογη είναι η εικόνα και στη χώρα μας, όπου ενώ ο πληθωρισμός επιβράδυνε στο 11,5% τον Ιούλιο, από 12,1% τον Ιούνιο, το κόστος στέγασης εκτοξεύθηκε κατά 30,9% σε σύγκριση με πέρσι, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών στα ενοίκια, στον ηλεκτρισμό, στο φυσικό αέριο, στο πετρέλαιο θέρμανσης και στα στερεά καύσιμα. Σύμφωνα με το ΔΝΤ, στην Ελλάδα το κόστος διαβίωσης έχει αυξηθεί, εξαιτίας των ανατιμήσεων στις τιμές της ενέργειας, σε ποσοστό άνω του 11% για τα φτωχότερα νοικοκυριά (και αυτό το συμπέρασμα με στοιχεία Μαΐου) και περίπου κατά 7% για τα υψηλότερα εισοδήματα.
Η μεγαλύτερη αύξηση για τα φτωχότερα νοικοκυριά παρατηρείται στην Εσθονία και ακολουθεί η Μ. Βρετανία. Εκεί, η αύξηση του κόστους διαβίωσης έχει αποκτήσει πρωτοφανείς διαστάσεις για πολλούς πολίτες οι οποίοι αδυνατούν να τα βγάλουν πέρα όταν οι τιμές της ενέργειας αυξάνονται ταυτόχρονα με τις τιμές στα τρόφιμα και δεν μπορούν να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους. Σύμφωνα με την συμβουλευτική Legal and General, οι λογαριασμοί ενέργειας προβλέπεται να φτάσουν τον Ιανουάριο στις 4.200 στερλίνες (δηλαδή πάνω από 5.000 ευρώ) ετησίως.
