Του Θεόδωρου Σεμερτζίδη
Τα τελευταία χρόνια οι μεγαλύτερες κεντρικές τράπεζες του κόσμου, στην προσπάθεια τους να τονώσουν την οικονομική ανάπτυξη των οικονομιών τους, πέραν των άλλων μέτρων, προέβησαν σε μία συντονισμένη μείωση των βασικών τους επιτοκίων. Εν μέρει τα κατάφεραν, αφού οι περισσότερες από αυτές ενίσχυσαν την ανάπτυξη τους, με τα δομικά προβλήματα όμως, κυρίως στην πραγματική οικονομία να παραμένουν.
Χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία, καθώς και η οικονομία της ευρωζώνης, μείωσαν τα επιτόκια τους σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα, καθιστώντας το κόστος του χρήματος χαμηλό, με τις παραγωγικές επενδύσεις όμως να παραμένουν, κυρίως στην ευρωζώνη, σε χαμηλά επίπεδα παρά το ιδιαίτερα χαμηλό κόστος χρήματος.
Ουσιαστικά, η όλη προσπάθεια των κεντρικών τραπεζών εστιάστηκε κυρίως στη διάσωση των τραπεζών με αποτέλεσμα ένα μεγάλο μέρος των ποσοτικών χαλαρώσεων να καταλήγει σε αυτές. Υπάρχουν όμως χώρες, οι οποίες ακολούθησαν ένα διαφορετικό δρόμο, αυτών της διατήρησης των επιτοκίων τους σε υψηλότερα επίπεδα. Η νομισματική πολιτική των οικονομιών αυτών, επηρέασε την οικονομική τους ανάπτυξη ή όχι;
Προκειμένου να δώσουμε μια απάντηση στο παραπάνω ερώτημα, χρησιμοποιήσαμε μερικούς μόνο από τους οικονομικούς δείκτες, όπως το βασικό επιτόκιο, το ποσοστό ανάπτυξης, το χρέος ως προς το ΑΕΠ, τον πληθωρισμό, την κατάταξη των χωρών αυτών στον πίνακα της ανταγωνιστικότητας, καθώς και το χρέος των νοικοκυριών ως προς το ΑΕΠ, με τις υπό εξέταση χώρες να είναι η Κίνα, η Ινδία, η Ρωσία, το Μεξικό, και Ινδονησία.
Η Κίνα, αποτελεί τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία πίσω από αυτή των ΗΠΑ, και οποιαδήποτε θετική ή αρνητική εξέλιξη στην ανάπτυξη αυτής, είναι ικανή να οδηγήσει σε σημαντικά κέρδη ή απώλειες τα διεθνή χρηματιστήρια.
Ξεκινώντας την εξέταση μας, το βασικό επιτόκιο της κεντρικής τράπεζας διαμορφώνεται στο 4,35%, με τον ρυθμό ανάπτυξης της κινεζικής οικονομίας, να τρέχει με ρυθμό 6,7% ετησίως, με το χρέος της χώρας ως προς το ΑΕΠ να βρίσκεται στο 43,9%, και με τον πληθωρισμό σε επιθυμητά επίπεδα, στο 1,9%, ενώ το χρέος των νοικοκυριών ως προς το ΑΕΠ βρίσκεται στο 39,5%, έναντι 79,2% στις ΗΠΑ, με τη κινεζική οικονομία να κατέχει την 28η θέση στον πίνακα της παγκόσμιας ανταγωνιστικότητας.
Μία επίσης, σημαντική οικονομία της Ασίας, είναι αυτή της Ινδίας, με το βασικό επιτόκιο να βρίσκεται στο 6,50%, και τον ρυθμό ανάπτυξης στο 2,8% ετησίως. Ο πληθωρισμός τρέχει με 5,77%, με το χρέος ως προς το ΑΕΠ να βρίσκεται στο 67,2%, ενώ τα δάνεια των νοικοκυριών ως προς το ΑΕΠ διαμορφώνονται στο 10,1%, με την ινδική οικονομία να κατέχει την 55η θέση παγκοσμίως στην ανταγωνιστικότητα.
Μία σημαντική δύναμη, κυρίως στρατιωτική, είναι αυτή της Ρωσίας με το βασικό επιτόκιο της κεντρικής τράπεζας να βρίσκεται στο 10,50%, και την ανάπτυξη στο -0,57%. Ιδιαίτερα χαμηλός είναι ο δανεισμός της χώρας ως προς το ΑΕΠ, καθώς βρίσκεται στο 17,92%, με τον πληθωρισμό στο 7,5%, και τη ρωσική οικονομία να καταλαμβάνει την 45η θέση παγκοσμίως όσο αφορά την ανταγωνιστικότητα, ενώ η χώρα δεν διαθέτει στοιχεία σχετικά με το ύψος του δανεισμού των νοικοκυριών ως προς το ΑΕΠ.
Άλλη μία χώρα η οποία διατηρεί σε υψηλό επίπεδο το βασικό της επιτόκιο, είναι αυτή του Μεξικού, με την οικονομία να αναπτύσσεται κατά 2,6% ετησίως, και με το χρέος της χώρας ως προς το ΑΕΠ να διαμορφώνεται στο 43,2%. Ο πληθωρισμός βρίσκεται στο 2,54%, με τα χρέη των νοικοκυριών ως προς ΑΕΠ να διαμορφώνονται στο 15,6%, και με την μεξικάνικη οικονομία να βρίσκεται στην 57η θέση παγκοσμίως όσο αφορά την ανταγωνιστικότητα.
Τέλος, η Ινδονησία αποτελεί μία εκ των σημαντικότερων αναδυόμενων οικονομιών της Ασίας, με το βασικό επιτόκιο της κεντρικής τράπεζας να διαμορφώνεται στο 6,50%, παρά του ότι η ινδονησιακή οικονομία βρίσκεται σε ύφεση 0,34%. Το χρέος της χώρας, διαμορφώνεται σε χαμηλά επίπεδα, στο 27%, με τον πληθωρισμό να βρίσκεται στο 3,45%, και με το χρέος των νοικοκυριών ως προς το ΑΕΠ στο 16,8%, ενώ Ινδονησία βρίσκεται στην 37η θέση της παγκόσμιας κατάταξης όσο αφορά την ανταγωνιστικότητα της.
Όπως εύκολα μπορούμε να συμπεράνουμε από τα παραπάνω, παρά τις ιδιαιτερότητες των υπό εξέταση οικονομιών, αυτές δεν προχώρησαν σε μείωση των επιτοκίων τους, προκειμένου να ενισχύσουν την οικονομική τους ανάπτυξη, και να αυξήσουν τις εξαγωγές τους, αλλά διατήρησαν σε υψηλότερα επίπεδα τα επιτόκια τους, χωρίς αυτό να τις στοιχίσει σημαντικά, στην οικονομική τους ανάπτυξη, στο χρέος, αλλά και στη θέση που αυτές κατέχουν στη διεθνή ανταγωνιστικότητα.
Κοινό σημείο όλων των παραπάνω χωρών, αποτελεί η διατήρηση του πληθωρισμού στα επιθυμητά επίπεδα του 2% και άνω, καθώς και το χαμηλό ποσοστό του χρέους των νοικοκυριών (με εξαίρεση τη Κίνα), και οι οποίες μέχρι στιγμής δείχνουν να διαχειρίζονται ικανοποιητικά τις όποιες προκλήσεις παρουσιάζει η παγκόσμια οικονομία.
