Στον ρυθμό της πανδημικής κρίσης, αλλά και των νομικών προσφυγών των ενδιαφερομένων, «χορεύει» το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων της χώρας. Παρά την εκφρασμένη βούληση της κυβέρνησης και τις προσπάθειες του ΤΑΙΠΕΔ να προχωρήσει η υλοποίηση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων, το 2020 αναμένεται να αποτελέσει μία από τις πιο «φτωχές» χρονιές σε επίπεδο εισπράξεων στη σύντομη ιστορία της μείωσης του ελληνικού κράτους.
Τα έσοδα από τις αποκρατικοποιήσεις εκτιμάται ότι δεν θα ξεπεράσουν τα 380 εκατ. ευρώ. Αν αυτό επιτευχθεί, τότε το Ταμείο Αποκρατικοποιήσεων θα έχει πετύχει την τρίτη χειρότερη επίδοση από το 2011 όταν συστάθηκε το ΤΑΙΠΕΔ μέχρι και σήμερα. Η χειρότερη επίδοση επιτεύχθηκε το 2012, την πιο δύσκολη χρονιά της οικονομικής ύφεσης στη χώρα μας, όταν οι εισπράξεις ανήλθαν σε 5,2 εκατ. ευρώ και η αμέσως καλύτερη χρονιά ήταν το 2015, που οι εισπράξεις ανήλθαν σε περίπου 290 εκατ. ευρώ.
Ο στόχος των 380 εκατ. ευρώ για το 2020 υπολείπεται πάνω από 2 δισ. ευρώ, καθώς οι αρχικές προβλέψεις (κρατικός προϋπολογισμός 2020) έκαναν λόγο για εισπράξεις 2,4 δισ. ευρώ. Η πανδημία, ωστόσο, μετέβαλε δραστικά τον ούτως ή άλλως φιλόδοξο στόχο για το 2020.
Άλλωστε η καλύτερη επίδοση στα δέκα χρόνια λειτουργίας του ΤΑΙΠΕΔ ήταν εκείνη του 2017, όταν σημείωσε εισπράξεις 1,367 δισ. ευρώ. Από αυτά, τα 1,234 προήλθαν μόνον από μια αποκρατικοποίηση και συγκεκριμένα από την ολοκλήρωση της σύμβασης παραχώρησης των 14 περιφερειακών αεροδρομίων στη γερμανική Fraport.
Αλλά και ο στόχος των 380 εκατ. ευρώ μπορεί να είναι υψηλός, αν δεν κλείσουν φέτος κάποιες αποκρατικοποιήσεις. Συγκεκριμένα, τα πιο σημαντικά έσοδα αναμένονται από την ολοκλήρωση της μεταβίβασης της Ελληνικόν Α.Ε. στη Lamda Development (300 εκατ. ευρώ) και την ολοκλήρωση της συναλλαγής για την παραχώρηση της μαρίνας Αλίμου (27 εκατ. ευρώ). Τα προαναφερόμενα ποσά αναφέρονται στις συμφωνημένες προκαταβολές. Και για τις δύο προαναφερόμενες αποκρατικοποιήσεις σημειώνονται εμπόδια, τα οποία εφόσον οδηγήσουν το κλείσιμό τους στο 2021 σημαίνει ότι τα έσοδα του ΤΑΙΠΕΔ φέτος μπορεί να ανέλθουν σε μόλις μερικά εκατομμύρια ευρώ.
Ελληνικό: Η ολοκλήρωση της σύμβασης πώλησης του Ελληνικού έχει κολλήσει στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Παράγοντες κοντά στη διαδικασία σημειώνουν ότι είναι εφικτή η ολοκλήρωση της συναλλαγής για τη μεταβίβαση της εταιρείας Ελληνικόν Α.Ε. στη Lamda Development μέχρι τον Δεκέμβριο, αφού βεβαίως το Συμβούλιο της Επικρατείας απορρίψει την αίτηση ακύρωσης της Hard Rock, τη σχετική με τον διαγωνισμό παραχώρησης της άδειας καζίνο. Η παραχώρηση της άδειας καζίνο αποτελεί προαίρεση για την ολοκλήρωση της σύμβασης πώλησης της εταιρείας Ελληνικόν Α.Ε.
Η συζήτηση της υπόθεσης έχει οριστεί για 19 Σεπτεμβρίου 2020. Αυτό σημαίνει ότι η (καθαρογραμμένη) απόφαση θα εκδοθεί αρχές Οκτωβρίου. Θα ακολουθήσει το άνοιγμα της οικονομικής προσφοράς της κοινοπραξίας MGE - ΓΕΚ Τέρνα και στη συνέχεια θα υποβληθεί το σχέδιο σύμβασης παραχώρησης της άδειας καζίνο για έγκριση από το Ελεγκτικό Συνέδριο.
Με δεδομένο ότι η σύμβαση και το περιεχόμενό της έχει εγκριθεί από πολλά όργανα της πολιτείας (Επιτροπή Παιγνίων, Αρχή Προδικαστικών Προσφυγών, ΣτΕ), εκτιμάται ότι το Ελεγκτικό Συνέδριο δεν θα αργήσει την έγκριση, καθώς όλοι πιέζονται ώστε να προχωρήσει η αξιοποίηση του ακινήτου. Αν αυτό συμβεί μέσα σε ένα εύλογο περιθώριο, π.χ. ενός μήνα, τότε θεωρείται εφικτή η ολοκλήρωση της μεταβίβασης της Ελληνικόν Α.Ε. στη Lamda Development πριν από το τέλος του έτους, έτσι ώστε να καταβληθεί η προκαταβολή των 300 εκατ. ευρώ.
H Lamda Development από την πλευρά της έδειξε να μην πτοείται από την πανδημία. Προχωρά παράλληλα με τις κινήσεις της κυβέρνησης και στο τέλος του περασμένου μήνα (Ιουλίου) η εταιρεία παρουσίασε το Σχέδιο Εμπλοκής των Ενδιαφερομένων (Stakeholder Engagement Plan - The Hellinikon Project). Παράλληλα ξεκίνησε εκδήλωση ενδιαφέροντος για πωλήσεις οικιών και μισθώσεις χώρων.
Επίσης, με βάση όσα ανακοινώθηκαν από την πλευρά της MGE, μετά την έναρξη της πανδημικής κρίσης φαίνεται ότι η εταιρεία παραμένει ζεστή να προχωρήσει άμεσα το σχέδιο δημιουργίας του Ολοκληρωμένου Κέντρου Αναψυχής στη ΝΑ πλευρά του ακινήτου.
Παράγοντες κοντά στη διαδικασία σημειώνουν ότι ο μακροπρόθεσμος χαρακτήρας του έργου και η πολιτική βούληση να προχωρήσει αυτό είναι αρκετά ώστε να παραμεριστούν τα εμπόδια που θέτει η πανδημική κρίση.
Μαρίνα Αλίμου: Είναι το δεύτερο έργο που μπορεί να αφήσει φέτος χρήματα στο ΤΑΙΠΕΔ. Ωστόσο, η παραχωρησιούχος εταιρεία έχει ζητήσει παράταση έξι μηνών στην ολοκλήρωση της συναλλαγής, συνολικού ύψους 57 εκατ. ευρώ. Το διοικητικό συμβούλιο του ΤΑΙΠΕΔ θα συζητήσει στις αρχές του μήνα το αίτημα παράτασης που έχει υποβληθεί και το πιο πιθανό είναι να δοθεί μια παράταση περίπου τριών μηνών. Έτσι, παραμένει ο στόχος η συναλλαγή να ολοκληρωθεί μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου.
Σημειώνεται ότι για να υπογραφεί το πρωτόκολλο παραλαβής τής υπό παραχώρηση μαρίνας, απομένει η ικανοποίηση σειράς εκκρεμών ζητημάτων, όπως η κατεδάφιση κτιρίων, η έκδοση πιστοποιητικών, η νομιμοποίηση αυθαιρέτων εντός της έκτασής της, αλλά και η διασφάλιση των σκαφών που ελλιμενίζονται σε αυτήν, χωρίς ωστόσο να υπάρχουν οι σχετικές συμβάσεις.
ΔΕΠΑ: Oι δύο ενεργειακές αποκρατικοποιήσεις των ΔΕΠΑ Υποδομών και ΔΕΠΑ Εμπορίας είναι οι αποκρατικοποιήσεις που η κυβέρνηση και το ΤΑΙΠΕΔ είναι αποφασισμένοι να προχωρήσουν. Οπως επισημαίνεται από καλά ενημερωμένες πηγές, πρόκειται για μακροχρόνιες παραχωρήσεις με συγκεκριμένες αποδόσεις που καθορίζουν εν πολλοίς και το καταβαλλόμενο τίμημα. Ετσι, τόσο η αποκρατικοποίηση των δύο δραστηριοτήτων όσο και τα προσφερόμενα τιμήματα είναι λιγότερο ευμετάβλητα από την πορεία της πανδημικής κρίσης.
Γι' αυτό αμέσως μετά τις θερινές διακοπές θα ανοίξουν τα data rooms για τους ενδιαφερομένους των δύο αποκρατικοποιήσεων, θα ξεκινήσουν οι επισκέψεις και οι συσκέψεις. Επιδίωξη είναι στο τέλος του χρόνου να υλοποιηθεί η διαδικασία υποβολής των δεσμευτικών προσφορών, ώστε να ανακηρυχθούν οι προτιμητέοι επενδυτές.
ΥΑΦΑ Ν. Καβάλας: Στην ίδια κατηγορία των ενεργειακών αποκρατικοποιήσεων εντάσσεται και η παραχώρηση της υπόγειας αποθήκης φυσικού αερίου (ΥΑΦΑ) που βρίσκεται στα ανοιχτά της Καβάλας. Η υποβολή αρχικού ενδιαφέροντος έλαβε παράταση ενός μήνα, αλλά είναι σίγουρο ότι με τις εξελίξεις που υπάρχουν σε γεωστρατηγικό (όξυνση των σχέσεων με Τουρκία) και ενεργειακό επίπεδο (FSRU Αλεξανδρούπολης) το έργο θα προχωρήσει, καθώς είναι μεγάλης προτεραιότητας για την κυβέρνηση και το ΤΑΙΠΕΔ.
Επιπλέον έχει χαρακτηριστεί ως PCI (Project of Common Interest) από την Κομισιόν. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα συγχρηματοδοτήσει την ανάπτυξή του με το 50% (μέσω ΕΣΠΑ) και γι’ αυτό είναι κρίσιμο να προχωρήσει με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα.
Πηγές κοντά στη διαδικασία αναφέρουν ότι αν στο β' τρίμηνο του 2021 το ΤΑΙΠΕΔ λάβει τις δεσμευτικές προσφορές ή έχει ανακοινώσει τον προτιμητέο επενδυτή, τότε δεν θα υπάρξει πρόβλημα για την κοινοτική χρηματοδότηση. Είναι όμως κρίσιμο μέχρι τον Απρίλιο - Μάιο το ΤΑΙΠΕΔ να έχει λάβει τουλάχιστον μία δεσμευτική προσφορά για το άδειο σήμερα κοίτασμα της Ν. Καβάλας.
Περιφερειακά Λιμάνια: Στόχος είναι αρχές Οκτωβρίου το ΤΑΙΠΕΔ να λάβει το αρχικό ενδιαφέρον των επενδυτών για τους διαγωνισμούς πώλησης του 67% των μετοχών των εταιρειών που διαχειρίζονται τα λιμάνια της Αλεξανδρούπολης και της Ηγουμενίτσας, αλλά και για τη μερική παραχώρηση της δραστηριότητας του λιμένα της Καβάλας που αφορά στον προβλήτα διαχείρισης χύδην φορτίου, γνωστός ως Φίλιππος Β'.
Η πανδημία, σύμφωνα με στελέχη που ενδιαφέρονται για τα λιμάνια, δεν επηρεάζει τόσο την Αλεξανδρούπολη όσο και την Καβάλα.
H Αλεξανδρούπολη έχει πολύ μικρή δραστηριότητα ακτοπλοΐας και κρουαζιέρας, ενώ αντίθετα είναι κρίσιμης (γεωστρατηγικής και ενεργειακής) σημασίας να προχωρήσει η αποκρατικοποίηση του λιμανιού. Επιπλέον, υπάρχουν πολλοί ενδιαφερόμενοι, εντός και εκτός Ελλάδας. Μεταξύ αυτών η Black Summit, η SSA Marine από ΗΠΑ και οι όμιλοι Κοπελούζου, ΓΕΚ-Τέρνα, Onex και Goldair από Ελλάδα.
Από την άλλη πλευρά, η Ηγουμενίτσα είναι ένα μεγάλο λιμάνι που έχει μια ποικιλομορφία στο αντικείμενο. Διαθέτει ακτοπλοΐα, ro-ro, κρουαζιέρα και δυο - τρεις μαρίνες. Είναι μια αποκρατικοποίηση που (εν δυνάμει) επηρεάζεται από την πανδημία, αλλά η διαδικασία θα συνεχιστεί, καθώς έχει πολλαπλές χρήσεις που μετριάζουν το ρίσκο.
ΔΑΑ και Ακίνητα: Από την πανδημική κρίση σαφώς επηρεάζεται η αξιοποίηση μεγάλων ακινήτων και η περαιτέρω αποκρατικοποίηση του ΔΑΑ. Αναφορικά με τον ΔΑΑ, η πώληση του 30% των μετοχών κυριότητας ΤΑΙΠΕΔ έχει ανασταλεί μέχρι να επιστρέψει η ομαλότητα. Ταυτόχρονα, πίσω οδεύει η αξιοποίηση ακινήτων, όπως είναι οι Γούρνες στη Κρήτη και το Ιππικό Κέντρο στο Μαρκόπουλο Αττικής.
Και τα δύο ακίνητα είναι ώριμα για προκήρυξη. Για το ακίνητο στις Γούρνες το σχέδιο ανάπτυξης έχει εγκριθεί από το Κεντρικό Συμβούλιο Διοίκησης (ΚΣΔ), έχει υπογραφεί η πολεοδομική ανάπτυξή του και μένει η έκδοση του σχετικού Προεδρικού Διατάγματος. Το ενδιαφέρον ωστόσο είναι χαμηλό, καθώς ο τουρισμός πλήττεται ιδιαίτερα από την πανδημική κρίση.
Εγνατία Οδός: Νέα σιωπηλή παράταση έχει λάβει η αποκρατικοποίηση της Εγνατίας Οδού. Η καθυστέρηση οφείλεται εν μέρει στην πανδημία, αλλά και στις εσωτερικές αργές διαδικασίες ωρίμανσης του έργου.
Καλά ενημερωμένες πηγές αναφέρουν ότι η υποβολή των δεσμευτικών προσφορών έχει μετατεθεί για τον Δεκέμβριο, γεγονός που σημαίνει ότι η ανάδειξη του προτιμητέου επενδυτή δεν θα γίνει πριν από το 2021. Πάντως, όπως σημειώνουν οι ίδιες πηγές, το ενδιαφέρον παραμένει αμείωτο και από τα επτά επενδυτικά σχήματα που εξέφρασαν αρχικά ενδιαφέρον.
* Αναδημοσίευση από την ένθετη επενδυτική και οικονομική εφημερίδα Liberal Markets που κυκλοφόρησε το Σάββατο 29 Αυγούστου με τον «Φιλελεύθερο».
