Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Πώς γίνεται να θεωρείται ο Μάριο Ντράγκι επιτυχημένος όταν δεν κατάφερε να φέρει εις πέρας τη βασική του αποστολή; Ο Ιταλός στα οκτώ χρόνια που παρέμεινε στο τιμόνι της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας κέρδισε όλες τις μάχες που έδωσε. Ξεπέρασε τις αντιδράσεις του γερμανικού λόμπι για τη νομισματική πολιτική, αποσόβησε τον κίνδυνο διάσπασης της Ευρωζώνης, περιόρισε τις εκρήξεις της ιταλικής κυβέρνησης και άντεξε τις τεράστιες πιέσεις που δέχθηκε από τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Μέχρι και την πολιτική των επόμενων ετών κατάφερε να επιβάλει, συμφωνώντας τον βασικό άξονα με την Κριστίν Λαγκάρντ.
Η μοναδική μάχη που έχασε ήταν αυτή με τον πληθωρισμό. Οι αναλύσεις που έχει στα συρτάρια του ο «Super Mario» δείχνουν ότι ο πληθωρισμός θα πλησιάσει στον στόχο που θέτει η ΕΚΤ «κοντά αλλά χαμηλότερα από το 2%» σε ούτε 5, ούτε 10 αλλά σε 30 χρόνια από σήμερα. Έτσι εξηγείται εν μέρει το γεγονός ότι η Γερμανία έφτασε να έχει αρνητικές αποδόσεις στα 30ετή ομόλογα.
Σήμερα, ο Ντράγκι θα δώσει την τελευταία συνέντευξη τύπου ως επικεφαλής της ΕΚΤ. Αναμφίβολα θα μείνει στην ιστορία ως ο απόλυτος ηγέτης της Ευρωζώνης κατά τη διάρκεια της εξαιρετικά δύσκολης περιόδου 2011-2019 και ως ο άνθρωπος που γνώριζε ανά πάσα στιγμή πως να «κατευνάσει» τις αγορές. Διότι μπορεί η Άνγκελα Μέρκελ να κινούσε τα νήματα κατά την κρίση χρέους όμως ο Ιταλός ήταν αυτός που τόλμησε να πάει κόντρα σε όλους για να επιβιώσει το ευρώ.
Η αντίληψη που επικρατεί σήμερα στις αγορές – όπως αυτή αποτυπώνεται από το αδιανόητο ράλι στα κρατικά ομόλογα της Ευρωζώνης - είναι ότι το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης θα παραμείνει ενεργό σχεδόν… για πάντα και ότι τα πραγματικά επιτόκια θα παραμείνουν αρνητικά στο μακρινό μέλλον, που σημαίνει ότι το κόστος δανεισμού των χωρών της Ευρωζώνης, ακόμα και της Ελλάδας εκτός απροόπτου, θα είναι χαμηλότερο από τον πληθωρισμό.
Ο Ντράγκι αφήνει πίσω του τις κατευθυντήριες γραμμές που θα ακολουθήσει η Λαγκάρντ την επόμενη τριετία αλλά και έναν «παγωμένο» πληθωρισμό. Όμως, το πρόβλημα με τον πληθωρισμό δεν είναι μόνο ευρωπαϊκό ούτε μόνο της ΕΚΤ. Δεν φταίει αποκλειστικά ότι η κεντρική τράπεζα έχει εξαντλήσει τα διαθέσιμα εργαλεία για να τονώσει τον πληθωρισμό αλλά το πιθανότερο είναι ότι δεν μπορεί να τον τονώσει.
Αφήνει επίσης μία προτροπή η οποία δεν αποκλείεται να τον… βρει στα επόμενα βήματα της καριέρας του. Ο Ντράγκι θα ζητήσει για μία ακόμη φορά από τα κράτη-μέλη να συμβάλλουν σε αυτό που δεν μπορεί πλέον να κάνει η ΕΚΤ, να τονώσουν δηλαδή την οικονομική δραστηριότητα μέσω δημοσιονομικών καναλιών, όπως μεγάλα έργα υποδομών και άλλες δημόσιες επενδύσεις.
Όσο για την εποχή Λαγκάρντ, η ΕΚΤ εισέρχεται σε μία περίοδο γεμάτη προκλήσεις, όχι όπως τις είχαμε συνηθίσει – πως θα σώσει το ευρώ – αλλά για το πως μπορεί να αφυπνίσει τον πληθωρισμό όταν τα εργαλεία της είναι περιορισμένα και ο ισολογισμός της έχει διογκωθεί κατά 2,6 τρισ. ευρώ κατά τη διάρκεια του QE I. Με άλλα λόγια η Λαγκάρντ θα πρέπει να διαμορφώσει με τέτοιο τρόπο τις ισορροπίες ώστε να αποφασίσει το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ αν μπορεί να βγάλει λαγούς από το καπέλο για να ενισχυθεί ο πληθωρισμός ή αν θα δεχθεί την «πικρή» αλήθεια και θα αλλάξει τον στόχο του 2%.
Η Γαλλίδα έχει αποδείξει ότι μπορεί να διαχειριστεί καταστάσεις αλλά όχι ότι μπορεί να τα βάλει με το γερμανικό λόμπι.
Εκτός και αν οι συσχετισμοί στο πολιτικό σκηνικό της Ευρώπης είναι τέτοιοι τα επόμενα χρόνια – και κυρίως μετά την αποχώρηση της Μέρκελ – που θα αλλάξει συνολικά το τοπίο. Το μεγάλο στοίχημα, λοιπόν, είναι αν θα μπορεί να πείσει το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ, στο οποίο ο Ντράγκι κυριαρχούσε απόλυτα, να εξετάσει τα πιο ακραία μέτρα ενίσχυσης όπως το helicopter money, στην περίπτωση οι συνθήκες επιδεινωθούν.
Μέχρι τότε η Λαγκάρντ πρέπει να λύσει το πρόβλημα με το ανώτατο όρι0 κατοχής ομολόγων για να μεγαλώσει η δεξαμενή επιλέξιμων τίτλων του QE II…
