Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Η ελληνική οικονομία ανακάμπτει και οι προοπτικές έχουν βελτιωθεί σημαντικά το τελευταίο εξάμηνο όμως οι γειτονικές μας χώρες βρίσκονται ήδη σε ισχυρή ανάπτυξη και αναμένεται να συνεχίσουν στο ίδιο μονοπάτι το 2020, καθιστώντας ακόμη πιο κρίσιμη την προσπάθεια επίτευξης υψηλότερων ρυθμών μεγέθυνσης του ΑΕΠ. Βάσει των εκτιμήσεων η ελληνική οικονομία θα αναπτυχθεί με ρυθμό 2% το 2019 και 2,8% το 2020.
Συγκριτικά, ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ των οικονομιών των χωρών της ΝΑ Ευρώπης εκτιμάται ότι θα επιβραδυνθεί το 2019 σε 2,9% από 3,7% το 2018 και θα ανακάμψει στο 3,25% το 2020. Συνεπώς, οι οικονομίες της ΝΑ Ευρώπης θα εμφανίσουν εντυπωσιακούς ρυθμούς το 2020, καθώς μετά τη σημαντική επιβράδυνση – κυρίως εξαιτίας της Τουρκίας – το 2019, θα ανακάμψουν με πρωταγωνιστές την Αλβανία και τη Σερβία.
Είναι χαρακτηριστικό πως αν επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις της ελληνικής κυβέρνησης που ενσωματώνονται στον προϋπολογισμό του 2020 και η μεγέθυνση του ΑΕΠ ανέλθει σε 2,8% η ελληνική οικονομία θα ξεπεράσει μόνο τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και θα υπολείπεται της Αλβανίας, της Βουλγαρίας, του Μαυροβουνίου, της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας, της Ρουμανίας, της Σερβίας και της Τουρκίας.
Σύμφωνα με την ΤτΕ, η επιβράδυνση του 2019 στη ΝΑ Ευρώπη οφείλεται πρωτίστως στη μεγάλη επιβράδυνση της τουρκικής οικονομίας και δευτερευόντως στην επιβράδυνση των οικονομιών των Δυτικών Βαλκανίων, ενώ ο μέσος ρυθμός ανόδου του ΑΕΠ των οικονομιών των δύο χωρών της περιοχής που είναι κράτη-μέλη της ΕΕ, δηλ. της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας, θα παραμείνει ισχυρός.
Ειδικότερα, ο ετήσιος ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ το 2019 εκτιμάται ότι θα επιταχυνθεί σημαντικά στη Βουλγαρία και οριακά στη Ρουμανία. Οι δύο αυτές οικονομίες της ΕΕ συνεχίζουν να καταγράφουν υψηλό ρυθμό ανάπτυξης, και το γ' τρίμηνο του 2019 είχαν ετήσιο ρυθμό ανόδου του ΑΕΠ 0,8% και 0,6% αντίστοιχα, έναντι 0,3% κατά μέσο όρο στην ΕΕ-28. Η θετική αναπτυξιακή πορεία των δύο χωρών οφείλεται στην εγχώρια ζήτηση, ενώ οι καθαρές εξαγωγές συνεχίζουν να απομειώνουν το ΑΕΠ. Ειδικότερα, η ιδιωτική κατανάλωση παραμένει ισχυρή, καθώς εξακολουθεί να υποστηρίζεται από την περαιτέρω υποχώρηση του ποσοστού ανεργίας και τον υψηλό ρυθμό αύξησης των αποδοχών και των συντάξεων, ενώ οι επενδύσεις πάγιου κεφαλαίου παραμένουν σε υψηλά επίπεδα, καθώς ευνοούνται από τη μεγαλύτερη απορρόφηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων.
Στα Δυτικά Βαλκάνια, ο υψηλός ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης εκτιμάται ότι θα υποχωρήσει σημαντικά σε 3,1% το 2019, από 4,0% το 2018. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται στην επιβράδυνση όλων των υπό εξέταση οικονομιών, πλην της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας.
Οι κίνδυνοι και οι αβεβαιότητες που περιβάλλουν τις οικονομίες των Δυτικών Βαλκανίων είναι διαφορετικοί για κάθε χώρα. Στη Σερβία σχετίζονται περισσότερο με τις πολιτικές εξελίξεις το 2020 (εκλογές), με το ρυθμό των μεταρρυθμίσεων της χώρας, ειδικότερα στο δημόσιο τομέα, και με την πρόοδό της ως προς τη διαδικασία ένταξής της στην ΕΕ.
Στο Μαυροβούνιο, η επανεκκίνηση έργων υποδομής μπορεί μεν να στηρίξει την ανάπτυξη της χώρας, η ολοκλήρωση όμως των μεταρρυθμίσεων, η δημοσιονομική εξυγίανση και η βελτίωση της οικονομικής διακυβέρνησης παραμένουν προκλήσεις για τη χώρα. Ευρύτερα, η πρόσφατη (17 Οκτωβρίου 2019) άρνηση των χωρών-μελών της ΕΕ να ορίσουν ημερομηνία έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων για την Αλβανία και τη Βόρειο Μακεδονία ενδέχεται να πλήξει σε κάποιο βαθμό τις προσδοκίες και την οικονομική δραστηριότητα σε αυτές.
Στην Τουρκία, η οικονομική ανάκαμψη μετά τη συναλλαγματική κρίση του 2018 αποδεικνύεται ταχύτερη των προβλέψεων.
Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες προβλέψεις του ΔΝΤ, η οικονομία εκτιμάται ότι δεν θα βρεθεί σε ύφεση το 2019, αλλά θα επιβραδυνθεί σημαντικά. Ήδη τα τρία πρώτα τρίμηνα του έτους ο τριμηνιαίος ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ υπήρξε θετικός.
