Ένα από τα πιο σημαντικά μέρη του Ευρω-αμερικανικού σχεδίου για την απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο, είναι η σημαντική αύξηση των ποσοτήτων φυσικού αερίου που θα έρχονται σε υγροποιημένη μορφή από τις ΗΠΑ προς την ήπειρό μας. Στην κοινή ανακοίνωση του Αμερικανού προέδρου και της ευρωπαϊκής ηγεσίας, την 25η Μαρτίου, η αμερικανική πλευρά δεσμεύθηκε να εξασφαλίσει την αποστολή τουλάχιστον 15 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων LNG πάνω από τις περσινές ποσότητες μέσα στο υπόλοιπο της χρονιάς, και ακόμα μεγαλύτερες ποσότητες τα επόμενα χρόνια.
Δεδομένου πως ολόκληρο το 2021 το αμερικανικό LNG που έφθασε στην Ευρώπη ήταν περίπου 24 δισ. κυβικά μέτρα, και του ότι από την αρχή του χρόνου μέχρι την 25η Μαρτίου η Ευρώπη είχε παραλάβει ήδη 8 δισ. κυβικά μέτρα παραπάνω από την αντίστοιχη περσινή περίοδο, είναι φανερό πως η αύξηση της ποσότητας LNG που θα έρθει από τις ΗΠΑ μέσα στο 2022 από τις ΗΠΑ θα είναι πολύ σημαντική σε σχέση με το 2021. Το σχέδιο προβλέπει και σημαντική αύξηση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, όπως και τη συστηματική προσπάθεια περιορισμού της κατανάλωσης ενέργειας για τα επόμενα χρόνια. Αυτό είναι αναγκαίο, αφού το ρωσικό φυσικό αέριο που έφθασε στην Ευρώπη το 2021 ήταν περίπου 185 δις κυβικά μέτρα και δεν μπορεί να υποκατασταθεί από αντίστοιχες ποσότητες φυσικού αερίου οποιασδήποτε προέλευσης.
Μέχρι εδώ τα πράγματα φαίνονται σχετικά απλά αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι. Μπορεί ο πρόεδρος να δεσμεύθηκε για την αποστολή αυτών των ποσοτήτων LNG, αλλά δεν είναι σε θέση να εξασφαλίσει την τήρηση αυτής της δέσμευσης. Η εξόρυξη του φυσικού αερίου στις ΗΠΑ γίνεται από ιδιωτικές εταιρείες, ενώ ιδιωτικές εταιρείες διαχειρίζονται τις επτά υφιστάμενες εγκαταστάσεις υγροποίησης και μεταφόρτωσης του αερίου στα δεξαμενόπλοια μεταφοράς LNG, τα οποία είναι και αυτά προφανώς ιδιωτικά.
Αυτή την περίοδο, και μάλλον για πολύ καιρό ακόμα, οι εγκαταστάσεις υγροποίησης και μεταφόρτωσης λειτουργούν νυχθημερόν στο 100% της δυναμικότητάς τους, η οποία ανέρχεται σε περίπου 130 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως. Για να αυξηθούν οι εξαγωγές προς την Ευρώπη θα πρέπει να μειωθούν αυτές προς την Ασία που μέχρι πρότινος ήταν ο βασικός προορισμός της. Ο βασικός λόγος που ξαφνικά αυξήθηκαν οι εξαγωγές προς την Ευρώπη είναι η τεράστια αύξηση της τιμής του «ευρωπαϊκού» αερίου, από το περασμένο φθινόπωρο και μετά. Το ευρωπαϊκό αέριο έγινε πιο ακριβό από το ασιατικό και οι Αμερικανοί εξαγωγείς άλλαξαν τον προορισμό των εξαγωγών τους.
Οι Ασιάτες πελάτες μπόρεσαν να αντιμετωπίσουν την ξαφνική αλλαγή κυρίως λόγω του ήπιου χειμώνα που περιόρισε τη ζήτηση, αλλά αυτό δεν είναι σίγουρο πως θα είναι εφικτό τον επόμενο χειμώνα. Αυτό που επίσης μπορεί να μην είναι εφικτό είναι η αναπλήρωση των αποθεμάτων των Ασιατικών αποθηκών, αφού η ζήτηση για αμερικανικό LNG δεν πρόκειται να μειωθεί καθόλου για όλη τη διάρκεια του 2022, καθώς οι παραγγελίες από την Ευρώπη δεν θα έχουν τελειωμό. Τι θέλουμε να πούμε; Απλά, πως με δεδομένο το ότι η δυναμικότητα των αμερικανικών εγκαταστάσεων υγροποίησης φυσικού αερίου δεν προβλέπεται να αυξηθεί άμεσα, το αμερικανικό LNG είναι πιθανόν να μην φθάνει για την κάλυψη των ευρωπαϊκών και ασιατικών αναγκών.
Οι άλλες δύο μεγάλες εξαγωγικές δυνάμεις στον τομέα του LNG, το Κατάρ και η Αυστραλία, θα είναι δύσκολο να ικανοποιήσουν την υπερβάλλουσα ζήτηση. Δεν αποκλείεται βέβαια, ένα μέρος της Ασιατικής ζήτησης να καλυφθεί από ρωσικό φυσικό αέριο το οποίο με κάποιον τρόπο θα φθάσει εκεί, αλλά αυτό δεν είναι και τόσο εύκολο. Για να μπορέσει λοιπόν να βασιστεί η Ευρώπη στο αμερικανικό LNG, θα πρέπει σύντομα να αρχίσει η κατασκευή νέων εγκαταστάσεων υγροποίησης και μεταφόρτωσης φυσικού αερίου στα αμερικανικά λιμάνια, έτσι ώστε να μπορούν να εξάγονται σημαντικά μεγαλύτερες ποσότητες LNG. Αυτό μας φέρνει στα λόγια του γνωστού τραπεζίτη Τζέιμι Ντάιμον, ο οποίος έχει προτείνει στον πρόεδρο Μπάιντεν την εφαρμογή ενός «νέου σχεδίου Μάρσαλ», το οποίο περιλαμβάνει την προώθηση των έργων υποδομής για την αποστολή και υποδοχή του LNG και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, αλλά και τη σημαντική αύξηση της παραγωγής φυσικού αερίου στις ΗΠΑ.
Όπως φαίνεται, ο Ντάιμον ήξερε πολύ καλά τι έλεγε για την αναγκαιότητα αύξησης της παραγωγής του φυσικού αερίου, και αυτό αποδεικνύεται από τη συνεχή αύξηση της τιμής του. Από την 25η Μαρτίου, όταν ανακοινώθηκε το σχέδιο για την αύξηση των ποσοτήτων φυσικού αερίου που θα πηγαίνουν από τις ΗΠΑ στην Ευρώπη, η τιμή του στις ΗΠΑ ανεβαίνει χωρίς σταματημό. Από τα 5,5 δολάρια/Mbtu έχει πλησιάσει τα 7 δολάρια, τη στιγμή που το πετρέλαιο και το ευρωπαϊκό φυσικό αέριο έχουν πέσει κατά το ίδιο διάστημα. Όπως διαβάζουμε σε ένα σχετικό άρθρο του Barron’s, οι αγορές αντιδρούν στη νέα πραγματικότητα, η οποία συνίσταται στο ότι οι αμερικανικές εξαγωγές φυσικού αερίου θα αυξάνονται σταθερά για τα επόμενα χρόνια, και προχωρούν στις σχετικές εξισορροπητικές κινήσεις, ένα arbitrage όπως συνήθως λέγεται στους χρηματιστηριακούς κύκλους.
Όσο περισσότερο διεθνοποιείται το αμερικανικό φυσικό αέριο, τόσο θα τείνει να μειώνεται η διαφορά μεταξύ της τιμής του ευρωπαϊκού και του ασιατικού αερίου (τα οποία είναι πολύ πιο ακριβά) και του αμερικανικού. Πολλές φορές, το αμερικανικό αέριο είναι κατά 80% φθηνότερο από το ευρωπαϊκό και το ασιατικό, αλλά αυτό ίσως να μην κρατήσει για πολύ ακόμα, καθώς το αμερικανικό αέριο θα γίνεται πιο ακριβό και τα άλλα δύο πιο φθηνά. Όπως είπε χαρακτηριστικά στο Barron’s ένας διαχειριστής κεφαλαίων με εξειδίκευση στην αγορά φυσικού αερίου, η ανάγκη της Ευρώπης για απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο και της Ασίας για απεξάρτηση από τον άνθρακα εγγυώνται την ύπαρξη υψηλής ζήτησης για πολύ καιρό ακόμα.
Εδώ όμως δημιουργείται ένα σοβαρό πρόβλημα. Μετά τη συνεχή άνοδό της, η τιμή του φυσικού αερίου στις ΗΠΑ είναι σχεδόν τριπλάσια από την αντίστοιχη περσινή, και βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων δέκα ετών. Αυτό επηρεάζει πολύ την αμερικανική οικονομία και τους Αμερικανούς πολίτες, αφού το φυσικό αέριο χρησιμοποιείται ευρέως για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος, για τη θέρμανση των κατοικιών και τη λειτουργία βιομηχανικών εγκαταστάσεων όπως π.χ. εργοστασίων λιπασμάτων. Το ακριβό φυσικό αέριο δεν αρέσει καθόλου στους Αμερικανούς πολίτες και τις αμερικανικές επιχειρήσεις.
Δεν αρέσει καθόλου και στους Αμερικανούς πολιτικούς, αφού νοιώθουν τη δυσαρέσκεια των πολιτών και αντιλαμβάνονται πως πρέπει να κάνουν κάτι. Ομάδα δέκα γερουσιαστών έστειλε επιστολή, στις αρχές του Φεβρουαρίου, στην ομοσπονδιακή υπουργό ενέργειας, ζητώντας από αυτήν τον περιορισμό των εξαγωγών φυσικού αερίου διότι η μεγάλη αύξησή τους έχει ως αποτέλεσμα την άνοδο της τιμής και την επιβάρυνση των πολιτών. Η επιστολή αυτή εστάλη όταν το φυσικό αέριο ήταν σε πολύ χαμηλότερη τιμή από την τωρινή, οπότε μπορούμε να καταλάβουμε πως οι δέκα γερουσιαστές θα είναι ακόμα πιο ανήσυχοι τώρα και ίσως να έχουν γίνει περισσότεροι.
Ο μόνος τρόπος για να μπορέσουν να εφοδιαστούν η Ευρώπη και η Ασία με επαρκείς ποσότητες φυσικού αερίου και να μην εξεγερθούν οι Αμερικανοί πολίτες και οι εκπρόσωποί τους, είναι να εφαρμοστεί το «σχέδιο Μάρσαλ», όπως το έχει προτείνει ο Τζέιμι Ντάιμον. Αν δεν αυξηθεί αρκετά η αμερικανική παραγωγή και δεν ενισχυθεί η υποδομή για την υγροποίηση, μεταφόρτωση και υποδοχή φυσικού αερίου, οι εξαγγελίες του Τζο Μπάιντεν κινδυνεύουν να αποδειχθούν κενό γράμμα, και οι ευρωπαϊκές ελπίδες φρούδες.
Και αν η ενίσχυση των υποδομών είναι σχετικά απλό πράγμα, η αύξηση της αμερικανικής παραγωγής δεν είναι, δεδομένων των αντιρρήσεων πολλών πολιτικών και οργανώσεων, στο όνομα της μάχης κατά των ορυκτών καυσίμων και της κλιματικής αλλαγής. Ας ελπίσουμε πως ο «συμπατριώτης» μας Τζέιμι Ντάιμον και ο πρόεδρος Μπάιντεν θα μπορέσουν να πείσουν τους συμπολίτες τους για την αναγκαιότητα αυτής της κίνησης.
