Λίγο πριν τα Χριστούγεννα, η ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου ξεκίνησε μία σημαντική πτώση, που έφθασε το 50% περίπου μέσα σε μερικές μέρες. Αφορμή για την πτώση ήταν η είδηση πως ένας σημαντικός αριθμός πλοίων μεταφοράς LNG αμερικανικής προέλευσης είχε ξεκινήσει το ταξίδι του για την Ευρώπη, εγκαταλείποντας τους παραδοσιακούς ασιατικούς προορισμούς τους.
Παρά όμως την ανακούφιση που πρόσφερε αυτή η πτώση στους Ευρωπαίους πολίτες, επιχειρηματίες και πολιτικούς, η ανησυχία παραμένει για το δυσθεώρητο ύψος της τιμής του φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται στην Ευρώπη και η τιμή του ολλανδικού συμβολαίου (αυτό είναι η βάση για την τιμολόγηση του φυσικού αερίου στην Ευρώπη) στα χρηματιστήρια εμπορευμάτων εξακολουθεί να είναι σχεδόν πενταπλάσια από αυτή που ήταν πριν μερικούς μήνες.
Το ερώτημα λοιπόν είναι αν μπορούμε να ελπίζουμε πως το αμερικανικό LNG θα παίξει έναν πιο μόνιμο ρόλο στην προμήθεια και τη διαμόρφωση της τιμής του φυσικού αερίου που χρησιμοποιούμε στην Ευρώπη. Η απάντηση δεν είναι εύκολο να δοθεί ξεκάθαρα αυτή τη στιγμή, μπορούμε όμως να πούμε με σχετική βεβαιότητα πως τα πράγματα όντως αλλάζουν σταδιακά.
Σε μία ανασκόπηση του 2021 για την αγορά εμπορευμάτων που έκανε το Reuters, ο Φιλ Φλυν, έμπειρος αναλυτής μίας χρηματιστηριακής εταιρείας του Σικάγου, ανέφερε κάτι που μας έκανε εντύπωση: «Η αμερικανική αγορά φυσικού αερίου βρίσκεται σε μία φάση όπου δένεται περισσότερο με την παγκόσμια αγορά. Οι ΗΠΑ γίνονται σταδιακά μία μεγάλη εξαγωγική δύναμη φυσικού αερίου και αυτό αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο κινείται χρηματιστηριακά το προϊόν».
Αυτό σημαίνει πως ενώ μέχρι τώρα οι κύριοι παράγοντες που προκαλούσαν τις διακυμάνσεις της τιμής του φυσικού αερίου στα αμερικανικά χρηματιστήρια ήταν οι καιρικές συνθήκες και το ύψος της παραγωγής φυσικού αερίου εντός των ΗΠΑ και του Καναδά (μερικές φορές οι δύο παράγοντες συνδυάζονται, κυρίως με τους τυφώνες στον κόλπο του Μεξικού), σταδιακά μπαίνει στο παιχνίδι και η κατάσταση της αγοράς στην Ασία και την Ευρώπη. Αυτό οφείλεται στο γεγονός πως αυξάνεται σταδιακά το ποσοστό της αμερικανικής παραγωγής που εξάγεται.
Σύμφωνα με στοιχεία του Bloomberg, τον Δεκέμβριο που μας πέρασε ποσοστό 13% της αμερικανικής παραγωγής έφυγε με τη μορφή LNG για εξαγωγές προς τον υπόλοιπο κόσμο. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στο δημοσίευμα, αυτό το ποσοστό είναι επτά φορές μεγαλύτερο από το αντίστοιχο πριν πέντε χρόνια, όταν δεν ήταν έτοιμη ακόμα η υποδομή στα λιμάνια των ΗΠΑ για την υγροποίηση του φυσικού αερίου και τη φόρτωση του στα ειδικά πλοία.
Η διεθνοποίηση του αμερικανικού φυσικού αερίου είναι μία εξελισσόμενη διαδικασία, με πολύ μεγάλη σημασία για όλες τις ενεργειακές αγορές του πλανήτη. Η διαφορά των τιμών ανάμεσα στο φυσικό αέριο των ΗΠΑ και το αντίστοιχο στην Ασία και την Ευρώπη είναι πολλές φορές τόσο μεγάλη που όσο αυξάνονται οι αμερικανικές εξαγωγές αυτές θα βαίνει αμβλυνόμενη, απαλλάσσοντας τις ασιατικές και ευρωπαϊκές οικονομίες που κάνουν μεγάλες εισαγωγές αυτού του πολύτιμου καυσίμου, από ένα μεγάλο κόστος.
Είναι χαρακτηριστικό πως, λίγο πριν γίνει γνωστός ο προορισμός του αμερικανικής προέλευσης στόλου με πλοία μεταφοράς LNG, η τιμή του ευρωπαϊκού φυσικού αερίου ήταν σχεδόν δεκαπέντε φορές μεγαλύτερη αυτής του αμερικανικού, ενώ του ασιατικού σχεδόν εννέα φορές μεγαλύτερη. Μιλάμε βέβαια για μία ακραία κατάσταση, αλλά και όταν τα πράγματα είναι ομαλά, το ευρωπαϊκό αέριο συνήθως βρίσκεται σε τιμή τουλάχιστον διπλάσια από αυτήν του αμερικανικού. Φυσικά το ζήτημα δεν είναι τόσο απλό, γιατί η αύξηση των αμερικανικών εξαγωγών μπορεί να μειώσει τις διεθνείς τιμές αλλά να αυξήσει τις αμερικανικές, μειώνοντας την προθυμία των Αμερικανών παραγωγών να εξάγουν το αέριό τους.
Μία «ιδανική» για εμάς τους ευρωπαίους κατάσταση θα ήταν η συνεχής αύξηση της αμερικανικής παραγωγής, ούτως ώστε να μπορούν να ικανοποιούνται χωρίς πρόβλημα και η εσωτερική και η διεθνής ζήτηση. Μιλώντας για αυτό, είναι χρήσιμο να υπενθυμίσουμε πως, παρά τους φόβους των αρχών της προηγούμενης χρονιάς, η παραγωγή φυσικού αερίου έφθασε σε επίπεδα ρεκόρ, ανεβάζοντας τα αποθέματα σε υψηλά επίπεδα και ρίχνοντας τις τιμές κάτω από τα 4 δολάρια/mmBtu, σε συνδυασμό με τον ζεστό καιρό του Δεκεμβρίου (Ο ζεστός Δεκεμβριανός καιρός καταποντίζει το αμερικανικό φυσικό αέριο | Liberal Markets).
Τελικά, το 2021 η παραγωγή αυξήθηκε κατά 7% σε σχέση με το 2020, καλύπτοντας όλες τις απώλειες του πανδημικού 2020. Το ευχάριστο είναι πως οι προβλέψεις των ειδικών αναφέρουν πως και για το 2022 η αμερικανική παραγωγή αναμένεται να αυξηθεί κατά περίπου 3%. Αυτό σημαίνει πως αν ο καιρός στις ΗΠΑ δεν χαλάσει πολύ μέχρι το τέλος του χειμώνα, ανεβάζοντας τη ζήτηση για φυσικό αέριο, μπορούμε να είμαστε ήσυχοι πως δεν θα σταματήσουν απότομα οι εξαγωγές LNG προς την Ευρώπη και την Ασία και πως τουλάχιστον για τον φετινό χειμώνα, το αμερικανικό ιππικό (σύμφωνα με τον εμπνευσμένο τίτλο του Κωνσταντίνου Χαροκόπου, To αμερικανικό ιππικό και η αποσυμπίεση του ενεργειακού στρες | Liberal Markets) θα συνεχίζει να εξομαλύνει την κατάσταση στην Ευρωπαϊκή ενεργειακή αγορά.
Κοιτώντας λίγο πιο μακριά, το κλειδί είναι το αν θα συντελεστεί η σχεδιαζόμενη επέκταση των εγκαταστάσεων υγροποίησης φυσικού αερίου στις ΗΠΑ, η οποία, εφόσον γίνει, θα δώσει τη δυνατότητα σημαντικής αύξησης των αμερικανικών εξαγωγών και θα μειώσει την εξάρτηση της Ευρώπης και της Ασίας από προμηθευτές φυσικού αερίου που δεν έχουν και πολύ καλές σχέσεις με την ελεύθερη αγορά.
Αφού λοιπόν είμαστε ακόμα στην περίοδο των ευχών, ας ελπίσουμε πως η αμερικανική παραγωγή φυσικού αερίου θα συνεχίσει να αυξάνεται και οι αμερικανοί επιχειρηματίες θα προχωρήσουν τα σχέδιά τους για αναβάθμιση και επέκταση των εγκαταστάσεων υγροποίησης, έτσι ώστε τα πλοία μεταφοράς LNG να μπορούν να έρχονται όλο και πιο συχνά από τις ΗΠΑ στην Ευρώπη, για να φύγουν από πάνω μας τα νύχια της Gazprom και του ουσιαστικού αφεντικού της.
