Τις νέες μεγάλες τάσεις στον τουρισμό (megatrends) και τις ευκαιρίες που δημιουργούν, παρουσιάζει η νέα έκθεση της Alpha Bank «Greek Tourism Industry Reloaded: Post-pandemic Rebound and Travel Megatrends». Στην έκθεση προτείνονται νέες κατευθύνσεις, όπως οικοτουρισμός, αγροτουρισμός και ιατρικός τουρισμός, που ευνοούνται από το ανάγλυφο της χώρας.
Οι ταξιδιωτικές εισπράξεις στο διάστημα 2015-2019 κάλυπταν το 76% του εμπορικού ελλείμματος της χώρας, δείγμα της σημασίας του, αναφέρεται.
Φέτος, η δυναμική του τουρισμού στην Ελλάδα αναμένεται να επιβραδυνθεί ελαφρώς, αλλά δεν αναμένεται να ανακοπεί, σύμφωνα με την έκθεση. Ο πόλεμος μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας αναμένεται να επηρεάσει τον τουριστικό τομέα μέσω τριών καναλιών, αναφέρει:
Πρώτον, μέσω της απουσίας των Ρώσων τουριστών. Ο αντίκτυπος αυτός, ωστόσο, αναμένεται να είναι περιορισμένος -δεδομένου του χαμηλού μεριδίου αγοράς των Ρώσων τουριστών στις αφίξεις της Ελλάδας. Το 2019, οι Ρώσοι τουρίστες αντιπροσώπευαν το 1,9% των συνολικών αφίξεων τουριστών στην Ελλάδα, ενώ το αντίστοιχο μερίδιο για την Ουκρανία ήταν ακόμη μικρότερο. Το μερίδιο των αφίξεων από τη Ρωσία μειώθηκε στο 0,3% το 2020, εξαιτίας των περιοριστικών μέτρων, σημειώνοντας μόνο οριακή άνοδο στο 0,8% το 2021. Όσον αφορά τις ταξιδιωτικές εισπράξεις, τα αντίστοιχα μερίδια διαμορφώθηκαν στο 2,4% το 2019 και στο 1,1% το 2021.
Δεύτερον, μέσω της αναμενόμενης μείωσης της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών στις χώρες προέλευσης (Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, Ιταλία, Γαλλία, Ρουμανία, ΗΠΑ κ.λπ.) ως συνέπεια των αυξανόμενων τιμών της ενέργειας. Αυτό αναμένεται να οδηγήσει σε πιθανή επιβράδυνση των τουριστικών αφίξεων. Ωστόσο, αυτός ο αντίκτυπος μπορεί να αντισταθμιστεί εν μέρει, από τις συσσωρευμένες αποταμιεύσεις κατά τη διάρκεια της πανδημίας και την τάση για αυξημένη κατανάλωση στη μετά πανδημική περίοδο.
Τρίτον, μέσω του υψηλότερου κόστους λειτουργίας, εξαιτίας των απότομων αυξήσεων στις τιμές της ενέργειας που μειώνουν τα περιθώρια κέρδους των επιχειρήσεων του τουριστικού κλάδου.
Ποιες είναι οι νέες μεγάλες τάσεις (megatrends)
Οι τάσεις παγκοσμίου κλίμακας, τα megatrends, δημιουργούν τόσο ευκαιρίες (chances) για την ανάπτυξη του τουρισμού, όσο και απειλές (threats) που θα πρέπει να αντιμετωπίσει ο τομέας. Οι τάσεις αυτές κατηγοριοποιούνται:
- Σχετικές με τον σχεδιασμό πολιτικής και περιλαμβάνουν την πράσινη μετάβαση και την προώθηση του προσβάσιμου τουρισμού.
- Τεχνολογικές: πρόκειται για τον ψηφιακό μετασχηματισμό των υπηρεσιών του τουρισμού στη βελτιστοποίηση της εμπειρίας (αναζήτηση υπηρεσιών, αντιστοίχιση προτιμήσεων, αξιοποίηση βάσεων δεδομένων και μηχανικής μάθησης για τιμολόγηση και εξομάλυνση περιόδων αιχμής) και εφαρμογών ρομποτικής.
- Συμπεριφορικές: αφορούν στην κληρονομιά της πανδημίας (κοινωνική αποστασιοποίηση, προτεραιοποίηση των υγειονομικών συνθηκών), στη ζήτηση για προσβάσιμο τουρισμό, αλλά και σε νέα ταξιδιωτικά πρότυπα τα οποία συνδέονται με την ευελιξία στην αγορά εργασίας (μακροχρόνιες άδειες, sabbaticals, τηλεργασία).
- Δημογραφικές: δηλαδή η γήρανση του πληθυσμού, η οποία φαίνεται ότι δημιουργεί προοπτικές για την ανάπτυξη νέων αγορών στον τουριστικό τομέα.
Σύμφωνα με την έκθεση, από την πλευρά της ζήτησης και σε ότι αφορά τις νέες προτιμήσεις των ταξιδιωτών αυτές περιλαμβάνουν:
- Επιλογές που γίνονται με γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος,
- Την αυξημένη χρήση της τεχνολογίας σε όλες τις πτυχές της καθημερινής ζωής που βρίσκουν εφαρμογή και στις ταξιδιωτικές προτιμήσεις,
- Την αυξημένη ζήτηση για νέες εμπειρίες και για την απόκτηση γνώσης,
- Έναν νέο τρόπο ζωής που συνδυάζει την εργασία με τα ταξίδια
- Την αυξημένη ζήτηση για προσβάσιμες υποδομές σε τουριστικούς προορισμούς.
Από την πλευρά της προσφοράς, οι επιχειρήσεις στον τουριστικό τομέα αναμένεται να αλλάξουν τα επιχειρηματικά μοντέλα τους (changing business models), προκειμένου να προσαρμοστούν, να αποκτήσουν συγκριτικά πλεονεκτήματα και να ανταποκριθούν στις μεταβαλλόμενες ανάγκες των τουριστών μέσω της ανάλυσης των αναθεωρημένων προτύπων συμπεριφοράς, της ενίσχυσης των πρωτοκόλλων ασφαλείας και υγιεινής, της επένδυσης σε πράσινες και προσβάσιμες υποδομές και της ανάπτυξης εναλλακτικών μορφών τουρισμού.
Τι πρέπει να γίνει
Από την πλευρά της προσφοράς, η ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού και νέων προορισμών, π.χ. τουρισμός σε ορεινές περιοχές, αγροτουρισμός, ιατρικός τουρισμός, και ο οικοτουρισμός, αναφέρει η έκθεση, θα μπορούσε να αποτελέσει το μέσο για τη διαφοροποίηση των κινδύνων που προκύπτουν από:
- την κλιματική αλλαγή και την πιθανή μείωση της ζήτησης κατά τους θερινούς μήνες, δηλαδή την παραδοσιακή τουριστική περίοδο για την Ελλάδα
- και την υψηλή εξάρτηση της ελληνικής οικονομίας από τον τουριστικό τομέα.
Η υιοθέτηση σχετικών πολιτικών και η επένδυση σε εναλλακτικές μορφές τουρισμού θα ενισχύσει την ανθεκτικότητα του κλάδου, αλλά και της οικονομίας έναντι των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, αλλά και μελλοντικών κρίσεων, αντίστοιχων με την πανδημία COVID-19. Η πλούσια γεωμορφολογία της Ελλάδας σε όλη την επικράτεια, αλλά και σε μεμονωμένους προορισμούς, όπως η Κρήτη, η Πελοπόννησος, η ηπειρωτική χώρα κ.λπ. ευνοεί μια περισσότερο ισόρροπη τουριστική ανάπτυξη.
