Την ίδια ώρα που ο Dow Jones έσπαγε το ρεκόρ των 30.000 μονάδων για πρώτη φορά στην ιστορία, η χρηματιστηριακή αξία της Tesla (TSLA NASDAQ) ξεπερνούσε τα 500 δισεκατομμύρια δολάρια. Η ανοδική αγορά δημιουργεί αποτιμήσεις που σε πολλούς προκαλούν ίλιγγο. Είναι εταιρείες σαν την Tesla και την Netflix πανάκριβες, όπως υποστηρίζουν πολλοί; Τότε γιατί ανεβαίνουν επί χρόνια και κάνουν πλούσιους τους πιστούς μετόχους τους; Μήπως αυτό τελικά μας δείχνει πως τα χρηματιστήρια πετυχαίνουν τον βασικότερο σκοπό τους;
Την ίδια ώρα που ο Dow Jones έσπαγε το ρεκόρ των 30.000 μονάδων για πρώτη φορά στην ιστορία, η χρηματιστηριακή αξία της Tesla (TSLA NASDAQ) ξεπερνούσε τα 500 δισεκατομμύρια δολάρια, δίνοντας αφορμή, για μία ακόμα φορά, για τις γνωστές απορίες/συζητήσεις. Είναι ακριβή ή πανάκριβη; Είναι δυνατόν να διαπραγματεύεται 20 φορές πάνω από τις πωλήσεις της και 1000 φορές τα κέρδη της; Ποιοι παράτολμοι ή αφελείς επενδυτές εμπιστεύονται μία τέτοια εταιρεία; Οι ίδιες περίπου απορίες ακούγονταν επί χρόνια για την Amazon (AMZN NASDAQ) και την Salesforce (CRM NYSE), και ακούγονται τώρα για την Netflix (NFLX NASDAQ) και για ακόμα νεότερες επιχειρήσεις όπως η Shopify (SHOP NYSE) και η Beyond Meat (BYND NASDAQ).
Βεβαίως και είναι δυνατόν να γίνεται αυτό. Όταν μία επιχείρηση είναι αυτό που οι αμερικανοί ονομάζουν disruptor, δηλαδή διαταράσσει την ισορροπία σε έναν τομέα της οικονομίας ή δημιουργεί μία εντελώς νέα αγορά, πείθει ένα μέρος της χρηματιστηριακής κοινότητας για τις προοπτικές της. Όσοι πείθονται από αυτήν την ακολουθούν πιστά όσο αναπτύσσεται με βάση το σχέδιο που τους έχει περιγράψει, και αδιαφορούν για τις βραχυχρόνιες διακυμάνσεις της μετοχής και των αγορών. Την εγκαταλείπουν μόνο αν πιστέψουν ότι κάτι άλλαξε προς το χειρότερο και οι μακροπρόθεσμες προοπτικές δεν είναι πια οι ίδιες. Εφόσον τα πράγματα εξελιχθούν θετικά, οι αρχικοί «πιστοί» βρίσκουν και άλλους μιμητές, οι οποίοι αυξάνονται όσο η εταιρεία μεγαλώνει. Καθώς μεγαλώνει, χρηματοδοτείται αρκετές φορές από τις αγορές, είτε μέσω εκδόσεων νέων μετοχών, είτε μέσω εκδόσεως ομολόγων. Όταν τελικά έρθει η επιτυχία, τα πράγματα αλλάζουν, η απαιτητική αποτίμηση γίνεται πλέον αποδεκτή από πολύ μεγαλύτερο μέρος της αγοράς και τα κέρδη για όσους έμειναν σταθερά στο πλευρό της εταιρείας είναι πολύ σημαντικά. Και βέβαια, οι δύσπιστοι που εξ’ αρχής θεωρούν πως οι εταιρείες είναι ακριβές, κοιτάζουν τις αποτιμήσεις από μακριά και …. δακρύζουν.
Τα τελευταία χρόνια, και ακόμα περισσότερο φέτος από την άνοιξη και μετά, οι αποτιμήσεις τέτοιων εταιρειών γίνονται όλο και πιο αισιόδοξες, για διάφορους λόγους. Πρώτον, διότι όλο και περισσότεροι επενδυτές, ειδικά νέοι που έχουν και μεγάλο χρονικό περιθώριο μπροστά τους, ακολουθούν την συγκεκριμένη στρατηγική βλέποντας την επιτυχία της σε περιπτώσεις όπως η Tesla και η Netflix. Δεύτερον, διότι η τεχνολογική πρόοδος δίνει την ευκαιρία σε πάρα πολλές επιχειρήσεις να δοκιμάσουν κάτι πρωτοποριακό που μπορεί να προσελκύσει το ενδιαφέρον της αγοράς. Τρίτον, και ίσως σημαντικότερο αυτές τις μέρες, λόγω των πολύ χαμηλών επιτοκίων όλο και περισσότερα κεφάλαια κατευθύνονται σε επενδύσεις υψηλότερου ρίσκου.
Αυτός ο συνδυασμός παραγόντων εξηγεί και το γεγονός πως αυτός ο τρόπος επένδυσης κινδυνεύει να ξεφύγει λίγο από τον αρχικό του χαρακτήρα, αφού βλέπουμε πλέον πως η αγορά ανταμείβει πλουσιοπάροχα εταιρείες που δεν έχουν πουλήσει ούτε ένα δολάριο ή ομάδες εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον ίδιο χώρο και αποκλείεται να πετύχουν όλες μαζί. Είναι σίγουρο πως οι κίνδυνοι για όσους αποφασίσουν να ακολουθήσουν αυτή την στρατηγική έχουν μεγαλώσει αρκετά. Τα κριτήρια επιλογής εταιρειών έχουν χαλαρώσει και είναι φανερό πως αρκετοί επενδυτές αγοράζουν μετοχές χωρίς να έχουν μελετήσει αρκετά την κατάσταση και τις προοπτικές των εταιρειών, επιδεικνύοντας μια συμπεριφορά τύπου αγέλης. Ακόμα και στις περιπτώσεις επιχειρήσεων που έχουν πραγματικά σοβαρές πιθανότητες επιτυχίας, οι μαζικές αγορές ανεβάζουν τις αποτιμήσεις σε βαθμό που φαίνεται πως οι επενδυτές προεξοφλούν ότι η εταιρεία σύντομα θα κυριαρχήσει σε όλο τον πλανήτη. Η μόνη μέθοδος για να αποφύγει κάποιος επενδυτής σημαντικές απώλειες είναι να δώσει ακόμα μεγαλύτερο βάρος στην μελέτη των δεδομένων των εταιρειών, διότι αυτές που πραγματικά μπορεί να ξεχωρίσουν δεν είναι πάρα πολλές. Η λανθασμένη επιλογή σημαίνει πως όταν έρθουν οι – αναπόφευκτες – διορθώσεις των αγορών, η μετοχή δεν θα ανακάμψει με τον τρόπο που έχουμε δει στην περίπτωση της Tesla, της Netflix, της Amazon, κ.α.
Η μεγάλη αισιοδοξία που επικρατεί το τελευταίο διάστημα μπορεί να έχει ανεβάσει πολύ ψηλά τις αποτιμήσεις αλλά δεν πρέπει να αποτρέπει έναν επενδυτή από το να αποκτήσει μακροχρόνια θέση σε μία επιχείρηση για την οποία πιστεύει (πάντα ύστερα από μελέτη των δεδομένων) πως μπορεί να εξελιχθεί όπως η Tesla η οποία άλλαξε για πάντα την αυτοκινητοβιομηχανία, η Netflix που άλλαξε την τηλεοπτική αγορά, και βέβαια η Amazon που δημιούργησε την εποχή του ηλεκτρονικού εμπορίου. Δεν ξέρουμε αν αυτή θα είναι η Shopify που προσπαθεί να επαναπροσδιορίσει τον τρόπο λειτουργίας του ηλεκτρονικού εμπορίου σπάζοντας την κυριαρχία της Amazon, ή η Beyond Meat που προσπαθεί να αλλάξει τον τρόπο διατροφής μας. Όποιες και να είναι οι επιχειρήσεις που θα δικαιώσουν τους «πιστούς» τους, και ανεξάρτητα από τις κατά καιρούς υπερβολές στις αποτιμήσεις, θα οφείλουν το μεγαλύτερο μέρος της επιτυχίας τους στην ύπαρξη των χρηματιστηρίων. Η ανάδειξη τέτοιων επιχειρήσεων που από μικροσκοπικές καταφέρνουν να αλλάξουν τον κόσμο είναι μία ακόμα απόδειξη πως τα χρηματιστήρια τελικά πετυχαίνουν τον πρώτο και πιο σημαντικό σκοπό τους, την χρηματοδότηση των επιχειρήσεων και της οικονομίας.
*Αποποίηση Ευθύνης: Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, καμία διασφάλιση δε δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
