Καμπανάκι κινδύνου κρούει ο ΑΔΜΗΕ σχετικά με την ενεργειακή ασφάλεια της Πελοποννήσου, μετά και τα ασφαλιστικά μέτρα που κατέθεσε πρόσφατα η Ιερά Μονή Αγίων Θεοδώρων στα Καλάβρυτα.
To έργο, διασύνδεσης 100 εκατ ευρώ, βρίσκεται λόγω των αντιδράσεων στον «πάγο» εδώ και 14 μήνες, εξαιτίας πέντε μοναχών της Ιεράς Μονής Αγίων Θεοδώρων στα Καλάβρυτα, οι οποίες εναντιώνονται στην τοποθέτηση των δύο τελευταίων πυλώνων (σε απόσταση 500 μέτρων το μοναστήρι).
Επικαλούνται «οπτική όχληση», «προσβολή του ησυχαστικού χαρακτήρα της Μονής και της προσωπικότητάς τους» και απαιτούν το έργο να αναβληθεί, παρ' ότι αυτό είναι πλήρως αδειοδοτημένο και έχει ελεγχθεί από το Συμβούλιο της Επικρατείας, το οποίο απέρριψε τις προσφυγές που είχαν κατατεθεί κατά της αδειοδότησης.
Είναι ένα ακόμη επεισόδιο σε ένα πολυετές σίριαλ που κρατά ακόμη και σήμερα την Πελοπόννησο, μια περιοχή της ηπειρωτικής Ελλάδας, απομονωμένη από την διασύνδεση στην υπερυψηλή τάση (400 kV). Ακόμη και σήμερα η Πελοπόννησος διασυνδέεται με την Αττική με γραμμές 150 kV –όπως τα νησιά– με σοβαρές επιπτώσεις για την επάρκεια του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας, τις πράσινες επενδύσεις, το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας και τα μεγάλα έργα υποδομής που σχεδιάζονται συνολικά στη χώρα.
Σύμφωνα με πηγές του ΑΔΜΗΕ, οι επιπτώσεις από τον ενεργειακό αποκλεισμό της Πελοποννήσου δεν πλήττουν μόνο τους καταναλωτές της περιοχής αλλά και ολόκληρης της χώρας
1. Επάρκεια: Οι μεγάλες μονάδες παραγωγής στην Πελοπόννησο (όπως π.χ. η Μεγαλόπολη V) δεν μπορούν να συνεισφέρουν στην κάλυψη της ζήτησης για ηλεκτρική ενέργεια συνολικά στη χώρα, αφού δεν υπάρχει επαρκής χώρος στο Σύστημα να μεταφερθεί η παραγόμενη ενέργεια.
Στην λογική αυτή είναι επείγουσα ανάγκη να διασφαλιστεί η επάρκεια του συστήματος το συντομότερο δυνατό, ώστε σε περίπτωση φυσικών καταστροφών ή δυσμενών συγκυριών (π.χ. βλάβες σε άλλες μονάδες στη χώρα) οι καταναλωτές να μη βρεθούν χωρίς ρεύμα. Αυτό είναι κρίσιμο τόσο για την επερχόμενη χειμερινή περίοδο υψηλών φορτίων, όσο και στους επόμενους μήνες καθώς θα είναι ιδιαίτερα οδυνηρό σε περίοδο πανδημίας να υπάρχουν και προβλήματα ηλεκτροδότησης στους κατοίκους της όλης χώρας.
2. Κόστος ενέργειας: Το πρόβλημα της «συμφόρησης» στη διακίνηση της ηλεκτρικής ενέργειας ωθεί υψηλότερα το κόστος στη νέα αγορά ενέργειας (Target Model) εξαιτίας της μικρότερης δυνατότητας απορρόφησης της προσφοράς για την κάλυψη της ζήτησης. Για το θέμα του πρόσθετου κόστους αναζητούνται σήμερα προσωρινές λύσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος, οι οποίες όμως δεν το λύνουν αλλά το «ανακουφίζουν» προσωρινά.
3. Πράσινες επενδύσεις: Η Πελοπόννησος παραμένει «κορεσμένη» για επενδύσεις πράσινης ενέργειας και έργα ΑΠΕ με συνολική ισχύ πάνω από 600 MW που έχουν ήδη πάρει προσφορές σύνδεσης με τον όρο ηλέκτρισης της γραμμής αυτής δεν θα μπορούν να συνδεθούν και να λειτουργήσουν.
4. Νέα έργα/επενδύσεις υποδομών: Εάν ανασταλεί στο «παρά πέντε» ο Δυτικός Διάδρομος εξαιτίας των νομικών μέτρων που έχει λάβει η Ιερά Μονή Αγίων Θεοδώρων στα Καλάβρυτα και ζητηθεί νέα όδευση με νέα μελέτη περιβαλλοντικών όρων (ΑΕΠΟ), το έργο θα καθυστερήσει τουλάχιστον άλλα δύο έτη. Και αυτό, υπό την προϋπόθεση ότι η νέα όδευση δεν θα θεωρηθεί περιβαλλοντικά δυσμενέστερη από την προηγούμενη – κάτι που δεν είναι καθόλου βέβαιο.
Σε περίπτωση που συμβεί αυτό, τότε, όπως αναφέρουν πηγές του ΑΔΜΗΕ, το πρόβλημα δεν θα είναι μόνο του διαχειριστή ή μόνο του συστήματος ηλεκτροδότησης της χώρας. Μεγάλα έργα υποδομών, με σημαντικά οφέλη για την κοινωνία και το περιβάλλον, θα κινδυνεύουν να σταματήσουν ανά πάσα στιγμή. Ακόμη και όταν έχουν ολοκληρώσει όλα τα στάδια της αδειοδότησης τους, ακόμη και όταν έχουν ελεγχθεί από το Συμβούλιο της Επικρατείας. Τέτοιου είδους φαινόμενα έχουν ολέθριες οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές συνέπειες συνολικά για τη χώρα.
Σημειωτέον ότι το έργο συνολικού προϋπολογισμού 110 εκατ. ευρώ, εντάχθηκε για πρώτο φορά στον σχεδιασμό του Συστήματος Μεταφοράς το 2006 αλλά ξεκίνησε να κατασκευάζεται από τον ΑΔΜΗΕ μόλις το 2018. Σήμερα, έχει ολοκληρωθεί το 98% της νέας γραμμής Μεγαλόπολης-Πάτρας που περιλαμβάνει 310 πυλώνες και 100 χλμ. εναέριων γραμμών επί της Πελοποννήσου. Τον Αύγουστο 2019 ολοκληρώθηκε, επίσης, η πόντιση του υποβρύχιου καλωδίου στο Ρίο-Αντίρριο.
Δικαστική διαμάχη
Οι αντιδράσεις προέρχονται από την Ιερά Μονή Αγίων Θεοδώρων στα Καλάβρυτα και συγκεκριμένα από πέντε μοναχές, οι οποίες εναντιώνονται στην τοποθέτηση των δύο τελευταίων πυλώνων.
Στις 27 Νοεμβρίου 2020 κατέθεσαν αίτηση ασφαλιστικών μέτρων και το Πρωτοδικείο Καλαβρύτων εξέδωσε προσωρινή διαταγή αναστολής των εργασιών κατασκευής του έργου.
Στις 16 Δεκεμβρίου ο ΑΔΜΗΕ κατέθεσε αίτηση ανάκλησης της προσωρινής διαταγής προκειμένου να συνεχιστούν οι εργασίες μέχρι τη συζήτηση των ασφαλιστικών μέτρων.
Στις 21 Δεκεμβρίου, το Πρωτοδικείο Καλαβρύτων απέρριψε την αίτηση και το έργο παραμένει κολλημένο μέχρις ότου ανακληθούν τα έκτακτα μέτρα που ισχύουν για τα δικαστήρια λόγω της πανδημίας.
