Μετά την πτώχευση ενός ακόμα ανταλλακτηρίου κρυπτονομισμάτων διατυπώθηκε από αρκετούς αναγνώστες το ερώτημα του τι ακριβώς είναι ένα ανταλλακτήριο και ποια η χρησιμότητα του. Το ανταλλακτήριο είναι κάτι σαν το χρηματιστήριο ή σαν την αγορά ομολόγων ή συναλλάγματος.
Είναι ένας χώρος αγοράς και πώλησης επενδυτικών προϊόντων. Είναι όμως το bitcoin ένα ακόμα επενδυτικό προϊόν; Θυμάμαι το 2018 σε μια εκδήλωση του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών, είχα ερωτηθεί για το αν το bitcoin αποτελεί επένδυση. Είχα απαντήσει πως όχι, και το είχα εξηγήσει.
Έλεγα τότε, ότι αφήνεις τα λεφτά σου στο ταμιευτήριο με χαμηλό επιτόκιο, καθώς μπορείς να τα χρησιμοποιήσεις όποτε θέλεις. Κλείνεις τα χρήματα σου σε μια προθεσμιακή κατάθεση και ξέρεις πως με την εγγύηση της τράπεζας σε 6 ή σε 12 μήνες θα πάρεις υψηλότερο τόκο. Αγοράζεις ένα ομόλογο, γνωρίζοντας πως σε 2, σε 5 ή σε 10 χρόνια θα εισπράξεις το κεφάλαιο σου με τους αναλογούντες τόκους.
Επενδύεις σε ένα εταιρικό ομολογιακό δάνειο μετατρέψιμο σε μετοχές, για να εισπράξεις υψηλούς τόκους αλλά και να μετατρέψεις τα ομόλογα σου με μετοχές. Επενδύεις σε μια μετοχή γιατί προσδοκάς μέρισμα, από την ανάπτυξη και την κερδοφορία της. Επενδύσεις στο πετρέλαιο όταν βλέπεις πως η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε ανάπτυξη και στον χρυσό όταν μεγάλα και ανησυχητικά γεωπολιτικά γεγονότα εμφανίζονται στον ορίζοντα.
Εισέρχεσαι τον χώρο των παραγώγων, όταν επιθυμείς να ισοσταθμίσεις τον κίνδυνο σου στις αγορές. Παίρνεις στις θέσεις σου στα ζευγάρια του συναλλάγματος, βασιζόμενος στα επιτόκια και στις προοπτικές των οικονομιών.
Με την ίδια λογική, που στοχεύεις όταν αγοράζεις bitcoin; Περιμένεις να λάβεις κάποιο μέρισμα; Περιμένεις να εισπράξεις τόκους; Φυσικά, και όχι. Αγοράζεις την πιθανότητα να βρεθεί κάποιος που θα αγοράσει το bitcoin από εσένα σε ακριβότερη τιμή. Κάποιος που θα κάνει την ίδια σκέψη με εσένα, αλλά με κάποια χρονική υστέρηση.
Επομένως, από την επενδυτική σκοπιά, η αγορά bitcoin, έχει να κάνει με την προσδοκία πραγματοποίησης υπεραξίας σε βάθος χρόνου. Αυτό σημαίνει πως θα έπρεπε να υπάρχει κάποιος τρόπος προσδιορισμού της σημερινής αξίας του bitcoin και ένας παρόμοιος τρόπος υπολογισμού της τιμής του bitcoin στο μέλλον. Είναι όμως έτσι; Και πάλι όχι.
Άλλωστε και η «θρησκευτική αντίληψη» πως το bitcoin είναι ο ψηφιακός χρυσός που θα αποτελέσει το ασφαλές καταφύγιο απέναντι στην οικονομική κρίση, τον πληθωρισμό, την ύφεση, τα υψηλά επιτόκια, τις αποφάσεις των κυβερνήσεων και των κεντρικών τραπεζών και τους ελέγχους των εποπτικών, ρυθμιστικών και φορολογικών αρχών, διαψεύσθηκε από την ίδια τη ζωή. Το bitcoin όχι μόνο δεν προσέλκυσε κεφάλαια, αλλά κατέρρευσε, μέσα στην κρίση.
Βέβαια το bitcoin πλασάρεται και σαν εναλλακτικό νόμισμα, σαν εναλλακτικό χρήμα ή μέσο εμπορικών συναλλαγών. Όλοι θυμόμαστε τι είχε γίνει στην αγορά κρυπτονομισμάτων όταν ο Έλον Μασκ είχε ανακοινώσει πως η Tesla θα πωλούσε τα οχήματα της σε bitcoin. Και όλοι θυμόμαστε τι είχε συμβεί, όταν η Tesla είχε πάρει πίσω την απόφαση της.
Είναι όμως το bitcoin μέσο εμπορικών συναλλαγών; Για να δούμε.
Διαβάζουμε πως η Microsoft δέχεται πληρωμές σε bitcoin. Πως η τηλεπικοινωνιακή εταιρεία ΑΤΤ δέχεται πληρωμές σε bitcoin μέσω της εφαρμογής BitPay. Οι αλυσίδες Pizza Hut και Burger King, δέχονται bitcoin στη Βενεζουέλα. Η KFC δοκίμασε τη χρήση bitcoin και την διέκοψε.
Η αλυσίδα σάντουιτς Subway, χρησιμοποιεί το bitcoin σαν μέσο πληρωμής των πελατών της. Η ομάδα μπάσκετ Dallas Mavericks πουλάει εισιτήρια και είδη αθλητικών σε bitcoin. Υπάρχουν και κάποιες άλλες εταιρείες που προσφέρουν τη δυνατότητα στους πελάτες τους να πληρώσουν με bitcoin.
Εκείνο ωστόσο που έχει ενδιαφέρον είναι το γεγονός πως οι τιμές των προσφερόμενων υπηρεσιών και προϊόντων δεν είναι σταθερές σε bitcoin, αλλά αυξομειώνονται με βάση την τιμή του bitcoin σε σχέση με το δολάριο. Και αυτό είναι απολύτως λογικό, διότι μια εταιρεία που έχει κοστολόγια σε δολάριο, όπως είναι πρώτες ύλες, η ενέργεια, η μισθοδοσία και λοιπές υποχρεώσεις, δεν είναι δυνατόν να επωμιστεί το ρίσκο των διακυμάνσεων της τιμής του bitcoin. Επομένως το bitcoin δεν είναι μέσο πραγματοποίησης και εκκαθάρισης εμπορικών ή άλλων συναλλαγών.
