Γράφει ο Brady Africk
Η πρόσφατη δολιοφθορά των αγωγών Nord Stream, η οποία προκάλεσε διαρροή φυσικού αερίου στη θάλασσα και την ατμόσφαιρα, υπογραμμίζει την απειλή που δημιουργούν οι υποθαλάσσιες επιθέσεις σε κρίσιμες υποδομές. Εκτός από τους αγωγούς φυσικού αερίου, τα ποντισμένα καλώδια διαδικτύου που κρατούν τον κόσμο συνδεδεμένο, θα μπορούσαν να αποτελέσουν ελκυστικό στόχο για σκοτεινούς δράστες.
Η αποκοπή ενός μόνο καλωδίου θα είχε πολύ μικρότερο αντίκτυπο σε χώρες με πυκνή σύνδεση όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες από ό,τι σε μικρότερες χώρες που βασίζονται σε μερικά μόνο βασικά σημεία σύνδεσης. Για παράδειγμα, το 2007, ένας Βιετναμέζος ψαράς μάζεψε με τα δίχτυα του μίλια από το καλώδιο διαδικτύου της χώρας, προκαλώντας μερικές διακοπές στην πρόσβαση στο διαδίκτυο της χώρας που διήρκεσαν για περισσότερο από ένα μήνα.
Όταν μια Γεωργιανή έκοψε ένα χερσαίο καλώδιο διαδικτύου το 2011, ολόκληρη η χώρα της Αρμενίας έμεινε χωρίς διαδίκτυο για ώρες. Για όσους ζουν σε μέρη που βασίζονται σε περιορισμένο αριθμό καλωδίων, το αποτέλεσμα μιας επίθεσης θα μπορούσε να έχει ευρείες επιπτώσεις. Ολόκληροι επιχειρηματικοί κλάδοι μπορεί να εξαρτώνται από μια σύνδεση στο διαδίκτυο από υποθαλάσσια καλώδια.
Σε αντίθεση με μια διαρροή φυσικού αερίου, η οποία διαταράσσει τα επιφανειακά ύδατα, η καταστροφή ενός υποθαλάσσιου καλωδίου Διαδικτύου μπορεί να είναι δύσκολο να εντοπιστεί. Υπάρχουν περισσότερα από 1,2 εκατομμύρια χιλιόμετρα καλωδίων που διασχίζουν την υδρόγειο, πολλά από τα οποία διατρέχουν ολόκληρους ωκεανούς. Ενώ οι χειριστές μπορούν να στείλουν σήματα μέσω των καλωδίων για να προσδιορίσουν πρόχειρα τη θέση της ζημιάς, συχνά αποστέλλεται υποβρύχιο για να επιβεβαιώσει την τοποθεσία που χρειάζεται επισκευή.
Οι αυταρχικές κυβερνήσεις και οι δολιοφθορείς έχουν παρακολουθήσει στενά αυτά τα καλώδια και ξέρουν ακριβώς πού να βρουν τα πιο ευάλωτα σημεία τους. Η Κίνα έχει ήδη αναπτύξει εργαλεία για την κατασκοπεία των επικοινωνιών μέσω υποβρύχιων καλωδίων. Στην ανοιχτή θάλασσα, ρωσικά κατασκοπευτικά πλοία και υποβρύχια που ταξιδεύουν κοντά σε υποθαλάσσια καλώδια έχουν προσελκύσει την προσοχή Αμερικανών αξιωματούχων.
Εκτός των κρατικών παραγόντων, οι τρομοκρατικές ομάδες αποτελούν κι αυτές απειλή για τα υποθαλάσσια καλώδια. Ακόμη και χωρίς τη δυνατότητα να επιτεθούν στον πυθμένα του ωκεανού, οι τοποθεσίες όπου αυτά τα καλώδια συνδέονται με τη στεριά πρέπει να ασφαλιστούν.
Όπως προειδοποίησε με μια έκθεσή του το 2017 ο βουλευτής του Ηνωμένου Βασιλείου Rishi Sunak, τα σημεία εξόδου των καλωδίων στη στεριά «συχνά έχουν ελάχιστη προστασία, καθιστώντας τα ευάλωτα έναντι τρομοκρατικών δράσεων. Μια αποτυχημένη συνωμοσία της Αλ Κάιντα για την καταστροφή ενός βασικού διαδικτυακού κέντρου στο Λονδίνο το 2007 δείχνει την βαρύτητα της απειλής».
Το σαμποτάζ στο Nord Stream ήταν αποκαλυπτικό καθώς αποκαλύπτει τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι κυβερνήσεις όταν απαντούν σε αυτού του είδους τις επιθέσεις της «γκρίζας ζώνης», οι οποίες προκαλούν μεν σοβαρές διακοπές αλλά υπολείπονται ενός συμβατικού στρατιωτικού χτυπήματος. Πρώτον, υπάρχει το θέμα της απόδοσης της ευθύνης.
Οι δράστες που αρνούνται την εχθρική τους πράξη δεν είναι κάτι καινούργιο, αλλά οι επιθέσεις σε υποθαλάσσιες υποδομές μπορεί να είναι ακόμη πιο δύσκολο να αποδοθούν σε υπόλογους από εκείνες στην ξηρά. Αυτό περιπλέκεται ακόμη περισσότερο από τον χαοτικό χώρο των πληροφοριών, όπου οι εκπρόσωποι των κυβερνήσεων και οι χρήστες του διαδικτύου μπορούν συχνά ελεύθερα να διακινούν αβάσιμες θεωρίες.
Το δεύτερο ζήτημα είναι η επιδιόρθωση του καλωδίου αφού δεχτεί επίθεση. Αφού οι εργαζόμενοι βρουν το σημείο της ζημιάς, πρέπει να σηκώσουν το καλώδιο στην επιφάνεια, να διορθώσουν ή να αντικαταστήσουν το σπασμένο τμήμα και, στη συνέχεια, να κατεβάσουν το καλώδιο πίσω στον πυθμένα της θάλασσας. Πρόκειται για μια δαπανηρή επέμβαση που απαιτεί εξειδικευμένο εξοπλισμό.
Οι εργαζόμενοι πρέπει επίσης να αντιμετωπίσουν συχνά δύσκολες καιρικές συνθήκες και δυνητικά εχθρικούς παράγοντες που στοχεύουν να παρεμποδίσουν τις επισκευές. Σε περίπτωση επίθεσης πολλαπλών θέσεων σε πολλά καλώδια, ειδικά όταν οι επιθέσεις αυτές προηγούνται μεγαλύτερων στρατιωτικών ενεργειών, οι επιχειρήσεις επισκευής θα μπορούσαν να είναι εξαιρετικά χρονοβόρες.
Για τους παγκόσμιους ηγέτες που παρακολουθούν το σαμποτάζ του Nord Stream να εκτυλίσσεται, το πιο σημαντικό δίδαγμα θα πρέπει να αφορά την προετοιμασία. Αντί οι χώρες απλώς να περιμένουν πότε θα συμβούν υποθαλάσσιες επιθέσεις σε υποδομές, πρέπει να σχεδιάσουν αυτά τα σενάρια και να καταστήσουν σαφή στοιχεία της ανταπόκρισής τους εκ των προτέρων. Αυτό θα χρησίμευε όχι μόνο ως μέσο συνεργασίας με άλλα έθνη για τη διατήρηση ασφαλών υποδομών, αλλά και ως αποτρεπτικό παράγοντα για τους επίδοξους δράστες.
Οι αξιωματούχοι των υπηρεσιών πληροφοριών προειδοποίησαν για μια επίθεση στο Nord Stream το περασμένο καλοκαίρι, αλλά η προειδοποίηση αυτή απέδωσε ελάχιστα ως προς τον σχεδιασμό ή την αποτροπή. Για να αποφευχθεί μια νέα επίθεση σε υποθαλάσσιες υποδομές, οι παγκόσμιοι ηγέτες πρέπει να λάβουν πιο σοβαρά υπόψη τους αυτή την απειλή.
* Ο Brady Africk είναι αρθρογράφος στο American Enterprise Institute.
** Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 20 Σεπτεμβρίου 2022 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του American Enterprise Institute και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
