Περάσαν τρία χρόνια από την υλοποίηση της απόφασης του Δημοψηφίσματος της 23η Ιουνίου του 2016, που άλλαξε την ιστορία του Ηνωμένου Βασιλείου, με το ερώτημα της αποχώρησης ή της παραμονής στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ένα Δημοψήφισμα στο οποίο είχαν συρθεί οι Βρετανοί από την επιπολαιότητα και το λαϊκισμό που είχαν επιδείξει κυρίως οι συντηρητικές πολιτικές δυνάμεις.
Το αποτέλεσμα όπως θυμόμαστε ήταν οριακό, καθώς το 51,98% των ψηφοφόρων είχε επιλέξει το Βrexit και το 48,11% είχε ψηφίσει υπέρ του remain. Στο ακόλουθο γράφημα από τη Wikipedia βλέπουμε τον τρόπο με τον οποίο απάντησαν οι Βρετανοί στο Δημοψήφισμα, με βάση τη γεωγραφική κατανομή.
Η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ, συντελέστηκε στις 31 Ιανουαρίου 2020, με πανηγυρικό τρόπο αν και δεν αγκαλιάστηκε με τον ίδιο ενθουσιασμό που κυριαρχούσε το 2016. Όπως βλέπουμε και στο ακόλουθο γράφημα από το statista.com που απεικονίζονται οι εκτιμήσεις των Βρετανών περί της ορθότητας ή μη του Brexit, ήδη από τον Φεβρουάριο του 2020, αυτοί που θεωρούσαν πως ήταν λάθος το Brexit, ήταν περισσότεροι από όσους υποστήριζαν την ορθότητα της απόφασης. Με μπλε χρώμα καταγράφονται οι θετικές απόψεις για το brexit, με μαύρο οι αρνητικές και με γκρι όσοι δεν εκφράζουν άποψη. Στην τελευταία μέτρηση που έγινε στις 18-19 Ιανουαρίου 2023, το 54% θεωρεί πως ήταν λάθος η αποχώρηση από τη ΕΕ, το 34% θεωρεί πως η απόφαση είναι ορθή και το 12% δήλωσε πως δεν γνωρίζει.
Είναι φανερό πως η αντίληψη ότι μετά το Brexit οι Βρετανοί θα αποφασίζουν οι ίδιοι για το μέλλον τους, ότι θα διαχειρίζονται τα σύνορα τους και ότι θα ξεκινούσε μια νέα περίοδος ανάπτυξης για το Ηνωμένο Βασίλειο διαψεύστηκαν πανηγυρικά. Και μάλιστα σήμερα το 65% των πολιτών δηλώνει πως θα πρέπει να υπάρξει ένα νέο Δημοψήφισμα για την επιστροφή του Ηνωμένου Βασιλείου στη Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν είναι δε τυχαίο το γεγονός πως η βρετανική κυβέρνηση σκοπεύει να ξεκινήσει άτυπες διαπραγματεύσεις με την ΕΕ με σκοπό τη συμμετοχή του ΗΒ στον μηχανισμό της Ευρωπαϊκής Ενιαίας Αγοράς στο πρότυπο της Ελβετίας, της Ισλανδίας, του Λιχτενστάιν και της Νορβηγίας.
Σε πρόσφατη έκθεση του ΔΝΤ, εκτιμάται πως η βρετανική οικονομία υστερεί σε σχέση τους ομόλογους της και αναμένεται να συρρικνωθεί μέσα στο 2023, ενώ για το 2024 αναμένεται να εμφανίσει και πάλι ανάπτυξη, χαμηλότερη από τις ανταγωνίστριες οικονομικές δυνάμεις, όπως βλέπουμε και στο ακόλουθο γράφημα.
Ουδείς υποστηρίζει πως η δεινή οικονομική κατάσταση της Βρετανίας, οφείλεται στο brexit και μόνο. Ωστόσο, η εκτίναξη του κόστους διαβίωσης και κυρίως των τροφίμων, το υψηλό ενεργειακό κόστος, η αποχώρηση εταιρειών του χρηματοπιστωτικού τομέα, η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού, η συρρίκνωση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και η γραφειοκρατία που δυσχεραίνει τις εμπορικές συναλλαγές είναι φαινόμενα που σχετίζονται με το brexit. Σύμφωνα με έρευνα του London School of Economics, μόνο οι επιπλέον γραφειοκρατικές εκτελωνιστικές διαδικασίες έχουν επιβαρύνει το ετήσιο προϋπολογισμό διατροφής των νοικοκυριών κατά £210. Ο πρώην υπουργός George Eustice, ένας από τους φανατικότερος υποστηρικτές του Brexit, παραδέχεται σήμερα, πως η αποχώρηση από την ΕΕ δυσχεραίνει την υπογραφή ικανοποιητικών διμερών συμφωνιών ακόμα και με χώρες εκτός Ευρώπης.
Όπως και να έχει, οι πολίτες στη Βρετανία, πληρώνουν ακριβά την επιπολαιότητα των Συντηρητικών, τον λαϊκισμό της Ακροδεξιάς και την ανικανότητα των Εργατικών που είχαν οδηγήσει στο Δημοψήφισμα του 2016 και στην απόφαση υπέρ του Brexit. Αλλά κι εμάς, οποιοσδήποτε συνειρμός με το Δημοψήφισμα των Τσίπρα – Καμμένου το 2015, μας προκαλεί φόβο και τρόμο.
