Μετά την πτώση που σημείωσε ο γενικός δείκτης του Χρηματιστηρίου Αθηνών τη Δευτέρα 26 Ιουνίου, την επόμενη μέρα των δεύτερων βουλευτικών εκλογών, οι αγοραστές επέστρεψαν και από τότε τα πράγματα πηγαίνουν σχεδόν σταθερά προς τα πάνω.
Το κλείσιμο της χθεσινής συνεδρίασης βρήκε τον γενικό δείκτη στις 1.338,03 μονάδες, εκατό και πλέον μονάδες πάνω από το χαμηλό σημείο της συνεδρίασης της 27ης Ιουνίου. Οι συνεχείς αναβαθμίσεις των στόχων των αναλυτών των τραπεζών και των χρηματιστηριακών εταιρειών για τις μετοχές των εισηγμένων εταιρειών έχουν παίξει σημαντικό ρόλο σε αυτή την άνοδο. Σχεδόν κάθε μέρα βλέπουμε εκθέσεις με τις οποίες οι αναλυτές ανεβάζουν τις εκτιμήσεις τους για την αξία των ελληνικών τραπεζών αλλά και των άλλων μετοχών που συμμετέχουν στον δείκτη FTSE Athex Large Cap. Το αγοραστικό ενδιαφέρον είναι έντονο και για τους κλάδους των κατασκευών και της πληροφορικής, ενόψει των πολύ σημαντικών έργων υποδομής που βρίσκονται στην φάση της ανάθεσης ή θα δημοπρατηθούν σύντομα και της ανάγκης να κινηθεί γρήγορα η χώρα μας στην κατεύθυνση της ψηφιακής αναβάθμισής της.
Η βοήθεια από το ευρωπαϊκό ταμείο ανάκαμψης, η οποία θα στηρίξει σε σημαντικό βαθμό τα έργα στους δύο παραπάνω τομείς αποτελεί κατά κάποιο τρόπο και μία εγγύηση για τη γρήγορη και αποτελεσματική εκτέλεση όλων αυτών των έργων. Φυσικά, σημαντικό ρόλο στην ανοδική πορεία του Χρηματιστηρίου Αθηνών παίζουν και τα καλά νέα που έρχονται από πολλές εισηγμένες επιχειρήσεις, και από πλευράς οικονομικών αποτελεσμάτων και από πλευράς βελτίωσης των προοπτικών τους για την συνέχεια.
Δεν πρέπει όμως να παραβλέψουμε σε καμία περίπτωση τη μεγάλη σημασία που έχει η αναμενόμενη επιστροφή της χώρας μας στην επενδυτική βαθμίδα. Είναι λίγο πολύ κοινή πεποίθηση πως αυτό θα γίνει μέσα στο 2023. Είναι δύσκολο να πούμε πότε ακριβώς θα γίνει, αρκετοί επενδυτές δεν αποκλείουν την πιθανότητα να γίνει και πριν τον Αύγουστο αλλά ακόμα και να μην γίνει τόσο γρήγορα, ουδείς έχει αυτή τη στιγμή αμφιβολία πως στο τέλος της χρονιάς η χώρα μας θα θεωρείται και πάλι αξιόχρεη, ύστερα από δέκα και πλέον χρόνια. Αυτή η προσδοκία στηρίζει την ανοδική πορεία του ελληνικού χρηματιστηρίου αλλά ταυτόχρονα αναδεικνύει τη σημασία που θα έχει τα επόμενα χρόνια για την ελληνική οικονομία και το ελληνικό χρηματιστήριο η εφαρμογή ενός προγράμματος μεταρρυθμίσεων.
Η επιτυχημένη εφαρμογή ενός φιλόδοξου προγράμματος μεταρρυθμίσεων σε διάφορους τομείς είναι αυτό που θα κρίνει το αν η ανοδική πορεία του ελληνικού χρηματιστηρίου θα συνεχιστεί τα επόμενα χρόνια. Αυτό δεν είναι κάτι που λέμε εμείς, φαίνεται καθαρά και από τις δηλώσεις των στελεχών των διεθνών οίκων που είναι επιφορτισμένοι με την αξιολόγηση του αξιόχρεου του ελληνικού δημοσίου. Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά προ ημερών ο υπεύθυνος του οίκου αξιολόγησης S&P, ένα από τα πιο σημαντικά ζητήματα που απασχολούν τον οίκο πριν λάβει την απόφασή του για την επάνοδο της Ελλάδα στην επενδυτική βαθμίδα είναι αυτό των μεταρρυθμίσεων. Παρόμοια άποψη εξέφρασε και ο εκπρόσωπος της Fitch Ratings, ο οποίος πρόσθεσε πως είναι φανερό πως έχει βελτιωθεί σημαντικά η κατάσταση όσον αφορά στην ικανότητα εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων.
Η προοπτική της εφαρμογής σημαντικών μεταρρυθμίσεων σε διάφορους τομείς είναι κάτι που σαφώς ενισχύει το επενδυτικό ενδιαφέρον για το ελληνικό χρηματιστήριο και για την ελληνική οικονομία γενικότερα. Αυτό όμως σημαίνει πως οι μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να γίνουν, και μάλιστα θα πρέπει να ξεκινήσουν άμεσα και να εφαρμοστούν γρήγορα και χωρίς δισταγμούς και υποχωρήσεις. Η πορεία της εφαρμογής τους θα παρακολουθείται στενά από τους διεθνείς επενδυτές και όχι μόνο από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης. Αν κάποια στιγμή στο μέλλον φανεί πως τα πράγματα σε αυτό το μέτωπο έχουν κολλήσει, η αντίδραση των επενδυτών και της αγοράς δεν θα είναι καθόλου θετική για το ελληνικό χρηματιστήριο.
Τι εννοούμε όμως όταν αναφερόμαστε σε μεταρρυθμίσεις, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τους επενδυτές, τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης και το Χρηματιστήριο Αθηνών; Αν πρέπει να εντοπίσουμε τους πιο σημαντικούς τομείς, θα πρέπει να σταθούμε σε αυτούς της Δικαιοσύνης, της Παιδείας και της Υγείας, όπως και σε αυτόν της φορολογικής πολιτικής και σε αυτόν της αξιολόγησης των στελεχών του Δημοσίου Τομέα. Στον τομέα της Δικαιοσύνης αναφέρθηκε σαφώς ο εκπρόσωπος του οίκου S&P, ο οποίος έδωσε έμφαση στον τομέα της ταχείας απονομής της Δικαιοσύνης, καθώς είναι γνωστό σε όλους μας πως η σημαντική καθυστέρηση στην έκδοση τελεσίδικων αποφάσεων σε συνδυασμό με την δυσκολία στην εφαρμογή αυτών των αποφάσεων, αποτελούν αποτρεπτικό παράγοντα για την προσέλκυση επενδύσεων στη χώρα μας.
Εννοείται πως τα δύο παραπάνω ζητήματα δεν δημιουργούν προβλήματα μόνο στην έλευση επενδύσεων αλλά και στην καθημερινή λειτουργία των ελληνικών επιχειρήσεων κάθε είδους και δυσκολεύουν συχνά τη ζωή μεγάλου αριθμού πολιτών. Το θέμα είναι προφανώς γνωστό στην κυβέρνηση και αυτό φάνηκε από τις προγραμματικές δηλώσεις του πρωθυπουργού και τις αντίστοιχες του αρμόδιου υπουργού. Η αναγνώριση της σπουδαιότητας του θέματος είναι κάτι οπωσδήποτε θετικό αλλά οι αγορές περιμένουν να ακούσουν σύντομα πιο πολλές λεπτομέρειες για τα σχέδια της κυβέρνησης προκειμένου να επιτευχθεί η ταχύτερη απονομή της Δικαιοσύνης. Κρίνοντας από αυτά που ακούσαμε από τους εκπροσώπους των διεθνών οίκων, πιστεύουμε πως η σύντομη παρουσίαση ενός πειστικού ολοκληρωμένου σχεδίου θα επιταχύνει την αναβάθμιση του αξιόχρεου της χώρας και την επιστροφή στην επενδυτική βαθμίδα.
Στον τομέα της Παιδείας, η ανακοίνωση από τον πρωθυπουργό των σχεδίων για την επίσπευση των διαδικασιών για τη δημιουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων στη χώρα αποτέλεσε θετική έκπληξη και τα περαιτέρω βήματα προς αυτή την κατεύθυνση θα ικανοποιήσουν ακόμα περισσότερο τους επενδυτές. Είναι σαφές από τις μέχρι τώρα κινήσεις της κυβέρνησης πως σκοπεύει να κινηθεί δυναμικά σε αυτόν τον τομέα. Το ίδιο σαφής είναι και η πρόθεση για γρήγορες κινήσεις και στα θέματα της Υγείας, όπως φαίνεται από τις δηλώσεις του νέου υπουργού και τις πρώτες του κινήσεις.
Ένας τομέας στον οποίον έχουν ήδη γίνει οι πρώτες συγκεκριμένες ανακοινώσεις είναι αυτός της φορολογικής πολιτικής, κυρίως όσον αφορά την παροχή κινήτρων για την είσοδο νέων επιχειρήσεων στο Χρηματιστήριο Αθηνών και στην ελάφρυνση των φορολογικών επιβαρύνσεων στους κατόχους ομολόγων.
Παραμένοντας στα φορολογικά θέματα, οι αγορές περιμένουν να ακούσουν και τα σχέδια της κυβέρνησης για την αύξηση των δημοσίων εσόδων μέσω του πιο αποτελεσματικού ελέγχου κινήσεων που είναι ύποπτες για φοροδιαφυγή, καθώς κάτι τέτοιο έχει ήδη αναφερθεί από τον Πρωθυπουργό και τους αρμόδιους υπουργούς. Και βέβαια, κάτι που θα χαροποιήσει πολύ όλους τους επενδυτές, Έλληνες και διεθνείς, όπως και όλους τους αναλυτές θα είναι η ανακοίνωση ενός σχεδίου για τη δημιουργία μηχανισμού αξιόπιστης και αδιάβλητης αξιολόγησης σε όλο το φάσμα του Δημόσιου Τομέα.
Αυτή τη στιγμή είναι όντως πολύ νωρίς για να παραπονεθούν οι επενδυτές για καθυστερήσεις στην ανακοίνωση και εφαρμογή μεταρρυθμίσεων. Η ξεκάθαρη πρόθεση του Πρωθυπουργού και της Κυβέρνησης να κινηθούν δυναμικά σε αυτή την κατεύθυνση ενισχύει το αγοραστικό ενδιαφέρον για τις ελληνικές μετοχές και τα ελληνικά ομόλογα και θα συνεχίσει να το ενισχύει για πολύ καιρό αν οι προθέσεις αρχίζουν γρήγορα να ακολουθούνται από πράξεις. Δεν είναι υπερβολή να πούμε πως από την ταχύτητα και την πειστικότητα με την οποία θα κινηθεί η κυβέρνηση, θα κριθεί σε σημαντικό βαθμό η μακροημέρευση της ανοδικής κίνησης του Χρηματιστηρίου Αθηνών.
Οι καλές επιδόσεις της χώρας σε αυτόν τον τομέα θα παίξουν τον ρόλο των προωθητικών καυσίμων και θα ενισχύσουν το μέγεθος και τη διάρκεια της ανοδικής κίνησης που έχει ξεκινήσει εδώ και μήνες. Από την άλλη, αν εμφανιστούν καθυστερήσεις και δυσκολίες στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων, οι αγορές και οι επενδυτές θα δείξουν στην αρχή διάθεση επιείκειας, αλλά μόνον στην αρχή.
