Η επιστροφή των διεθνών αγορών σε μία κατάσταση που τείνει να μας θυμίσει τις μέρες του 2008, όταν κάθε μέρα που ξημέρωνε φοβόμαστε πως θα ακούσουμε τον θόρυβο από μία άλλη τραπεζική κατάρρευση, ήταν τελικά αδύνατον να αφήσει αλώβητη την δική μας χρηματιστηριακή αγορά.
Το κλίμα έχει αλλάξει δραματικά και είναι χαρακτηριστικό το ότι ενώ προς το τέλος του Φεβρουαρίου όλοι αναρωτιόντουσαν αν και πότε θα ξεκινήσει μία χρηματιστηριακή διόρθωση ύστερα από το εξαιρετικό διάστημα που είχε ξεκινήσει το περασμένο φθινόπωρο, τώρα πολλοί φοβούνται μήπως αυτό που ζούμε τώρα δεν είναι απλά μία διόρθωση αλλά το ξεκίνημα μίας νέας πτωτικής περιόδου.
Τι να κάνουμε όμως, έτσι γίνεται συχνά στην ζωή και φυσικά και στα χρηματιστήρια. Η ανθρώπινη ψυχολογία είναι πολύ ευμετάβλητη και πολλές φορές η λογική και η ψυχραιμία μπαίνουν για κάποια χρονικά διαστήματα στο ψυγείο.
Το τι θα γίνει στη συνέχεια δεν είναι εύκολο να πούμε. Σε μεγάλο βαθμό θα εξαρτηθεί από τις διεθνείς εξελίξεις και την αντίδραση των χρηματιστηριακών αγορών στη συντονισμένη προσπάθεια καθησυχασμού των αγορών και της κοινής γνώμης γύρω από τα προβλήματα της Credit Suisse στην Ευρώπη και των περιφερειακών τραπεζών στις ΗΠΑ.
Είναι βέβαιο πως οι αρμόδιες εποπτικές αρχές αλλά και οι πολιτικές ηγεσίες έχουν αντιληφθεί πως θα πρέπει να αντιδράσουν γρήγορα και αποφασιστικά και να πείσουν τις αγορές και την κοινή γνώμη πως ανεξάρτητα από τα προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίσουν ορισμένες τράπεζες, δεν υφίσταται κάποιος γενικότερος συστημικός κίνδυνος.
Η εν εξελίξει απορρόφηση της Credit Suisse από την υγιέστερη UBS γίνεται κάτω από τις οδηγίες και την καθοδήγηση, για να μην πούμε την αφόρητη πίεση της Εθνικής Τράπεζας της Ελβετίας και της πολιτικής ηγεσίας της χώρας. Είναι αρκετά πρόωρο να εκτιμήσουμε αν οι αγορές θα καθησυχασθούν από την «τακτοποίηση» του προβλήματος της μεγάλης ελβετικής τράπεζας, καθώς δεν υπάρχουν ακόμα σχετικές ενδείξεις από τις διεθνείς αγορές παραγώγων.
Παρότι δεν μπορούμε ακόμα να καταλάβουμε αν η ταχύτατη παρέμβαση των ελβετικών αρχών και οι αντίστοιχες κινήσεις στις ΗΠΑ σχετικά με τις περιφερειακές τράπεζες θα καταφέρουν να ηρεμήσουν τις αγορές, γνωρίζουμε πως αυτό θα κρίνει την βραχυπρόθεσμη πορεία των διεθνών χρηματιστηριακών αγορών, και φυσικά και της δικής μας.
Αν το ξεκίνημα των χρηματιστηριακών αγορών αργότερα σήμερα δείξει πως οι κινήσεις των αρχών έχουν «πιάσει τόπο», τότε πιθανότατα θα δούμε μία σημαντική προσπάθεια αντίδρασης και στο δικό μας χρηματιστήριο. Μπορεί το κακό κλίμα των τελευταίων ημερών να μας στενοχώρησε και να μας ανησύχησε, αλλά πρέπει να ομολογήσουμε πως διόρθωσε απότομα σχεδόν κάθε ανοδική υπερβολή, ειδικά στις τραπεζικές μετοχές, και αποθέρμανε ταχύτατα την χρηματιστηριακή αγορά που προς το τέλος του Φεβρουαρίου είχε αρχίσει να βιάζεται κάπως.
Η προεξόφληση πολλών θετικών γεγονότων, σε πολιτικό και επιχειρηματικό επίπεδο, δεν ήταν παράλογη αλλά έκανε τις μετοχές του Χρηματιστηρίου Αθηνών πολύ ευαίσθητες απέναντι σε εξωγενή αρνητικά γεγονότα, όπως αποδείχθηκε από την αρχή του Μαρτίου και μετά. Η υποχώρηση - πτώση των τιμών από τα επίπεδα της 1ης Μαρτίου είναι τόσο σημαντική που η πιθανή εξομάλυνση της κατάστασης και μία σχετική επιστροφή αισιοδοξίας μπορούν να δώσουν νέα ανοδική ώθηση στην αγορά μας.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως, σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε πριν είκοσι μέρες, οι επενδυτές στο Χρηματιστήριο Αθηνών γνωρίζουν πλέον καλά πως υπάρχει πολιτικό ρίσκο ενόψει των βουλευτικών εκλογών και πως η μεγάλη άνοδος των επιτοκίων έχει φέρει αναστάτωση στον διεθνή τραπεζικό κλάδο, ενώ μάλλον δεν ελπίζουν πλέον στην σύντομη επιστροφή της χώρας μας στην επενδυτική βαθμίδα. Άρα αρκετά αρνητικά στοιχεία έχουν πλέον προεξοφληθεί, σε σημαντικό τουλάχιστον βαθμό, από τους επενδυτές.
Έτσι λοιπόν, η άμεση αντίδραση του Χρηματιστηρίου Αθηνών μετά από την τραυματική τελευταία εβδομάδα θα κριθεί κατά πάσα πιθανότητα από τις διεθνείς εξελίξεις. Αυτές θα κρίνουν την πορεία που θα ακολουθήσει η αγορά μας στο κρίσιμο σταυροδρόμι στο οποίο έχει βρεθεί μάλλον αναπάντεχα. Πολλοί απογοητεύθηκαν από το γεγονός πως ο γενικός δείκτης έκλεισε την εβδομάδα κάτω από την περιοχή των 1.035 μονάδων, η οποία θεωρείται αρκετά σημαντική.
Αν το διεθνές κλίμα μας βοηθήσει, δεν θα είναι πολύ δύσκολη η επιστροφή του γενικού δείκτη πάνω από τις 1.040 με 1.045 μονάδες, που άλλωστε απέχουν μόνο 2% από το κλείσιμο της Παρασκευής (1.020,19). Από εκεί και έπειτα, στα πλαίσια μίας δυνατής ανοδικής αντίδρασης ύστερα από το δύσκολο εικοσαήμερο της ελληνικής αγοράς, θα μπορούσαμε να δούμε τον γενικό δείκτη να προσπαθεί να κάνει μία ανοδική κίνηση προς τις 1.080 με 1.090 μονάδες.
Για να γίνει κάτι καλύτερο από αυτό, θα πρέπει οι διεθνείς συνθήκες να βελτιωθούν σημαντικά και να υποχωρήσουν οι φόβοι για τις διεθνείς τράπεζες. Επίσης, καλό θα κάνει και μία πιο ήπια στάση της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας σχετικά με τις μελλοντικές αυξήσεις των επιτοκίων αναφοράς, κάτι για το οποίο θα μάθουμε μεθαύριο Τετάρτη. Μία ανοδική κίνηση της ελληνικής αγοράς μπορεί να ακούγεται πολύ αισιόδοξη αυτή την στιγμή, δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε πως, τουλάχιστον μέχρι τώρα, δεν έχουμε καμία ένδειξη πως αλλάζουν προς το χειρότερο οι προοπτικές των ελληνικών επιχειρήσεων.
Από την άλλη μεριά, αν οι διεθνείς προσπάθειες για την επαναφορά ήρεμου κλίματος στις αγορές δεν φέρουν άμεσα αποτελέσματα θα είναι δύσκολο να αποφύγουμε την επαναφορά της τιμής του γενικού δείκτη σε τριψήφιο νούμερο, δύο σχεδόν μήνες αφού καταφέραμε επιτέλους να το ξεπεράσουμε ανοδικά.
Στο αρνητικό αυτό σενάριο, δεν θα αποτελέσει έκπληξη η πτώση μέχρι το επίπεδο των 970 με 950 μονάδων, δηλαδή η επιστροφή στο σημείο που είχε λειτουργήσει σαν οροφή για το Χρηματιστήριο Αθηνών για οκτώ περίπου χρόνια. Δεν ακούγεται και πολύ ευχάριστο αλλά αν το κοιτάξουμε σε πιο μεσοπρόθεσμο επίπεδο, αν φτάσουμε σε αυτό το σημείο και δεν υποχωρήσουμε παραπέρα θα είναι μία ισχυρή ένδειξη πως έχουμε αφήσει πραγματικά πίσω μας την πολύχρονη ταλαιπωρία.
Όλα όσα είπαμε παραπάνω αφορούν κυρίως στο τι θα γίνει άμεσα στο Χρηματιστήριο Αθηνών, δεδομένης της μεγάλης μεταβλητότητας που κυριαρχεί τις τελευταίες είκοσι μέρες εντός και εκτός Ελλάδος. Κοιτώντας λίγο παραπέρα, πρέπει να υπενθυμίσουμε πως η πορεία της Ελληνικής Χρηματιστηριακής Αγορά θα εξαρτηθεί κυρίως από εμάς τους ίδιους, δηλαδή από την πορεία της οικονομίας μας και των επιχειρήσεών μας.
Όσο αυτές παραμένουν θετικές, και με την προϋπόθεση πως οι διεθνείς αγορές θα ανακτήσουν σταδιακά την ηρεμία που έχουν αρχίσει να χάνουν τις τελευταίες μέρες, δεν μας είναι πολύ εύκολο να φανταστούμε την αγορά μας να υποχωρεί κάτω από τις 950 με 970 μονάδες. Για να επιστρέψουμε όμως σε ένα κλίμα παρόμοιο με αυτό που επικρατούσε μέχρι το τέλος του Φεβρουαρίου και να φτάσουμε ή και να ξεπεράσουμε τις 1.140 μονάδες, μάλλον θα πρέπει να κάνουμε λίγη υπομονή, ίσως μέχρι να φανεί λίγο πιο καθαρά αν το πολιτικό ρίσκο έχει επιστρέψει πραγματικά στην χώρα ή όχι.
