Η αποστολή Ευκλείδης (Euclid) ετοιμάζεται να εξερευνήσει τα δύο πιο μυστηριώδη φαινόμενα του Σύμπαντος: την αόρατη σκοτεινή ενέργεια και τη σκοτεινή ύλη. Το τηλεσκόπιο Euclid θα εκτοξευθεί σε λίγες εβδομάδες και οι ειδικοί του διαστήματος είναι ήδη ενθουσιασμένοι.
«Δεν μπορούμε να πούμε ότι κατανοούμε το σύμπαν όταν η φύση αυτών των σκοτεινών συστατικών παραμένει μυστήριο», δήλωσε στην Guardian ο αστροφυσικός καθηγητής Άντι Τέιλορ του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου. «Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο Ευκλείδης είναι τόσο σημαντικός».
Το διαστημικό τηλεσκόπιο θα εκτοξευθεί την 1η Ιουλίου. Ο Ευκλείδης θα χρειαστεί ένα μήνα για να διασχίσει το ηλιακό σύστημα και να φτάσει στον προορισμό του σε απόσταση 150 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τη Γη, στη θέση που είναι γνωστή ως δεύτερο σημείο Lagrange.
«Το Euclid έχει την ικανότητα ευκρίνειας του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble, αλλά θα είναι σε θέση να παρακολουθεί ταυτόχρονα το ένα τρίτο του νυχτερινού ουρανού, οπότε θα μας δώσει έναν απίστευτα λεπτομερή χάρτη του ουρανού», δήλωσε στην Guardian ο αστρονόμος Στίβεν Γουίλκινς, του Πανεπιστημίου του Σάσεξ.
Δεδομένου ότι η σκοτεινή ύλη δεν μπορεί να γίνει άμεσα ορατή, το διαστημικό τηλεσκόπιο θα εκμεταλλευτεί ένα φαινόμενο που είναι γνωστό ως βαρυτική εστίαση (gravitational lensing), την κατανομή ύλης δηλαδή (όπως ένας γαλαξίας ή σμήνος γαλαξιών) που βρίσκεται ανάμεσα σε μία μακρινή πηγή φωτός και έναν παρατηρητή, και καμπυλώνει τη διαδρομή του φωτός από την πηγή μέχρι τον παρατηρητή. Αυτό περιλαμβάνει τη λήψη εκατομμυρίων εικόνων των γαλαξιών.
«Η βαρυτική εστίαση που παράγεται από τη σκοτεινή ύλη θα μας πει πολλά για το περιεχόμενό της», δήλωσε η καθηγήτρια Ματίλντ Ζουζάκ του Πανεπιστημίου Ντάραμ. «Ίσως η σκοτεινή ύλη να αποτελείται από ελαφριά σωματίδια. Αν είναι έτσι, θα παράγουν ένα είδος εστίασης. Από την άλλη, αν η σκοτεινή ύλη αποτελείται από πολύ μεγάλα σωματίδια, αυτό θα παράγει ένα διαφορετικό είδος βαρυτικής εστίασης. Αυτές οι πληροφορίες θα βοηθήσουν στη συνέχεια να κατευθυνθεί η αναζήτηση για σωματίδια σκοτεινής ύλης στη Γη» σημείωσε η ερευνήτρια.
Το νέο τηλεσκόπιο θα διερευνήσει τη σκοτεινή ενέργεια.
«Θα χρησιμοποιήσουμε το Euclid για να τη μετρήσουμε με διαφορετικό τρόπο», πρόσθεσε ο Γουίλκινς. «Θα κοιτάξουμε πιο βαθιά μέσα στο σύμπαν και πιο πίσω στο χρόνο και θα μελετήσουμε πόσο μεγάλη φαίνεται σε διαφορετικές περιόδους. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσουμε πραγματικά να υπολογίσουμε πώς αλλάζει το μέγεθος του σύμπαντος με την πάροδο του χρόνου και να κατανοήσουμε πότε συμβαίνουν αλλαγές στον ρυθμό διαστολής του».
Οι επιστήμονες ελπίζουν ότι το τηλεσκόπιο θα είναι σε θέση να ανιχνεύσει τον τρόπο με τον οποίο το σύμπαν διαστέλλεται τα τελευταία 10 δισεκατομμύρια χρόνια.
Πηγή: Guardian, Interesting Engineering
