Μια νέα ανακάλυψη προσφέρει την αρχαιότερη ένδειξη ότι πριν από 1,45 εκατομμύρια χρόνια, οι προϊστορικοί συγγενείς μας έσφαζαν και πιθανώς έτρωγαν ο ένας τον άλλον. Οι ερευνητές του Εθνικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Smithsonian εντόπισαν εννέα χαρακιές σε ένα απολιθωμένο οστό κνήμης που φυλάσσεται στο Εθνικό Μουσείο του Ναϊρόμπι στην Κένυα.
Την ανακάλυψη έκανε αρχικά η συν-συγγραφέας της μελέτης, Μπριάνα Πόμπινερ, καθώς αναζητούσε ίχνη από δόντια εξαφανισμένων αρπακτικών που μπορεί να κυνηγούσαν τους αρχαίους προγόνους μας. Η ερευνήτρια εντόπισε τα ίχνη κοπής στο οστό τα οποία έμοιαζαν να είχαν προκληθεί από λίθινα εργαλεία.
«Αυτά τα σημάδια κοπής μοιάζουν πολύ με αυτά που έχω δει σε απολιθώματα ζώων που τεμαχίστηκαν για κατανάλωση», δήλωσε η ερευνήτρια. «Πιθανώς το κρέας του ποδιού καταναλώθηκε ως τρόφιμο και όχι στο πλαίσιο μιας τελετουργίας», πρόσθεσε.
Τι αποκαλύπτουν οι χαρακιές
Ο συν-συγγραφέας της μελέτης Μάικλ Πάντε, παλαιοανθρωπολόγος στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Κολοράντο, δημιούργησε τρισδιάστατα μοντέλα με βάση ένα εκμαγείο των χαρακιών. Συνέκρινε τα ίχνη με μια υπάρχουσα βάση δεδομένων όπου έχουν καταχωρηθεί 898 παρόμοια ίχνη και κατέληξε στο ίδιο συμπέρασμα. Διαπίστωσε επίσης ότι τα ίχνη στο οστό ήταν παράλληλα που πιθανώς σημαίνει ότι προκλήθηκαν από το ίδιο λίθινο εργαλείο χωρίς ο χρήστης του να αλλάξει λαβή.
Δεν είναι σαφές σε ποιο είδος ανθρώπου ανήκει το οστό της κνήμης επειδή δεν προσφέρει επαρκείς ταξινομικές πληροφορίες όσο ένα κρανίο ή ένα σαγόνι. Η απολιθωμένη κνήμη ταυτοποιήθηκε αρχικά ότι ανήκει στο είδος Australopithecus boisei και αργότερα, το 1990, στο Homo erectus.
Η εμφάνιση εξελιγμένων λίθινων εργαλείων συνδέεται με την εμφάνιση του είδους Homo που περιλαμβάνει το δικό μας είδος, τον Homo sapiens, αλλά πιο πρόσφατες έρευνες έχουν υποδείξει ότι άλλα είδη ανθρώπου μπορεί να χρησιμοποιούσαν λίθινα εργαλεία ακόμη νωρίτερα.
Εντόπισαν εννέα χαρακιές σε ένα απολιθωμένο οστό κνήμης που φυλάσσεται στο Εθνικό Μουσείο του Ναϊρόμπι στην Κένυα. Την ανακάλυψη έκανε αρχικά η συν-συγγραφέας της μελέτης, Μπριάνα Πόμπινερ, καθώς αναζητούσε ίχνη από δόντια εξαφανισμένων αρπακτικών που μπορεί να κυνηγούσαν τους αρχαίους προγόνους μας. Η ερευνήτρια εντόπισε τα ίχνη κοπής στο οστό τα οποία έμοιαζαν να είχαν προκληθεί από λίθινα εργαλεία.
«Αυτά τα σημάδια κοπής μοιάζουν πολύ με αυτά που έχω δει σε απολιθώματα ζώων που τεμαχίστηκαν για κατανάλωση», δήλωσε η ερευνήτρια. «Πιθανώς το κρέας του ποδιού καταναλώθηκε ως τρόφιμο και όχι στο πλαίσιο μιας τελετουργίας», πρόσθεσε.
Σύμφωνα με την Σίλβια Μπέλο, ερευνήτρια στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου, ο κανιβαλισμός μπορεί να ήταν πιο συνηθισμένος στο παρελθόν από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως, σημειώνοντας ότι ενδείξεις για τη συμπεριφορά αυτή έχουν επίσης βρεθεί σε αρχαιολογικούς χώρους που σχετίζονται με τους Νεάντερταλ και τους πρώιμους σύγχρονους ανθρώπους.
Για παράδειγμα, οι Νεάντερταλ που ζούσαν πριν από 100.000 χρόνια στη σημερινή Γαλλία ήταν κανίβαλοι, ίσως επειδή το θερμότερο κλίμα έκανε πιο δύσκολη την εξεύρεση τροφής. Ο συνάδελφός της, Κρις Στρίνγκερ, επικεφαλής της έρευνας για την ανθρώπινη καταγωγή στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου, δήλωσε ότι το οστό της κνήμης πιθανότατα δεν είναι η αρχαιότερη γνωστή περίπτωση κανιβαλισμού.
Οι επιστήμονες έχουν ανακαλύψει ίχνη κοπής στο οστό του μάγουλου ενός απολιθώματος ανθρωποειδούς που βρέθηκε στο Sterkfontein της Νότιας Αφρικής το 2000, το οποίο θα μπορούσε να είναι ηλικίας περίπου 2 εκατομμυρίων ετών. Ωστόσο η Πόμπινερ είπε ότι η προέλευση των ιχνών σε εκείνη την περίπτωση είχε αμφισβητηθεί.
«Αυτά τα νέα στοιχεία φαίνονται αρκετά πειστικά και προστίθενται στις ενδείξεις για κανιβαλισμό στους πολύ πρώιμους αλλά και στους μεταγενέστερους ανθρώπους», κατέληξε ο Στρίνγκερ.
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Scientific Reports».
