Σε πόλο έλξης καλλιτεχνών που μεταναστεύουν επειδή φοβούνταν για τη ζωή τους στις μουσουλμανικές χώρες όπου διέμεναν έχει μετατραπεί το Παρίσι. Από τον Οκτώβριο, το κέντρο Studio of Artists in Exile έχει βοηθήσει περίπου 200 καλλιτέχνες να σταθούν στα πόδια τους.
Μία από αυτούς ήταν και η Αφγανή Kubra Khademi, η οποία κατάλαβε ότι έπρεπε να διαφύγει από τη χώρα όταν άρχισαν να την λιθοβολούν στη μέση του δρόμου για μια περφόρμανς που έκανε. Η νεαρή καλλιτέχνιδα είχε φορέσει πανοπλία από αλουμίνιο στο στήθος και στα οπίσθιά της και περπάτησε μόνη της σε έναν από τους πιο πολυσύχναστους κόμβους της Καμπούλ, σε μια περφόρμανς διαμαρτυρίας για τη σεξουαλική παρενόχληση που υφίστανται οι γυναίκες στους δρόμους. «Έπρεπε να παραμείνω κρυμμένη μέχρι να καταφέρουν να με βγάλουν έξω από τη χώρα», είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Ούτε ο ποιητής από το Σουδάν Moneim Rahma το σκέφτηκε πολύ να φύγει από τη χώρα, όταν του παρουσιάστηκε η ευκαιρία, καθώς έχει καταδικαστεί δύο φορές σε θάνατο για την κριτική που έχει ασκήσει κατά καιρούς στην κυβέρνηση του Χαρτούμ. Το ίδιο και ο Σύριος σκηνοθέτης Samer Salameh, ο οποίος τόλμησε να κάνει όσο υπηρετούσε στο στρατό μια ταινία για την κατεστραμμένη συνοικία του στη Δαμασκό, το Yarmouk, την οποία ομάδες βοήθειας έχουν χαρακτηρίσει ως «το χειρότερο μέρος στον πλανήτη».
© Kubra Khademi
Γαλλία: ένα ασφαλές λιμάνι για καλλιτέχνες
Παρά το στενό προϋπολογισμό του (τα γραφεία του αποτελούν δωρεά), το Studio of Artists in Exile βοηθά του καλλιτέχνες να βρουν το δρόμο τους στο να ξαναχτίσουν τις καριέρες τους, λέει η συνιδρύτρια Judith Depaule. Η ίδια θεωρεί ότι η Γαλλία προσφέρει μεγαλύτερη ευελιξία στους καλλιτέχνες για να δημιουργήσουν. «Το σύστημα το κάνει πιο εύκολο εδώ», λέει.
«Το Παρίσι ιστορικά υπήρξε πάντοτε ένα μέρος στο οποίο κατέφευγαν οι αυτοεξόριστοι καλλιτέχνες. Τη δεκαετία του 1920, είχαμε τους Ρώσους και μετά, τους καλλιτέχνες που διέφυγαν τον Ισπανικό Εμφύλιο για να έρθουν να συναντήσουν τον Πικάσο», λέει η Depaule.
Την περασμένη εβδομάδα, η Υπουργός Πολιτισμού της Γαλλίας, Francoise Nyssen, υποστήριξε δημόσια το Studio of Artists in Exile, προσκαλώντας 15 καλλιτέχνες, ανάμεσα σοτυς οποίους και η Khademi και ο Rahma, να δείξουν έργο τους στα γραφεία της στο υπουργείο, παρόλο που η κυβέρνηση της χώρας έχει κάνει πιο δύσκολη την παραχώρηση ασύλου στη χώρα. Επαίνεσε τον «εξαιρετικό» τρόπο με τον οποίο άνθρωποι των τεχνών έχουν αγκαλιάσει τους νεοφερμένους και παρακίνησε και άλλους να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους για να «διευρύνουν τον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο και να ανοίξουμε τον πολιτισμό μας».
© AFP / Philippe Lopez
Η 28χρονη Khademi έχει προσαρμοστεί πλήρς στον τρόπο ζωής στη γαλλική πρωτεύουσα από τότε που έφτασε στη χώρα, πριν δύο χρόνια, επιστρέφοντας στις πανεπιστημιακές σπουδές της, ενώ έχει λάβει την τιμή του Ιππότη Γραμμάτων και Τεχνών από τη γαλλική κυβέρνηση. Πρόσφατα περπάτησε ανάποδα στα Πυρηναία, σε μια προσπάθεια να αναδημιουργήσει τη φυγή του φιλοσόφου Walter Benjamin από την κατεχόμενη από τους Ναζί Γαλλία προς την Ισπανία κατά τη διάρκεια του Β'' Παγκοσμίου Πολέμου. Το έργο της έχει αρχίσει να τραβά την προσοχή, ενώ η γαλλικό Μουσείο Μετανάστευσης της έκανε ανάθεση για μια περφόρμανς.
Για τον 57χρονο Rahma, του οποίου η οικογένεια έχει κολλήσει στην Αιθιοπία, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Αφιερώνει πολύ χρόνο στο να προσπαθήσει να πάρει την οικογένεια και τα τέσσερα παιδιά του μακριά από «το μακρύ χέρι της μυστικής αστυνομίας του Σουδάν», όπως λέει στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Παρόλα αυτά, έχει καταφέρει να εκδώσει ένα βιβλίο, έχει γράψει πολλά ποιήματα και έχει ξεκινήσει το τρίτο μυθιστόρημα, με τη σκέψη του πάντα στραμμένη στην πατρίδα.
Ο Συρο-Παλαιστίνιος Salameh κατάφερε στη Γαλλία να τελειώσει την ταινία του για το Yarmouk, με τίτλο «194. Us, Children of the Camp», την οποία έχει παρουσιάσει σε διάφορα ευρωπαϊκά φεστιβάλ. Κι όμως, ο 32χρονος δε χαρακτηρίζει εύκολη τη νέα του ζωή. Όπως λέει, με περισσή ειλικρίνεια: «Είναι περίεργο, αλλά ακόμη και σε εποχές πολέμου, έχεις την αίσθηση ότι η ζωή στην πατρίδα σου είναι πιο εύκολη, ήπια, γιατί είναι η χώρα σου, η γλώσσα σου.»
«Εδώ είναι αρκετά δύσκολα», λέει αναφερόμενος στη ζωή στο Παρίσι. «Είναι μια μεγάλη πρωτεύουσα, βλέπεις ανθρώπους να ζουν στο δρόμο, μπορεί να είναι τρομακτικά κάποιες φορές. Υπάρχουν πολλές ευκαιρίες, αλλά και πολύς ανταγωνισμός επίσης. Αλλά είμαι εντάξει και έχω ξεκινήσει να έχω μερικές ιδέες για να κάνω ταινίες εδώ.
Τα τελευταία χρόνια το Παρίσι χαρακτηρίζεται πιο συχνά ως πόλη μουσείων και όχι ως φυτώριο νέων καλλιτεχνών, όπως π.χ. το Βερολίνο ή, τον τελευταίο χρόνο, η Αθήνα. Μήπως όλα αυτά αποτελούν ενδείξεις ότι το κλίμα μπορεί να αλλάζει; Ίσως. Άλλωστε, η μεγάλη μουσουλμανική κοινότητα που υπάρχει στην Πόλη του Φωτός, μπορεί να δημιουργήσει ένα πιο οικείο κλίμα για αυτούς τους κατατρεγμένους καλλιτέχνες και να φέρει νέα ενέργεια στην παρισινή καλλιτεχνική κοινότητα.
Πηγή: AFP
