Της Αννίτας Αποστολάκη
Χαρμόσυνα ήταν τα νέα που μας ανήγγειλαν η υπουργός Πολιτισμού, κ. Λυδία Κονιόρδου, και η διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης-Μουσείου Αλεξάνδρου Σούτζου (ΕΠΜΑΣ), κ. Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ). Έχει δρομολογηθεί επιτέλους η αποπεράτωση των νέων κτιριακών υποδομών της ΕΠΜΑΣ για τις αρχές του 2019, χάρη σε μια δωρεά ύψους €13 εκατομμυρίων από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ). Η συμβολή του ιδρύματος στην ολοκλήρωση του εγχειρήματος είναι τέτοια, ώστε ολόκληρο το νέο κτίριο θα ονομαστεί τιμής ένεκεν Πτέρυγα «Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος».
Διόλου παράξενο και καθ' όλα ταιριαστό, αν σκεφτεί κανείς ότι χάρη σε χορηγίες, ιδιαίτερα του ΙΣΝ, έχει καταφέρει η ΕΠΜΑΣ να είναι αυτή που είναι κτιριακά και εκθεσιακά τα τελευταία είκοσι χρόνια. Και ο προηγούμενος εκθεσιακός χώρος, ο οποίος είχε εγκαινιαστεί τον Ιούλιο του 2004, είχε στηριχτεί σε δωρεά του ιδρύματος, ενώ τις προμελέτες για την κατασκευή του τις είχε χρηματοδοτήσει το Ίδρυμα Μαρία Τσάκος. Ακόμα και η Εθνική Γλυπτοθήκη, η οποία στεγάζεται στους παλαιούς βασιλικούς στάβλους στο Άλσος Στρατού στο Γουδή έναντι συμβολικού ενοικίου (!), με δαπάνες του ΙΣΝ αποπερατώθηκε.
Απολύτως φυσιολογικό, λοιπόν, που ο Πρόερος του Δ.Σ. της ΕΠΜΑΣ, κ. Απόστολος Μπότσος, αισθάνθηκε την ανάγκη να παρέμβει, για να ευχαριστήσει και εκείνος (με εμφανή συγκίνηση) το ΙΣΝ και τον Πρόεδρό του, κ. Ανδρέα Δρακόπουλο, για την τεράστια στήριξη που έχει προσφέρει το ίδρυμα όλα αυτά τα χρόνια. Το ΙΣΝ στηρίζει διαχρονικά το έργο της ΕΠΜΑΣ, μέσω δωρεών για έργα υποδομών αλλά και τη διοργάνωση εκθέσεων στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Όπως είπε ο κ. Δρακόπουλος, αυτή η τελευταία δωρεά, «ακολουθεί μία θεμελιώδη φιλοσοφία του ΙΣΝ: την προσπάθεια υποστήριξης οργανισμών που προωθούν τον πολιτισμό της χώρας μας εντός και εκτός συνόρων, αναδεικνύουν σημαντικά στοιχεία της ελληνικής και παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς και συμβάλλουν στην αναζωογόνηση κοινοτήτων μέσω καινοτόμων πολιτιστικών πρωτοβουλιών που συνεισφέρουν στην αποκατάσταση υποδομών και έχουν τη δυναμική να επιφέρουν ευρύτερη οικονομική ανάπτυξη».
Εύλογα αναρωτιέται κανείς: εάν υπάρχει τέτοια δυσκολία εξεύρεσης επαρκών πόρων, γιατί να προβεί η ΕΠΜΑΣ σε μια επέκταση τέτοιας κλίμακας; Γιατί, όπως είπε η κ. Λαμπράκη-Πλάκα, χρειαζόταν «μια στέγη αντάξια μιας εθνικής συλλογής τέχνης που εκφράζει τα ήθη και τα πάθη του λαού που την δημιούργησε.» Και πρόσθεσε ότι: «Ο χώρος ήταν ανεπαρκής για τις ανάγκες ενός σύγχρονου μουσείου και ενός νέου κοινού», το οποίο έρχεται και ξανάρχεται στην Πινακοθήκη, δημιουργώντας παγκόσμιο ρεκόρ το 2000 με 618.000 επισκέπτες για την έκθεση του El Greco.
Με τη νέα μουσειογραφική μελέτη, λοιπόν, η ΕΠΜΑΣ θα έχει 2.230 τ.μ. εκθεσιακού χώρου και 1.645 τ.μ. αποθηκευτικού χώρου, τα οποία μπορούν να φιλοξενήσουν 1.000 έργα, -σε σχέση με τα 400 που υπήρχαν πριν-, αμφιθέατρο για συνέδρια 231 θέσεων, καθώς και νέο μεγάλο πωλητήριο και εστιατόριο στην ταράτσα με θέα 360 μοιρών στο κέντρο της Αθήνας, τα οποία φιλοδοξούν να φέρουν περισσότερα έσοδα στην Πινακοθήκη. Ένα στοίχημα που ευχόμαστε να κερδίσουν, καθώς με τη νέα επέκταση αυξάνονται και τα λειτουργικά έξοδα της ΕΠΜΑΣ σε €2,1 εκατομμύρια ετησίως, από τα οποία μόνο €1,5 εκατομμύριο θα επιχορηγείται από το κράτος και τα υπόλοιπα €600.000 θα πρέπει να τα καλύπτει η ίδια η Πινακοθήκη. Πάντως, το νέο κτίριο θα έχει προδιαγραφές διεθνούς εμβέλειας και εξωστρέφειας, αφού θα διαθέτει προπέτασμα από γυαλί και ράμπες που θα οδηγούν στους ορόφους, για όσους δε θα προτιμήσουν κάποιο από τα τέσσερα ασανσέρ, αλλά τη θέα προς την πόλη -κάτι που, αν μη τι άλλο, θα δώσει άλλο αέρα στο κτίριο και θα το καταστήσει πόλο έλξης ακόμη και για πολίτες χωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την τέχνη.
Συνολικά, το κόστος αγγίζει σχεδόν τα €26 εκατομμύρια, ξεπερνώντας τα €20 εκατομμύρια της αρχικής προβλεπόμενης κατασκευαστικής δαπάνης, από τα οποία μόνο €6 εκατομμύρια προήλθαν από δημόσιους πόρους και €3 εκατομμύρια από το ΕΣΠΑ 2014-2020.«Η αλήθεια είναι ότι χάσαμε τον ύπνο μας με τα τεχνικά προβλήματα που αντιμετωπίσαμε κατά την κατασκευή του έργου», είπε η γενική διευθύντρια Αναστήλωσης Μουσείων και Τεχνικών Έργων του υπουργείου Πολιτισμού, κ. Ευγενία Γατοπούλου, για να μας δώσει μια εικόνα για το μέγεθος των δυσκολιών που έχουν συναντήσει, προσθέτοντας ότι «το έργο μπορεί να μην πήγε με τους ρυθμούς που περιμέναμε, αλλά δε σταμάτησε ποτέ». Αυτήν τη στιγμή, λοιπόν, είναι έτοιμο το ανανεωμένο παλιό κτίριο Α, η μουσειολογική μελέτη του οποίου θα εγκριθεί εντός των ημερών και θα ξεκινήσουν οι διαδικασίες εγκατάστασης, όπως και τα μηχανοστάσια και οι αποθήκες (με τα πατώματα και τους φωτισμούς τους). Αυτά που δεν έχουν ολοκληρωθεί είναι το κτίριο Β, καθώς χρειαζόταν η δωρεά για να ολοκληρωθεί ο τρίτος όροφος που θα στεγάσει τα διοικητικά γραφεία και τα εργαστήρια, αλλά και το κτίριο Γ, όπως ονομάζονται οι νέες υπόγειες αίθουσες. Η κ. Λαμπράκη-Πλάκα εξήγησε ότι οι αίθουσες αυτές θα έχουν ξύλινα πατώματα, οπότε το να τα τοποθετήσουν ενώσο το κτίριο είναι ακόμη αστεγές, θα τα άφηνε εκτεθειμένα στις καιρικές συνθήκες.
Παρόλα αυτά, έχουν ήδη προγραμματιστεί οι πρώτες δύο εκθέσεις που θα φιλοξενήσει η ΕΠΜΑΣ: το νέο κτίριο θα εγκαινιάσει μια έκθεση-αφιέρωμα στο Λούβρο και θα την ακολουθήσει μια αναδρομική έκθεση του έργου του Κωνσταντίνου Παρθένη. Αυτό το θεματολογικό ντουέτο θα ακολουθηθεί και στη συνέχεια: μία έκθεση-αφιέρωμα σε μεγάλο μουσείο του εξωτερικού, -κάτι που αποτελεί πρωτοτυπία, όπως είπε η κ. Λαμπράκη-Πλάκα, καθώς τα μουσεία δε συνηθίζουν να κάνουν αφιερώματα σε άλλα μουσεία-, και ένα αφιέρωμα στην ελληνική τέχνη. Ελπίζουμε αυτήν τη φορά να τηρηθεί το χρονοδιάγραμμα και να έχουμε τη χαρά να δούμε τις νέες εγκαταστάσεις και την έκθεση για το Λούβρο να ανοίγουν στα τέλη του 2019 για το κοινό, όπως προανήγγειλε η κ. Κονιόρδου.
