Του Jori Finkel
Στις περισσότερες αμερικανικές πόλεις, υπάρχει ακόμη η τάση η δημόσια τέχνη να γίνεται σε πάρκα και, κατά βάση, χώρους πρασίνου. Αλλά στο Λος Άντζελες έχει μεγάλη επιτυχία στην άκρη του δρόμου. Κατά τη διάρκεια της προηγούμενης δεκαετίας, σε μια επέκταση θα μπορούσαμε να πούμε της μεγάλης παράδοσης του Λος Άντζελες στις τοιχογραφίες, ένας αυξανόμενος αριθμός από έργα δημόσιας τέχνης έχουν πάρει την μορφή διαφημιστικών πινακίδων -από φωτεινές ηλεκτρονικές στο Sunset Strip έως παλιομοδίτικες επιγραφές βινυλίου σε πιο ταπεινούς δρόμους.
Το Δεκέμβριο, ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός The Billboard Creative τοποθέτησε σε όλη την πόλη εικόνες ικανές να διακόψουν την κυκλοφορία, από 46 καλλιτέχνες, συμπεριλαμβανομένων των Paul McCarthy και Alex Prager, αλλά και λιγότερο γνωστών καλλιτέχνών, τους οποίους ανακάλυψαν μέσω μιας διαδικασίας τυφλής αίτησης συμμετοχής. Και η LAX Art, η οποία χρησιμοποίησε από νωρίς κανονικές πινακίδες κοντά στον αρχικό της χώρο στο Κάλβερ Σίτι, μόλις τελείωσε μια σειρά προβολής βίντεο-αρτ, διάρκειας ενός έτους, από τους Jillian Mayer, Cole Sternberg και Martine Syms, μεταξύ άλλων, σε ψηφιακές πινακίδες στο Δυτικό Χόλιγουντ. Αυτόν το μήνα, η συλλογικότητα δημόσιας τέχνης του Λονδίνου Art Below έκανε την πρώτη της διοργάνωση για πινακίδες, με έργα από 28 καθιερωμένους και ανερχόμενους Βρετανούς και Αμερικανούς καλλιτέχνες σε δυναμικές πινακίδες στο σταθμό Grand Union Station του Λος Άντζελες, το μεγαλύτερο σιδηροδρομικό σταθμό της Καλιφόρνια.
“Είναι ένα πολύ ωραίο μέσο”, λέει η Shamim Momin, συνιδρύτρια του Land (Los Angeles Nomadic Division), η οποία συνδιοργάνωσε μαζί με την καλλιτέχνη Zoe Crosher το Manifest Destiny Billboard Project από το 2013 έως το 2015, που εξαπλώθηκε σε δέκα πόλεις κατά μήκος του διαπολιτειακού αυτοκινητόδρομου 10 από τη Φλόριντα έως την Καλιφόρνια. “Είναι ένας εντυπωσιακός τρόπος για να κάνεις εκατομμύρια ανθρώπους να δουν ένα πρότζεκτ, ακόμη και αν δε θέλουν συνειδητά να το δουν. Είναι μια εισαγωγή των εικαστικών στην καθημερινή εμπειρία.”
Η Mona Kuhn, η φωτογράφος που οργάνωσε τις εκθέσεις της The Billboard Creative τα τελευταία δύο χρόνια, λέει ότι αυτό το πλαίσιο είναι φυσικό για την πόλη, και πηγαίνει πίσω στη δεκαετία του '60, όταν καλλιτέχνες όπως ο Ed Ruscha ζωγράφιζαν διαφημιστικές πινακίδες σε καμβάδες. “Ζούμε στην κουλτούρα του αυτοκίνητου: το μεγαλύτερο κοινό μας δε στέκεται ακίνητο, αλλά μετακινείται”, λέει. “Σε κάποιες από τις τοποθεσίες μας περνάνε κάθε βδομάδα 200.000 αμάξια.”
Άλλες πόλεις των Ηνωμένων Πολιτειών έχουν πειραματιστεί με αυτό το πλαίσιο. Πέρυσι, η εικόνα του Vik Muniz με το νεότερο Αφροαμερικάνο θανατοποινίτη, -μέρος του προγράμματος δημόσιας τέχνης της Expo Chicago-, κίνησε πολύ το ενδιαφέρον και αλλά και υποψίες ρατσισμού, αποκαλύπτοντας το πώς μια αποπλαισιωμένη εικόνα μπορεί να παρερμηνευτεί.
Αλλά στο Λος Άντζελες, οι πινακίδες είναι ζήτημα πορείας -και εμπορίου. Όπως εξηγεί η Kuhn, η πόλη έχει τόσες πολλές εμπορικές πινακίδες, που η The Billboard Creative κατάφερε να νοικιάσει έξτρα θέσεις σε πολύ μεγάλη έκπτωση από τις εταιρίες Out Front και Clear Channel το Δεκέμβριο, το λιγότερο αποδοτικό μήνα στην προσέλκυση διαφημιστών. Προσθέτει ότι σχέδια μεταφοράς της διοργάνωσης στο Σαν Φρανσίσκο ή στο Ντιτρόιτ δεν έχουν ακόμα οριστικοποιηθεί, εν μέρει λόγω του ότι δεν υπάρχουν αρκετές πινακίδες.
Η πόλη του Δυτικού Χόλιγουντ απαιτεί από τους ιδιοκτήτες των ψηφιακών πινακίδων στο Sunset Boulevard να αφιερώσουν 13 λεπτά κάθε ώρα σε βίντεο-αρτ. Το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Λος Άντζελες θα “επιμεληθεί” το West Hollywood Belltower, μια πινακίδα με τρεις πλευρές που θα κτιστεί από την Orange Barrel Media και θα σχεδιαστεί από τον Tom Wiscombe για το Sunset Strip.
Το ότι οι πινακίδες προέρχονται συχνά από τον εμπορικό τομέα βοηθά τους διοργανωτές δημόσιας τέχνης στο Λος Άντζελες να ανταπεξέλθουν σε μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις τους: η περιοχή είναι στην πραγματικότητα ένα κολάζ διαφορετικών δήμων, από τις παραλιακές πόλεις του Μαλιμπού και της Σάντα Μόνικα, έως το Κάλβερ Σίτι, το Μπέβερλι Χιλς και την ενδοχώρα του Δυτικού Χόλιγουντ, η κάθε μία με το δικό της δήμαρχο, γραφείο πολιτιστικών θεμάτων και κωδικούς ζωνών. Σε σύγκριση με άλλες μεγάλες πόλεις των Ηνωμένων Πολιτειών, “είναι πιο δύσκολα εδώ από γραφειοκρατικής άποψης. Απλά έχεις να κάνεις περισσότερο ποδαρόδρομο -κάθε έργο πρέπει να δουλευτεί εξ αρχής”, λέει η Momin.
Αυτό είναι προστίθεται στο ότι τα κατάλληλα σημεία στην πόλη του Λος Άντζελες είναι τόσο απλωμένα. Όταν το τμήμα πολιτιστικών θεμάτων ανέλαβε, με τη βοήθεια του Bloomberg Philanthropies, να φιλοξενήσει μια μπιενάλε κόστους $2,5 εκατομμυρίων, με τον τίτλο “Current: LA”, η ιδέα ήταν να αναθέσουν σε καλλιτέχνες να δημιουργήσουν έργα σε κάθε έναν από τους 15 δήμους. Η έκθεση που προέκυψε το περασμένο καλοκαίρι ήταν τόσο διασκορπισμένη που λίγοι επισκέπτες κατάφεραν να δουν όλα τα έργα κατά τη διάρκεια του ενός μήνα. Δε βοήθησε που κάποια από τα έργα καθυστέρησαν, κάνοντας τον Christopher Knight, κριτικό τέχνης των Los Angeles Times, να αποκαλέσει την μπιενάλε “λίγο χαοτική”.
Παρ'' όλ'' αυτά, τα μουσεία και οι μικροί μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί προσπαθούν να αξιοποιήσουν όσο μπορούν τη θρυλική έκταση της πόλης και την περίεργη ποικιλομορφία των γειτονιών. Η Momin λέει ότι αυτή η ποικιλία μπορεί να αποτελέσει σημαντικό πλεονέκτημα: “Πιο κεντροποιημένες πόλεις, όπως το Σικάγο και η Νέα Υόρκη, έχουν συνήθως πιο έντονες αστικές ιδέες για τον εαυτό τους, οι οποίες καθοδηγούν τον τρόπο προσέγγισης των έργων. Εδώ μπορούμε να βρούμε το κατάλληλο μέρος για το ο,τιδήποτε.”
Απόδοση: Χρόνης Μούγιος
