Πίνακες του Max Beckmann στη Nationalgalerie το 1932/33 © Staatliche Museen zu Berlin, Zentralarchiv; VG Bild-Kunst, Bonn, 2018
Η χήρα του ιστορικού τέχνης Erhard Gopel, ο οποίος δούλευε ως έμπορος τέχνης του Αδόλφου Χίτλερ στην κατεχόμενη Ευρώπη κατά τη διάρκεια του Β'' Παγκοσμίου Πολέμου και είχε εμπλακεί στη λεηλασία έργων τέχνης που έκαναν οι Ναζί, κληροδότησε μία σημαντική συλλογή έργων του γερμανού καλλιτέχνη Max Beckmann στα Κρατικά Μουσεία του Βερολίνου.
Ο Erhard Gopel ήταν μέλος-κλειδί στην ομάδα-επιτροπή εμπόρων τέχνης που αγόραζε -και λεηλατούσε- έργα τέχνης σε όλη την Ευρώπη, για τη δημιουργία της συλλογής του μουσείου του Φύρερ στο Linz που δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ. Είχε, μάλιστα, κεντρικό ρόλο στην ένταξη της συλλογής της οικογένειας Schloss στο Παρίσι, με έργα των Ρέμπραντ και Φρανς Χαλς, η οποία είχε δημιουργηθεί από ένα Γαλλοεβραίο γεννημένο στην Αυστρία και λεηλατηθηκε από την Γκεστάπο. Παρόλα αυτά, κατάφερε να αποφύγει την καταδίκη μετά τον πόλεμο και αποσύρθηκε στο Μόναχο, όπου διοργάνωνε εκθέσεις μέχρι το τέλος της ζωής του πέρυσι, σε ηλικία 95 ετών.
Κανονικά, κρίνοντας από την προέλευση, τέτοια κληροδοτήματα είναι ύποπτα, διότι πολλές φορές περιλαμβάνουν έργα τέχνης που είχαν κλαπεί από τους Ναζί και αποτελούν έναν τρόπο για να τα ξεφορτωθεί ο ιδιοκτήτης τους, για να μην του μείνει η ρετσινιά του κλεπταποδόχου (ναι, ακόμη και τώρα, μετά από 70 χρόνια). Γι'' αυτό, πριν αποδεχτεί τη δωρεά, το έγινε έρευνα από το Κεντρικό Αρχείο γύρω από τα έργα. Αλλά, σύμφωνα με μια δήλωση του ιδρύματος, δεν υπάρχουν σοβαρά στοιχεία ότι αυτά τα έργα είχαν κλαπεί.
Η έρευνα δείχνει ότι τα έργα αγοράστηκαν απευθείας από τον Beckmann σε μια επίσκεψη που είχε κάνει ο Gopel στην Ολλανδία και το Βέλγιο μαζί με τον Hildebrand Gurlitt -τον έμπορο τέχνης που έγινε γνωστός διεθνώς όταν στο διαμέρισμα του γιου του, Cornelius Gurlitt, στο Μόναχο ανακαλύφθηκε το Νοέμβριο του 2013 ολόκληρος θησαυρός από έργα τέχνης. Εκείνη την εποχή, ο Beckmann ζούσε εξόριστος στο Άμστερνταμ με τη σύζυγό του Quappi, έχοντας διαφύγει από τη Γερμανία και την εκστρατεία του Γιόζεφ Γκαίμπελς εναντίον της Μοντέρνας τέχνης μια μέρα πριν ανοίξει η έκθεση Εκφυλισμένης Τέχνης στο Μόναχο το 1937. Ο Gopel τον είχε σώσει δύο φορές από την επιστράτευση και γι'' αυτό ο καλλιτέχνης του χρωστούσε ευγνωμοσύνη και του χάριζε έργα.
Κάπως έτσι μάλλον απέκτησε ο έμπορος τους δύο πίνακες του Beckmann (μια αυτοπροσωπογραφία σε μπαρ του 1942 και ένα πορτρέτο του Erhard Gopel του 1944) που περιλαμβάνει το κληροδότημα, μαζί με έναν πίνακα του επίσης γερμανού καλλιτέχνη Hans Purrmann, καθώς και 46 σχέδια και 52 τυπώματα του Beckmann. Στα σχέδια αυτά περιλαμβάνονται σκηνές από τη στρατιωτική θητεία του καλλιτέχνη στον Α'' Παγκόσμιο Πόλεμο, αυτοπροσωπογραφίες και πορτρέτα της γυναίκας του και του εμπόρου τέχνης Gottlieb Friedrich Reber. Τα έργα θα παρουσιαστούν σε μια κοινή έκθεση των Nationalgalerie και Kupferstichkabinett, η οποία θα εστιάζει στη ζωή του Gopel.
Πηγή: The Art Newspaper
