Του Γκάρεθ Χάρις
Έργα από γυναίκες καλλιτέχνες έχουν σαρώσει στην τέταρτη έκδοση του 21,39, μιας μη κερδοσκοπικής καλλιτεχνικής πρωτοβουλίας στην Τζέντα της Σαουδικής Αραβίας, που άνοιξε αυτήν τη βδομάδα (έως τις 6 Μαΐου). Το ετήσιο γεγονός, που βοήθησε σημαντικά στην έκρηξη της καλλιτεχνικής σκηνής της Μέσης Ανατολής, περιλαμβάνει εκθέσεις σε πέντε σημεία, εκπαιδευτικά εργαστήρια, επισκέψεις σε εργαστήρια καλλιτεχνών και εγκαίνια εμπορικών γκαλερί. Η πριγκίπισσα Jawaher bint Majed bin Abdulaziz, η οποία ίδρυσε το Saudi Art Council το 2013, είναι η κινητήριος δύναμη πίσω από την 21,39 (οι γεωγραφικές συντεταγμένες της Τζέντα).
Το φετινό πρόγραμμα, οργανωμένο από τους ανεξάρτητους επιμελητές Sam Bardaouil και Till Fellrath, έχει τον τίτλο «Safar», που σημαίνει «ταξίδι» στα αραβικά. Το επιμελητικό πλαίσιο «προβάλει την εστίαση αυτής της έκδοσης στην εκπαίδευση και την ανακάλυψη», λένε οι επιμελητές. «Την έχουμε σκεφτεί τόσο ως δημόσιο χώρο συνάντησης για δημιουργική ανταλλαγή ιδεών όσο και ως μια εικαστική έκθεση.»
Νέες αναθέσεις από 17 ανερχόμενους καλλιτέχνες από τη Σαουδική Αραβία εκτίθενται στο χώρο The Mall, που βρίσκεται στο Gold Moor Centre, ένα εμπορικό κέντρο στη συνοικία Αλ Σατέα. Η Dana Awartani, γεννημένη στην Τζέντα, κάλυψε το πάτωμα με σχέδια, χρησιμοποιώντας χρωματιστή άμμο από την περιοχή. Αυτό το εξαίσιο έργο θυμίζει μοτίβα ισλαμικών πλακιδίων (πολλοί από τους επισκέπτες αρχικά πίστεψαν ότι το πάτωμα ήταν όντος πλακόστρωτο).
Ένα βίντεο δείχνει την Awartani να καταστρέφει μια πρώιμη έκδοση του έργου, φτιαγμένη σε ένα εγκαταλελειμμένο σπίτι σε ένα παλιό μέρος της Τζέντα. «Τα δύο στοιχεία μαζί έχουν ως στόχο να κάνουν ένα συμβολικό σχόλιο στην καταστροφή της πολιτισμικής ταυτότητας και κληρονομιάς μας, που συμβαίνει στις μέρες μας», γράφει στον κατάλογο της έκθεσης.
Η πολυμεσική εγκατάσταση της Manal Al-Dowayan «Crash» εξερευνά το αμφιλεγόμενο θέμα των γυναικών δασκάλων, που έχουν πεθάνει σε αυτοκινητιστικά δυστυχήματα σε όλη τη Σαουδική Αραβία, τη μοναδική χώρα που απαγορεύει στις γυναίκες την οδήγηση. Τα μέσα ποτέ δεν αναφέρουν τα ονόματα των θυμάτων, λέει η Al-Dowayan, η οποία έχει συμπεριλάβει στο έργο της ένα ρεπορτάζ και φωτογραφίες πάνω στο ζήτημα. «Αυτές οι εικόνες (από τον τύπο) είναι μια προσπάθεια διαγραφής και απόρριψης των τελευταίων ιχνών που έχουν απομείνει από μια δασκάλα, μια γυναίκα, έναν άνθρωπο», λέει η καλλιτέχνης.
Ο Bardaouil και ο Fellrath πήγαν έξι από τους συμμετέχοντες καλλιτέχνες σε εκπαιδευτικά ταξίδια σε μουσεία και μπιενάλε στο Βερολίνο και τη Νότια Κορέα το περασμένο καλοκαίρι. Η Marwah Al-Mugait, μια καλλιτέχνης από το Ριάντ που εκθέτει το βίντεο “We Were” (2017), λέει: «Είναι δύσκολο για μένα να πω το ποιο μέρος με ενέπνευσε περισσότερο. Νιώθω σαν ένα παιδί που περπατάει έξω από την Disneyland και το ρωτάνε «Ποια ήταν η αγαπημένη σου βόλτα;» Οι καλλιτέχνες «ρούφηξαν την εμπειρία», λέει ο Fellrath. «Τα πάντα έχουν να κάνουν με το να αρχίσεις ένα ταξίδι, και με το να πάρεις ρίσκα σε αυτό το ταξίδι. Αυτά που δημιούργησαν δείχνουν για τι είναι ικανοί».
Ο Aaron Cezar, διευθυντής του Delfina Foundation στο Λονδίνο, παρευρέθηκε στην πρεμιέρα της έκθεσης. «Είναι ξεκάθαρο ότι το Safar ήταν μια μεταμορφωτική εμπειρία για τους καλλιτέχνες, οι οποίοι παρήγαγαν νέα έργα με καθοδήγηση και επιμελητική υποστήριξης», λέει ο Cezar. «Νομίζω ότι η σημασία αυτής της μορφής διεξαγωγής, θα είναι το πως οι καλλιτέχνες θα συνεχίσουν να αναπτύσσονται πέρα από αυτήν τη διαδικασία».
Απόδοση: Χρόνης Μούγιος
