Η Theresa May φεύγει από τα κεντρικά του Συντηρητικού Κόμματος © Rick Findler.PA Wire.PA Images
Το καταστροφικό εκλογικό αποτέλεσμα για την πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου, Theresa May, δημιουργεί αμφιβολίες για τις διαπραγματεύσεις για το Brexit. Με 318 έδρες για το Συντηρητικό Κόμμα (14 λιγότερες από το 2015) και 262 για το Εργατικό Κόμμα (που ανέβηκε κατά 30 θέσεις), το Κοινοβούλιο κρέμεται από μια κλωστή. H May είχε ζητήσει τις εκλογές λέγοντας ότι χρειαζόταν μια ισχυρή πλειοψηφία για να έχει ισχυρή θέση κατά τη διαπραγμάτευση της αποχώρησης της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, μια διαδικασία που πρόκειται να ξεκινήσει στις 19 Ιουνίου. Ωστόσο, τώρα φαίνεται πιθανό να υπάρξει καθυστέρηση στην έναρξη των εξαιρετικά σύνθετων διαπραγματεύσεων, παρόλο που οποιαδήποτε συμφωνία πρέπει να έχει γίνει μέχρι το τέλος μιας διετούς περιόδου μετά την επίσημη έναρξη της απόφασης απόσυρσης, που έγινε το Μάρτιο του τρέχοντος έτους.
Με αυτό το κοινοβούλιο σχεδόν σίγουρα θα χρειαστεί την υποστήριξη του Δημοκρατικού Συνδικαλιστικού Κόμματος της Βόρειας Ιρλανδίας. Ωστόσο, αυτό το κόμμα αντιτίθεται σε ένα «σκληρό» Brexit, επειδή αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει δυσκολίες στα σύνορα της Βόρειας Ιρλανδίας με τη γειτονική Ιρλανδική Δημοκρατία. Βασιζόμενη στην υποστήριξη του Δημοκρατικού Συνδικαλιστικού Κόμματος είναι συνεπώς πιθανό να σημαίνει ότι η May θα πρέπει να πάει για ένα πιο «χαλαρό» Brexit διατηρώντας στενότερους δεσμούς με την Ευρώπη. Αυτή η προσέγγιση θα είχε μεγάλη στήριξη από το βρετανικό καλλιτεχνικό κόσμο.
Η βρετανική σκηνή της τέχνης αντιστάθηκε συντριπτικά στο Brexit στο δημοψήφισμα του Ιουνίου του 2017. Αυτό οφειλόταν κυρίως στη διεθνή φύση του κόσμου της τέχνης. Οι καλλιτέχνες είναι πιο πιθανό να είναι μεσαίας τάξης και να έχουν έδρα το Λονδίνο, όπου υπήρχε μεγάλη στήριξη για την παραμονή στην Ευρώπη, αν και κάποιοι στην αγορά της τέχνης δεν ήταν κατά του Brexit.
Η Ομοσπονδία Δημιουργικών Βιομηχανιών εξέδωσε την επομένη των αποτελεσμάτων μία ανακοίνωση που ζητούσε ένα ηπιότερο Brexit. Ο John Kampfner, διευθύνων σύμβουλος, λέει ότι «η May έχει δει ότι δεν υπάρχει σαφής εντολή για την κυβέρνηση να διαπραγματευτεί ένα σκληρό Brexit». Λέει ότι η ομοσπονδία «θα πιέσει το Ηνωμένο Βασίλειο να παραμείνει στην ενιαία αγορά και στην τελωνειακή ένωση». Επίσης, ασκεί πιέσεις εναντίον «αδικαιολόγητων περιορισμών στην ελεύθερη κυκλοφορία των ανθρώπων, κάτι που γνωρίζουμε ότι θα βλάψει την ικανότητα των δημιουργικών βιομηχανιών να συνεχίσουν δυναμικά». Ο Kampfner λέει ότι «οι υπήκοοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης εκτός του Ηνωμένου Βασιλείου αποτελούν σημαντικό μέρος της δημιουργικής οικονομίας».
Ένα «σκληρό» Brexit μπορεί να προκαλέσει ζημιά στα κορυφαία μουσεία
Σχεδόν 400 μέλη του προσωπικού του Βρετανικού Μουσείου, του V&A και της Tate -περίπου το 15% του εργατικού δυναμικού σε κάθε ίδρυμα- αντιμετωπίζουν ένα αβέβαιο μέλλον, καθώς μέχρι στιγμής φαίνεται αναπόφευκτος ο τερματισμός της ελεύθερης μετακίνησης των εργαζομένων μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.).
Ο απερχόμενος διευθυντής της Tate, Nicholas Serota, ο διευθυντής του Βρετανικού Μουσείου, Hartwig Fischer, και ο νέος διευθυντής του V&A, Tristram Hunt, πρώην μέλος του Εργατικού Κόμματος, ανησυχούν για το γεγονός ότι αυτά τα ιδρύματα θα δυσκολευτούν να διατηρήσουν και να προσλάβουν εξειδικευμένο προσωπικό από όλη την Ευρώπη, κάτι το οποίο ενδεχομένως να καταστρέψει τη θέση τους παγκοσμίως.
Ο γεννημένος στη Γερμανία διευθυντής του Βρετανικού Μουσείου λέει: «Έχουμε 132 μέλη του προσωπικού -περίπου το 15%- που είναι υπήκοοι της Ε.Ε., εξαπλωμένοι σε όλους τους τομείς των δραστηριοτήτων του μουσείου. Θέλουμε να διασφαλίσουμε το καθεστώς των υπαρχόντων μελών του προσωπικού και να διασφαλίσουμε ότι θα μπορούμε να συνεχίσουμε να προσελκύουμε ταλαντούχους υπαλλήλους στο μέλλον.» Ο Hunt είναι επίσης περήφανος για τους 131 υπηκόους της Ε.Ε. που εργάζονται στο V&A. Λέει ότι κάθε μελλοντική διευθέτηση θα πρέπει να εγγυηθεί την ανταλλαγή δεξιοτήτων σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η επιτυχία της Tate τα τελευταία χρόνια βασίζεται στην ικανότητά της να απασχολεί επιμελητές που έχουν ένα διεθνές υπόβαθρο, λέει ο Serota. Η Tate απασχολεί 128 υπηκόους της Ε.Ε. Ο Serota, ο νέος πρόεδρος του Arts Council England, πιστεύει ότι «θα βρεθεί ένας τρόπος» για να συνεχίσει να επωφελείται η Tate από τον πλούτο και την πολυμορφία που φέρνει το διεθνές προσωπικό της στον προγραμματισμό της.
Η Munira Mirza, πρώην αντιδήμαρχος του Λονδίνου για τον πολιτισμό υπό τον Boris Johnson και υπέρ του Brexit, πιστεύει ότι, όταν η ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων τελειώσει μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ε.Ε., «πρέπει να επιδιώξουμε να συνεχίσουμε να προσελκύουμε εργαζόμενους μέσω ενός συνδυασμού αδειών εργασίας, αμοιβαίες ρυθμίσεις και άδειες χορηγούμενες από εργοδότες». Λέει ότι η Ε.Ε. πρέπει να είναι λογική και ότι η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου θα πρέπει να εγγυηθεί τα δικαιώματα των υπηκόων της Ε.Ε., διότι «η αβεβαιότητα είναι άσκοπα δυσάρεστη».
Σ' εκείνους που επηρεάζονται άμεσα περιλαμβάνεται και ο απερχόμενος καλλιτεχνικός διευθυντής της Tate Liverpool, ο γεννημένος στο Τορίνο Francesco Manacorda, ο οποίος λέει ότι είναι ανησυχητικό να βρίσκεται σε αυτήν τη θέση αβεβαιότητας. Ωστόσο, είναι βέβαιος ότι θα βρεθεί μια «αμοιβαία λύση» που θα περιλαμβάνει ένα βαθμό ελεύθερης μετακίνησης, «καθώς θα ήταν αμοιβαία ωφέλιμο τόσο για την Ε.Ε. όσο και για το Ηνωμένο Βασίλειο». Σχεδιάζει να μείνει στο Ηνωμένο Βασίλειο, με βάση του κυρίως το Λονδίνο, όταν γίνει καλλιτεχνικός διευθυντής του V-A-C Foundation, που εδρεύει στη Μόσχα.
Ο Serota υπογραμμίζει την πολιτιστική σημασία των καλλιτεχνών, όπως ο γεννημένος στη Γερμανία Wolfgang Tillmans και ο εκλιπών ισπανός καλλιτέχνης Juan Munoz, οι οποίοι ήρθαν στο Ηνωμένο Βασίλειο από την Ευρώπη, για να σπουδάσουν στα Goldsmiths, Slade School of Fine Art και Royal Academy Schools, ανάμεσα σ'' άλλους.
Ο καλλιτέχνης Michael Craig-Martin, επίκουρος καθηγητής στο Goldsmiths, λέει ότι το Brexit έχει ήδη κάνει ζημιά, ιδιαίτερα όσον αφορά το πώς αντιλαμβάνεται ο κόσμος το Ηνωμένο Βασίλειο. «Οι σπουδαστές, οι καλλιτέχνες, οι επιστήμονες και οι ακαδημαϊκοί έχουν ωφεληθεί από το υψηλό επίπεδο δημιουργικής, πολιτιστικής, εκπαιδευτικής και κοινωνικής ενσωμάτωσης που επέτρεψε η Ε.Ε.», λέει. Ο Craig-Martin πιστεύει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θεωρείται πλέον από πολλούς ως «ιδιαίτερα εθνικιστικό, οπισθοδρομικό, απορροφημένο σον εαυτό του, αναξιόπιστο, κακιασμένο και αλαζονικό». Είναι σημαντικό να περιοριστεί αυτή η ζημιά, λέει, με το να διαπραγματευτεί το Ηνωμένο Βασίλειο μια συμφωνία με την Ευρώπη που να διατηρεί όσο το δυνατόν στενότερους πολιτιστικούς δεσμούς.
Ο αντιπρόεδρος του University of the Arts του Λονδίνου, Nigel Carrington, είπε ότι έχει δει μια «αισθητή πτώση» στους σπουδαστές από την Ε.Ε. που διεκδικούν θέσεις μετά την ψήφιση του Brexit. Έχει ξεκινήσει μια εκστρατεία, για να δείξει ότι η δημιουργικότητα είναι χωρίς σύνορα. Η Mirza λέει ότι δεν πιστεύει ότι μια πτώση του περίπου 7% στις αιτήσεις φοιτητών από την Ε.Ε. οφείλεται στο Brexit, λέγοντας ότι οι αριθμοί κυμαίνονται τακτικά. Επικρίνει τα πανεπιστήμια και τις πολιτιστικές οργανώσεις του Ηνωμένου Βασιλείου που υιοθετούν μια αρνητική στάση απέναντι στο Brexit. «Βγαίνουμε από την Ε.Ε., όχι από την Ευρώπη», λέει, προσθέτοντας ότι το Brexit δε θα κάνει τους πολίτες του Ηνωμένου Βασιλείου «τα μικρά Αγγλάκια». Ο Craig-Martin δεν πείθεται. Οι νέοι παντού έβλεπαν το Ηνωμένο Βασίλειο ως «γη της εργασίας και της ευκαιρίας», λέει. «Οι δικοί μας νέοι δεν βλέπουν αυτούς τους ανθρώπους ως απειλή για τις δικές τους προοπτικές, αλλά ως ομοϊδεάτες συμμαθητές.»
Banksy
Το αποτέλεσμα μπορεί να ενεργοποιήσει μια άνθιση του πολιτισμού
Τα μουσεία θα μπορούσαν να είναι οι νικητές σε όλη αυτήν την κατάσταση, καθώς τόσο το Συντηρητικό όσο και το Εργατικό Κόμμα έκαναν προεκλογικά υποσχέσεις για τη δημιουργία μιας νέας ροής χρηματοδότησης για τις τέχνες.
Ανεξάρτητα από τις διαφορές τους, αυτό στο οποίο συμφωνούσαν και τα δύο μεγάλα κόμματα ήταν ότι τα μουσεία και οι πινακοθήκες που χρηματοδοτούνται από το κράτος θα πρέπει να συνεχίσουν να παρέχουν δωρεάν είσοδο στις μόνιμες συλλογές τους. Υποστήριξαν, επίσης, ότι ο πολιτισμός και οι δημιουργικές βιομηχανίες θα πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά τις διαπραγματεύσεις αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Περισσότερα χρήματα ή απλώς αναπλήρωση των περικοπών;
Εφόσον οι Συντηρητικοί πήραν έστω και μια μικρή πλειοψηφία, το βασικό ερώτημα είναι πόσα χρήματα θα διαθέσει η κυβέρνηση May στο νέο ταμείο που πρότεινε. Δεν είναι επίσης σαφές πώς θα διαχειριστεί αυτό το ταμείο και πόσο θα εμπλακεί σε αυτό το Arts Council England. Οι κύριοι δικαιούχοι είναι πιθανό να είναι περιφερειακοί οργανισμοί, οπότε το Λονδίνο μπορεί να μην κερδίσει πολλά. Υπάρχει, επίσης, ο κίνδυνος να χρησιμοποιήσει η κυβέρνηση αυτό το νέο ταμείο ως αιτία για τη μείωση των επιχορηγήσεων και των εσόδων της λαχειοφόρου αγοράς για τις τέχνες.
