Τους λόγους που τον ώθησαν να υποστηρίξει το «όχι» στο συνταγματικό δημοψήφισμα της 4ης Δεκεμβρίου εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Πιερλουίτζι Μπερσάνι, πρώην υπουργός Οικονομικής Ανάπτυξης, πρώην γραμματέας του κυβερνώντος Δημοκρατικού Κόμματος και νυν βουλευτής του. Εκτιμά πως «τυχόν νίκη του “ναι” θα δημιουργήσει μεγαλύτερη αστάθεια» ενώ, παράλληλα, «με επικράτηση του “όχι” η Ιταλία δεν θα βγει από το Ευρώ». Τάσσεται επίσης ανοικτά υπέρ της ανάγκης να συμφωνηθεί ελάφρυνση του ελληνικού δημόσιου χρέους.
- Για ποιο λόγο αποφασίσατε να ταχθείτε υπέρ του «όχι» στο δημοψήφισμα της 4ης Δεκεμβρίου, που αφορά τη συνταγματική μεταρρύθμιση;
Δεν συμμερίσθηκα με κανέναν τρόπο την επιλογή της κυβέρνησης Ρέντσι να ταυτισθεί με αυτή την μεταρρύθμιση, η οποία τάσσεται έξω από το πνεύμα του Συντάγματός μας. 'Ένας μεγάλος Ιταλός πολιτικός, ο οποίος πήρε μέρος στην διαμόρφωση και συγγραφή του ιταλικού Συντάγματος μετά τον πόλεμο, ο Πιέρο Καλαμαντρέι, έλεγε- ορθώς- πως όταν η συζήτηση αφορά το Σύνταγμα, τα έδρανα της κυβέρνησης πρέπει να είναι κενά. Με την σημερινή συμπεριφορά αντιθέτως δημιουργήσαμε ένα πολύ επικίνδυνο προηγούμενο. Εγώ αντιτάχθηκα και στον νέο εκλογικό νόμο -και δεν έδωσα την σχετική ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση- επειδή θεωρώ ότι από τις δυο αυτές μεταρρυθμίσεις προκύπτει μια “κυβέρνηση του αρχηγού”, η οποία παραποιεί το κοινοβουλευτικό μας σύστημα. Αυτοί είναι οι βασικοί λόγοι για τους οποίους τάχθηκα υπέρ του «όχι».
- Έχετε δηλώσει ότι θεωρείτε πως, αν κερδίσει το «όχι», ο Ρέντσι δεν θα πρέπει να παραιτηθεί. Όλα αφήνουν να εννοηθεί όμως ότι, αν η θέση που στηρίζει η κυβέρνηση ηττηθεί, θα ανοίξει ο δρόμος που οδηγεί στην παραίτησή της…
Αν μη τι άλλο λόγω συνοχής, θεωρώ πως δεν έπρεπε να συνδεθεί εξαρχής με τη μεταρρύθμιση και, κατά συνέπεια, δεν πρέπει να συνδεθεί η πορεία της με το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος. Η κυβέρνηση, δηλαδή, πρέπει να μείνει στην θέση της. Σε κάθε περίπτωση, υπάρχει μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία και, αν ο Ρέντσι αποφασίσει, για δικούς του λόγους, να μην συνεχίσει να κυβερνά, πρέπει να ψηφισθεί ένας νέος εκλογικός νόμος και μέσα στον επόμενο χρόνο είναι ανάγκη να ασχοληθούμε αμεσότερα και με την οικονομία. Αντιθέτως, αν κερδίσει το «ναι», σε αντίθεση με ό,τι πιστεύουν ή δείχνουν πως πιστεύουν πολλοί, θα δημιουργηθεί μια κατάσταση μεγαλύτερης αστάθειας. Διότι θα αρχίσει αμέσως η συζήτηση σχετικά με το πότε θα προκηρυχθούν οι εκλογές, αφού η γερουσία θα είναι ένας ζωντανός νεκρός που μέχρι να στηθούν οι κάλπες θα έχει το δικαίωμα να δίνει ψήφο εμπιστοσύνης. Το ερώτημα θα ήταν, λοιπόν: πότε θα πάμε να ψηφίσουμε; Και όλοι θα διερωτώνταν: θα κερδίσει ο Μπέπε Γκρίλο; Αυτό είναι το μόνο αποτέλεσμα μιας ενδεχόμενης νίκης του «ναι».
Οι Financial Times, όμως, αναφέρθηκαν σε κίνδυνο εξόδου της Ιταλίας από το Ευρώ, αν κερδίσει το «όχι»…
- Είναι βλακείες. Η έξοδος από το Ευρώ θα μπορούσε να έχει κάποιες πιθανότητες- τις οποίες, πάντως, θεωρώ περιορισμένες- αν κερδίσει ένας Γκρίλο. Αν συνεχίσουμε να πορευόμαστε με αυτό τον τρόπο- λέω στους Financial Times- θα φτάσουμε στο σημείο αυτό. Με την νίκη του «όχι» θα έχουμε έναν χρόνο στην διάθεσή μας για να αλλάξουμε τον εκλογικό νόμο, θα μπορέσουμε να κάνουμε νέες, καθοριστικές παρεμβάσεις στον τομέα της εργασίας και στην κοινωνική πολιτική και να εκμεταλλευθούμε με ωφέλιμο τρόπο τον χρόνο αυτό. Αν θέλουμε να προχωρήσουμε προς την αντίστροφη μέτρηση, αν επιθυμούμε την τελική κρίση το Θεού, ας επιλέξουμε το «ναι», μιλώντας για θεομηνίες, λιμούς και τραγωδίες, αλλά ας μην εκπλαγούμε αν βρούμε και στο σπίτι μας κάποιες εκπλήξεις που θυμίζουν εκείνες των Ηνωμένων Πολιτειών ή και άλλων χωρών της Ευρώπης…
- Πως κρίνετε την αλλαγή στάσης και συμπεριφοράς του Ρέντσι σε ότι αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση; Το θεωρείτε μια τακτική ή στρατηγική κίνηση;
Θεωρώ πως πρόκειται για κίνηση τακτικής. Υπάρχουν βέβαια και κάποιες θέσεις του Ρέντσι που αφορούν την σχέση με την Ευρώπη, οι οποίες είναι απόλυτα ορθές. Παράλληλα όμως υπάρχουν και πολλά άλλα πράγματα τα οποία δεν μπορώ να συμμεριστώ, διότι πρέπει να διεκδικούμε την δυνατότητα να αυξήσουμε την σχέση ελλείμματος-AΕΠ, μόνον αν θέλουμε να κάνουμε επενδύσεις. Αλλά δεν κάναμε αυτό . Κάτι που σημαίνει ότι προσθέτουμε ένα ακόμη βάρος στις πλάτες των νέων, διότι θεωρώ πως είναι βέβαιο πλέον ότι τα χρέη μας δεν θα μας τα πληρώσουν οι Γερμανοί. Θα πρέπει να τα πληρώσουμε εμείς.
- Όποιος και αν κερδίσει στο ιταλικό δημοψήφισμα, είστε αισιόδοξος σε ότι αφορά την δυνατότητα να ξεπερασθεί η πολιτική της λιτότητας;
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η πολιτική γραμμή που είναι αναγκαία για να ξεπερασθεί η λιτότητα, θα προκύψει όλο και με μεγαλύτερη σαφήνεια. Σε ότι αφορά την Ιταλία, πέρυσι μας δόθηκαν μεγαλύτερα περιθώρια ευελιξίας, αλλά το πρόβλημα είναι να δούμε με ποιό τρόπο τα χρησιμοποιούμε. Είναι άλλο τόσο σαφές βέβαια ότι η Ευρώπη έχασε μεγάλο ποσοστό ομοιογένειας εξαιτίας της παγκοσμιοποίησης και ότι πρέπει να ποντάρουμε σε νέες ευρωπαϊκές πολιτικές. Αλλά και να καταστήσουμε σαφές ότι παραμένουμε ευρωπαϊστές.
- Η Αριστερά έχει ακόμη την δυνατότητα να πείσει τους πολίτες να την στηρίξουν;
Θα ήταν αρκετό η Αριστερά να κάνει το χρέος της. Είμαστε αντιμέτωποι, στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο, με μια δεξιά η οποία δεν είναι φιλελεύθερη, δεν είναι ο Ρέιγκαν ή η κυρία Θάτσερ. Είναι η δεξιά του προστατευτισμού, η οποία λέει “ δεν θέλω ανθρώπους και αγαθά από ξένες χώρες, θέλω να προστατέψω μόνον τα συμφέροντά μου”. Ως αριστερά πρέπει να μειώσουμε την εργασία χωρίς εγγυήσεις, να προσπαθήσουμε να βρούμε νέους τρόπους για να κλείσει η κοινωνική ψαλίδα και να προτείνουμε έναν ουσιαστικό ρόλο του δημοσίου για τις επενδύσεις. Αν η Αριστερά εργασθεί με συνέπεια, έχει την δυνατότητα να κερδίσει.
- Πως βλέπετε την θέση της ελληνικής κυβέρνησης για ελάφρυνση του χρέους, κάτι που προβλέπεται και από τις συμφωνίες που υπεγράφησαν με τους θεσμούς;
Θεωρώ σαφές ότι το χρέος είναι ένα πεδίο στο οποίο μπορεί να σταλεί ένα σημαντικό μήνυμα. Εδώ και πολλά χρόνια τάσσομαι υπέρ της δυνατότητας αμοιβαιοποίησης και ελάφρυνσης της διαχείρισης του χρέους. Σε μια περίοδο κατά την οποία η στάση της κοινής γνώμης στην Ευρώπη δεν είναι πάντα εύκολο να ερμηνευθεί, θεωρώ ότι, αν δεν ξαναδώσουμε τον λόγο στην πολιτική, αν δεν αρχίσουμε να εναντιωνόμαστε δυναμικά στην δεξιά και στις δυνάμεις του λαϊκισμού, είναι δύσκολο να φτάσουμε σε λύσεις σαν και αυτή της ελάφρυνσης του χρέους.
