Photo by REUTERS/Rafael Marchante
Η υποχώρηση του επενδυτικού κλίματος και η ισχνή οικονομική ανάπτυξη προκαλούν ανησυχία στην Ευρώπη και όχι μόνο, ότι η Πορτογαλία ενδέχεται να μην μπορέσει να διαχειριστεί το χρέος της, που ανέρχεται στο 130% του ΑΕΠ, όπως μεταδίδει η Wall Street Journal.
Παράλληλα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο είχε προειδοποιήσει το Σεπτέμβριο ότι ενώ το χρέος της χώρας είναι προς το παρόν διαχειρίσιμο, οι κίνδυνοι για την ικανότητά της να αποπληρώνει τις υποχρεώσεις της αυξάνονται, καθιστώντας την Πορτογαλία «εξαιρετικά ευάλωτη στις μεταβολές του κλίματος της αγοράς».
Στο ίδιο κλίμα, γερμανοί αξιωματούχοι ανησυχούν επίσης ότι η χαλάρωση των δημοσιονομικών πολιτικών της Πορτογαλίας τον τελευταίο χρόνο έχει αυξήσει τον κίνδυνο μιας νέας κρίσης και την ανάγκη για ένα άλλο πρόγραμμα διάσωσης. Μάλιστα ο Wolfgang Schaeuble είχε δηλώσει στα τέλη Ιουλίου ότι «η Πορτογαλία κάνει μεγάλο λάθος αν δεν ακουλουθεί αυτό (το πρόγραμμα οικονομικής πολιτικής) που είχε δεσμευτεί. Θα χρειαστεί να ζητήσει ένα νέο πρόγραμμα (διάσωσης). Και θα το πάρει».
Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι η οικονομία της Πορτογαλίας δυσκολεύεται περισσότερο από το αναμενόμενο. Την Παρασκευή, η κεντρική τράπεζα της χώρας προέβλεψε απόκλιση 1,8% το τρέχον έτος στις ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου, ένα μέτρο των δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων στη χώρα, ενώ η οικονομία αναπτύσσεται με ετήσιο ρυθμό 0,9%, μόλις στο μισό από ό,τι εκτιμούσε η κυβέρνηση για το τρέχον έτος, καθώς η κατανάλωση και οι εξαγωγές καταγράφουν μικρή άνοδο.
Παρόλο που και άλλες ευρωπαϊκές οικονομίες αντιμετωπίζουν προβλήματα, οι οίκοι αξιολόγησης έχουν επισημάνει ότι η χαμηλή αναπτύξη και το υψηλό δημόσιο και ιδιωτικό χρέος της Πορτογαλίας συνιστούν έναν τοξικό συνδυασμό.
Το 2011, η κεντροδεξιά κυβέρνηση αύξησε τους φόρους, μείωσε τις δαπάνες και μεταρρύθμισε την αγορά εργασίας, σε μια προσπάθεια να μειώσει το έλλειμμα του προϋπολογισμού και να ενθαρρύνει τις προσλήψεις. Όπως σημειώνει η WSJ, σε αντίθεση με τα προβλήματα που αντιμέτωπισε η Ελλάδα, η Πορτογαλία βγήκε από το δικό της πρόγραμμα διάσωσης το 2014.
Ωστόσο, η διάθεση για μεταρρυθμίσεις εξασθένισε πέρυσι, καθώς πλησίαζαν οι εκλογές. Οι δεσμεύσεις να καταστεί ο δημόσιος τομέας πιο αποτελεσματικός και οικονομικών ξεχάστηκαν. Οι δανειστές διάσωσης της Πορτογαλίας, το ΔΝΤ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δήλωσαν ότι η κυβέρνηση απέτυχε να αντιμετωπίσει το υψηλό χρέος του ιδιωτικού τομέα, που περιορίζει τις επενδύσεις και την ανάπτυξη.
Η σοσιαλιστική κυβέρνηση του Antonio Costa, που σχημάτισε κυβέρνηση το Νοέμβριο με την υποστήριξη τριών ακρο-αριστερών κομμάτων, αντέστρεψε άμεσα τις περικοπές στους μισθούς των δημόσιων υπαλλήλων. Επιπλέον, αύξησε το κατώτατο μισθό και ξεκίνησε την άρση του ειδικού φόρου επί του εισοδήματος. Η απομάκρυνση από τη λιτότητα είχε στόχο να ενισχύσει την κατανάλωση και να τονώσει έτσι την οικονομία.
Κάτι που, όπως επισημαίνει η WSJ, δεν συνέβη. Η κατανάλωση αυξήθηκε μόλις κατά 1,7% το δεύτερο τρίμηνο σε σύγκριση με 2,6% για το πρώτο και την πρόβλεψη 2,4% για το 2016, ενημέρωσε η στατιστική υπηρεσία της Πορτογαλίας, με τις οικογένειες να μειώνουν την κατανάλωση των αγαθών.
Το ΔΝΤ από την πλευρά του, δήλωσε ότι οι ανατροπές της πολιτικής «δημιούργησαν αβεβαιότητα, η οποία φαίνεται να είναι ένας σημαντικός παράγοντας στην επιβράδυνση των επενδύσεων».
Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Κλωστοϋφαντουργίας και Ένδυσης της Πορτογαλίας, Paulo Vaz, δήλωσε ότι οι νέες πολιτικές προκαλούν πλήγμα και στην παραγωγικότητα. Όπως είπε, για παράδειγμα η απόφαση να επανέλθουν τέσσερις δημόσιες αργίες που η προηγούμενη κυβέρνηση είχε καταργήσει, κοστίζει στις κλωστοϋφαντουργικές επιχειρήσεις 150 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο.
Ο υπουργός Οικονομικών Mario Centeno είπε ότι η κυβέρνηση σχεδιάζει μια σειρά από φιλικά για τις επιχειρήσεις μέτρα, συμπεριλαμβανομένων φοροαπαλλαγών για όσους επενδύουν. Είπε επίσης ότι η μείωση του ποσοστού ανεργίας, στο 11,1% τον Ιούλιο από 12,3% ένα χρόνο νωρίτερα, δείχνει ότι οι πολιτικές της κυβέρνησης αποδίδουν και θα οδηγήσουν σε μεγαλύτερη ανάπτυξη.
Ωστόσο, η WSJ καταλήγει τονίζοντας ότι οι οικονομολόγοι και οι επενδυτές δεν είναι πεπεισμένοι, κάτι που φαίνεται από την αύξηση του κόστους δανεισμού της Πορτογαλίας. Οι αποδόσεις των πορτογαλικών ομολόγων ήταν οι μοναδικές που αυξήθηκαν τον προηγούμενο έτος, όταν εκείνες όλων των εταίρων της στην Ευρωζώνη, εκτός της Ελλάδας, υποχώρησαν.
