Τα πιο εφιαλτικά σενάρια για τις τιμές ξεκλειδώνουν οι εξελίξεις στην Ουκρανία αν η κατάσταση ξεφύγει από τα πλαίσια της διπλωματικής λύσης. Σε αυτό τον πόλεμο νεύρων, αρκεί ένα λάθος, ούτε καν μια προβοκάτσια, για να βάλει φωτιά στις ενεργειακές αγορές, για να δούμε το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο ακόμη πιο κοντά στα 100 δολάρια, ακόμη και χωρίς ανάφλεξη.
Στο πρώτο σενάριο, το «καλό», ακόμη και αν επικρατήσει η διπλωματία στο ουκρανικό ζήτημα, οι τιμές στα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του φυσικού αερίου δεν πρόκειται να πέσουν κάτω από τα 60 ευρώ η μεγαβατώρα, από 74 ευρώ σήμερα, όπως εξηγούν αναλυτές. Δηλαδή θα παραμείνουν 230% πάνω από πέρυσι.
Και αυτό, καθώς, ακόμη και αν αποφευχθεί η στρατιωτική κρίση, οι τιμές θα παραμείνουν ψηλά, τόσο λόγω του φόβου ενός νέου γύρου έντασης, όσο και λόγω ζήτησης, η οποία θα είναι μεγάλη και την άνοιξη, λόγω της ανάγκης να γεμίσουν οι μισοάδειες ευρωπαικές αποθήκες αερίου. Αν μάλιστα η διένεξη Δύσης - Ρωσίας διατηρήσει σε αναστολή την έγκριση του ρωσικού αγωγού Nord Stream 2 μέχρι το καλοκαίρι, τότε δύσκολα θα γεμίσουν οι ευρωπαικές αποθήκες, προκειμένου να είναι έτοιμες για τον επόμενο χειμώνα. Τόσο η Κομισιόν, όσο και οι περισσότεροι traders προβλέπουν υψηλές τιμές φυσικού αερίου μέχρι και το 2023.
Στο δεύτερο σενάριο, αν υπάρξει μια σύγκρουση μικρής κλίμακας και περιορισμένες εχθροπραξίες, οι τιμές στα ενεργειακά χρηματιστήρια θα πάρουν την ανιούσα, θα ξεπεράσουν παροδικά τα 100-150 ευρώ / MWh, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την εκτίναξη των λογαριασμών στο ρεύμα. Στο σενάριο αυτό, η στρόφιγγα προς την Ευρώπη δεν θα κλείσει, απλούστατα, γιατί μιλάμε για τον πιο καλό πελάτη της Gazprom, μακράν την πιο προσοδοφόρα αγορά της.
Στο πολύ κακό σενάριο, που διαψευσθούν οι αναλυτές οι οποίοι θεωρούν απίθανο ο Πούτιν να διακόψει ροές φυσικού αερίου προς Ευρώπη, οι τιμές θα εκτιναχθουν ίσως ακόμη και πάνω από τα 200 ευρώ/ ΜWh (74 ευρώ σήμερα), και αναλόγως τη διάρκεια της κρίσης, θα τεθούν στο τραπέζι σχέδια μείωσης της ζήτησης, από βιομηχανίες μέχρι νοικοκυριά. Και αυτό, καθώς το ερώτημα είναι κατά πόσο σε μια τέτοια περίπτωση θα μπορεί κανείς να βρει στην αγορά φορτία LNG και σε τι τιμές, όταν η ζήτηση θα έχει αυξηθεί κατακόρυφα. Όπως χαρακτηριστικά λέει άνθρωπος της αγοράς, το ερώτημα δεν είναι μόνο αν θα βρίσκουμε LNG, η μεγαβατώρα θα κόστιζε όσο κάνει σήμερα μια μετοχή της… Microsoft (260 ευρώ σήμερα). Κατ’ αντιστοιχία, μια μεγαβατώρα στην ελληνική αγορά χονδρικής του ρεύματος, που εξαρτάται καθοριστικά από το φυσικό αέριο, από 200 περίπου ευρώ σήμερα, θα έφτανε να κοστίζει όσο η μετοχή της Goldman Sachs (300-320 ευρώ).
Σε συνθήκες αναταραχής, η προσφορά LNG θα ήταν περιορισμένη, και οι τιμές στα ύψη, κάτι που αφορά προφανώς και την Ελλάδα, η οποία αναζητά γραμμές άμυνας σε επιπλέον φορτία από Αλγερία, για την οποία η χώρα μας αποτελεί ένα παλιό και καλό πελάτη, και από την Αίγυπτο, μαζί με τη λειτουργία, για όσες τεχνικά μπορούν, των μονάδων φυσικού αερίου με ντίζελ. Σε αυτό πάντα το σενάριο, εκτός του ότι θα δούλευαν φουλ οι λιγνιτικές μονάδες, θα έμπαιναν σε λειτουργία όχι με φυσικό αέριο, αλλά με εναλλακτικό καύσιμο, όπως ντίζελ, και όσες μονάδες ηλεκτρισμού έχουν αυτή την τεχνική δυνατότητα, όπως της ΔΕΗ σε Κομοτηνή και Λαύριο, καθώς και κάποιες ιδιωτών ηλεκτροπαραγωγών.
Τα σενάρια εστιάζουν στο δίμηνο Φεβρουαρίου - Μαρτίου, όπου και η ζήτηση για φυσικό αέριο θα είναι υψηλή. Αν και έχει προγραμματιστεί για το Φεβρουάριο η άφιξη συνολικά 6 πλοίων με LNG στη Ρεβυθούσα, ωστόσο στο απευκταίο ενδεχόμενο θα απαιτηθούν κι άλλα. Στελέχη από το χώρο της ενέργειας, εξηγούν ότι με σχετικά ήπιες καιρικές συνθήκες η Ελλάδα χρειάζεται κάθε Φεβρουάριο γύρω στις 250.000 μεγαβατώρες φυσικού αερίου την ημέρα. Εξ αυτών, οι περίπου 120.000 αφορούν ρωσικό φυσικό αέριο, οι 30.000 αζέρικο, περίπου 20.000 τουρκικό και άλλες 50.000 LNG. Χοντρικά, το ρωσικό αέριο καλύπτει ένα περίπου 45%-48% των εθνικών αναγκών στην καρδιά του χειμώνα.
Αλλά δεδομένου ότι έχει προγραμματιστεί η άφιξη φορτίων, υπολογίζεται ότι στο χειρότερο σενάριο, η χώρα θα έχει έλλειμμα κατά το δίμηνο Φεβρουαρίου - Μαρτίου, γύρω στα 3 εκατομμύρια MWh. Αυτό μεταφράζεται σε τρία επιπλέον πλοία LNG, ανάγκη που θεωρείται ότι μπορεί εύκολα να καλυφθεί.
Κυβερνητικές πηγές διαμηνύουν ότι δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας, και ότι όλα τελούν υπό έλεγχο. Αν ωστόσο χανόταν ο έλεγχος στην ουκρανική κρίση ο έλεγχος, είναι βέβαιο ότι το ενεργειακό σύστημα θα δοκιμάζονταν σκληρά. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι αν διακόπτονταν η ροή από τον Turkish Stream, μέσω του οποίου τροφοδοτείται και η Ελλάδα, τότε η χώρα μας πιθανώς να έπρεπε να συνδράμει και τη Βουλγαρία, η οποία εξαρτάται κατά 100% από το ρωσικό φυσικό αέριο, στο πλαίσιο της ανάγκης ενίσχυσης των γειτονικών χωρών. Αυτό θα μπορούσε να γίνει μόνο με LNG ή με λειτουργία του ελληνοβουλγαρικού αγωγού σε αντίστροφη ροή (reverse flow).
