Νέα ερωτηματικά προκαλεί η στάση της αλβανικής κυβέρνησης σε κρίσιμα ζητήματα των ελληνοαλβανικών σχέσεων και μάλιστα λίγα εικοσιτετράωρα πριν από την συμμετοχή του αλβανού Dmitri Bushati, στην τετραμερή συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας, Αλβανίας, Βουλγαρίας και πΓΔΜ στην Θεσσαλονίκη -ενώ και από τα Σκόπια τα μηνύματα είναι αντιφατικά.
Η Αθήνα και ο Νίκος Κοτζιάς επανειλημμένως έχουν προειδοποιήσει και τα Σκόπια και τα Τίρανα ότι η ευρωπαϊκή πορεία τους δεν είναι χωρίς όρους και προϋποθέσεις και αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς μέσα στον Οκτώβριο διαμορφώνεται το κείμενο των Εκθέσεων προόδου της Κομισιόν για τις δυο χώρες που σταθερά τα τελευταία χρόνια και παρά τις επιμέρους επιφυλάξεις, συστήνεται η έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων.
Η σχετική απόφαση, όμως είναι πολιτική και όσο διατηρούνται σοβαρές εκκρεμότητες που αφορούν την καλή γειτονία, τα ανθρώπινα και μειονοτικά δικαιώματα και το κράτος δικαίου, δεν μπορεί να υπάρξει τέτοια απόφαση. Ειδικά μάλιστα για την πΓΔΜ, η επίλυση της διαφοράς για το όνομα και η εγκατάλειψη του αλυτρωτισμού παραμένει το κομβικό σημείο για την εκπλήρωση του όρου των σχέσεων καλής γειτονίας.
Σε αυτό το πλαίσιο, η στάση της αλβανικής κυβέρνησης δημιουργεί προβληματισμό. Ο κ. Bushati, σε συνέντευξή του στο Top Channel (που δημοσιοποιείται σε... δόσεις), εκτός των αναφορών του στην απαίτηση για άρση του Εμπολέμου και στην επιμονή για ακύρωση της Συμφωνίας οριοθέτησης Θαλασσίων Ζωνών, ανέδειξε ένα ακόμη σοβαρό ζήτημα, αυτό των δυο στρατιωτικών νεκροταφείων για τους Έλληνες νεκρούς στρατιώτες του Αλβανικού Μετώπου.
Μια υποχρέωση που η αλβανική πλευρά αρνείται να υλοποιήσει εδώ και δυο δεκαετίες και ενώ μάλιστα μετά και από ανταλλάγματα που κατέβαλλε το ελληνικό κράτος, το 2009 υπογράφτηκε συμφωνία μεταξύ των δυο χωρών για την ίδρυση των δυο στρατιωτικών νεκροταφείων. Ο κ. Bushati, οκτώ χρόνια μετά την υπογραφή αυτής της συμφωνίας την χαρακτηρίζει «μονομερή» και δηλώνει τώρα ότι η κυβέρνηση του Edi Rama έχει ζητήσει από την Ελλάδα τη σύναψη…πρωτοκόλλου εγγύησης για την ορθή εφαρμογή της Συμφωνίας! (η μετάφραση από tachydromos.org).
Όμως ο κ. Bushati, στην ίδια συνέντευξη, κάνει τον ίδιο απαράδεκτο συσχετισμό που είχε κάνει και στο παρελθόν, δηλώνοντας ότι τα Τίρανα έχουν προτρέψει την Αθήνα να «τιμήσει τους νεκρούς της κοινότητας των Τσάμηδων και να παρουσιάσει μια ποικιλία διαφορετικών πρακτικών για αυτούς». Η δήλωση παραπέμπει στις γνωστές αξιώσεις των Τσάμηδων για ανέγερση... μνημείου για την υποτιθέμενη «γενοκτονία» που υπέστησαν οι συνεργάτες των κατοχικών δυνάμεων που εκδιώχθηκαν από την Ελλάδα από τις δυνάμεις του Ζέρβα. Και φυσικά με την δήλωση αυτή, επαναφέρει εμμέσως και το ζήτημα των απαράδεκτων αξιώσεων για τις περιουσίες των Τσάμηδων.
Όμως, τα Τίρανα κινούνται και σε ένα άλλο επίπεδο, καθώς ξαφνικά αποφασίστηκε και έγιναν επαφές από υπουργούς της αλβανικής κυβέρνησής με εκπροσώπους της ελληνικής μειονότητας στην Χειμάρρα. Υπό την πίεση της Αθήνας, η αλβανική κυβέρνηση επιχειρεί να θολώσει τα νερά με τέτοιες συναντήσεις οι οποίες θα συνεχισθούν όπως έγινε γνωστό και αυτή την εβδομάδα, ώστε να αποδυναμωθούν οι ελληνικές καταγγελίες για παραβίαση των περιουσιακών δικαιωμάτων της ελληνικής μειονότητας, οι οποίες όπως προειδοποίησε ο Ν. Κοτζιάς θα αποτελέσουν εμπόδιο στην ευρωπαϊκή πορεία της.
Η συνάντηση έγινε στην Αυλώνα και συμμετείχαν οι υπουργοί Ενέργειας και Πολιτισμού της Αλβανίας και από την άλλη πλευρά, ο πρώην δήμαρχος Χειμάρρας και πρώην πρόεδρος της Ομόνοιας Βασίλης Μπολάνος, ο πρόεδρος της Ομόνοιας Χειμάρρας και υποψήφιος δήμαρχος Φρέντι Μπελέρης, ο νυν δήμαρχος Γκιόργκι Γκόρος και κάτοικοι της πόλης. Οι αλβανοί υπουργοί ανακοίνωσαν ότι βρέθηκε «κοινό έδαφος» και θα ανακοινώσουν την επομένη εβδομάδας πως θα εφαρμοσθεί το Σχέδιο ανάπλασης. Η συζήτηση εστιάσθηκε κυρίως στο πως θα αποδοθούν δίκαιες αποζημιώσεις, ενώ ο δήμαρχος Γκόρος (του οποίου προσφάτως αφαιρέθηκε η ελληνική ιθαγένεια) επέμεινε ότι οι αντιδράσεις είχαν πολιτικό υπόβαθρο και περιεχόμενο.
Βεβαίως, εάν η συζήτηση εστιασθεί κυρίως σε αυτό, την καταβολή δίκαιων αποζημιώσεων , είναι προφανές ότι η υπόθεση παίρνει άλλες διαστάσεις, καθώς δεν επρόκειτο για αγώνα διατήρησης της ελληνικής παρουσίας και αποτροπή αφελληνισμού της Χειμάρρας, αλλά απλώς για αύξηση των αποζημιώσεων που θα πάρουν όσοι χάσουν τις περιουσίες τους.
Πάντως, ο πρόεδρος του ΚΕΑΔ, Βαγγέλης Ντούλες, σε συνέντευξη του (Δημοτικό Ραδιόφωνο Ιωαννίνων) έκανε λόγο για «ήπια μορφή αλλοίωσης των ευρύτερων δημογραφικών ισορροπιών στην περιοχή της Χειμάρρας», με αφορμή τόσο τον σχεδιασμό κατεδάφισης ορισμένων ακίνητων, αλλά και τις απαλλοτριώσεις όχι μόνο για λογαριασμό του κράτους όσο και για λογαριασμό οργανωμένων συμφερόντων που έχουν σχέση με τον πρωθυπουργό Rama.
Σε ό,τι αφορά στα Σκόπια, η ώρα της κρίσης για την ειλικρίνεια των διαθέσεων του Zoran Zaev πλησιάζει, καθώς μετά και τον δεύτερο γύρο των δημοτικών εκλογών στο τέλος Οκτωβρίου, πρέπει να ανοίξει πλέον τα χαρτιά του στο ονοματολογικό.
Πάντως, δυσάρεστες εντυπώσεις προκάλεσε η σπουδή με την οποία έσπευσε το υπουργείο Εξωτερικών της πΓΔΜ να διαψεύσει δημοσίως τον κ. Κοτζιά ότι υπήρξε συμφωνία κατά την συνάντησή του με τον σκοπιανό ομόλογο του Nicola Dimitrov στην Νέα Υόρκη, για την συγκρότηση επιτροπής η οποία θα εξετάσει και θα εισηγηθεί αλλαγές στα σχολικά βιβλία των δυο χωρών, ώστε να αφαιρεθούν οι επιθετικές και άλλου είδους ενοχλητικές αναφορές στα βιβλία της ιστορίας...
Ν.Μ.
Φωτογραφία: SOOC
