Όταν ο Ουμπέρτο Έκο έγραφε την διάσημη πια φράση του «δεν υπάρχουν ειδήσεις τον Αύγουστο», δεν εννοούσε ότι δεν υπάρχουν πραγματικές ειδήσεις. Εννοούσε ότι τον Αύγουστο οι δημοσιογράφοι πάνε διακοπές και επομένως μειώνεται ο όγκος άχρηστων και ανούσιων «πληροφοριών» και «ρεπορτάζ». Οπότε, η ενημέρωση επικεντρώνεται στην ουσία και περνά από την ποσότητα στην ποιότητα. Θα τον διέψευδε τρεις δεκαετίες αργότερα η «Αυγή»…
Ήταν καλοκαίρι του 1990 και ξεκινούσε ο Πόλεμος του Κόλπου. Ο Έκο βρισκόταν σε διακοπές στα νησιά Φίτζι και διαπίστωσε πως για πρώτη φορά διάβαζε μεστά και περιεκτικά ρεπορτάζ και αναλύσεις. Έτσι, σε ένα σημείωμά του για το περιοδικό «Εσπρέσσο», έγραψε το συγκεκριμένο παρεξηγημένο απόφθεγμα, με το οποία εννοούσε το ακριβώς αντίθετο από αυτό το οποίο του αποδόθηκε.
Τότε δεν μπορούσε να φανταστεί πως τριάντα χρόνια αργότερα – και μετά από αναρίθμητες διαψεύσεις της παρεξηγημένης πλευράς του αποφθέγματός του – θα διαψευδόταν και το πραγματικό νόημά του.
Ο μεγάλος συγγραφέας και διανοητής, λοιπόν, δεν αναφερόταν στις πραγματικές αυγουστιάτικες ειδήσεις – οι οποίες προφανώς υπήρχαν και υπάρχουν και μάλιστα με το παραπάνω, όπως θα δούμε παρακάτω. Δεν θα μπορούσε να ισχυριστεί κάτι τέτοιο, αφού ο κόσμος είχε αναστατωθεί από έναν ακόμη «πόλεμο της Ειρήνης» (όπως ονομάζονται οι αναρίθμητοι πόλεμοι που έχουν ξεσπάσει μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο).
Σύμφωνα με τον σημειολόγο Έκο, λοιπόν, τον Αύγουστο, η ενημέρωση γίνεται πιο συγκεκριμένη, πιο συνοπτική, πιο ουσιαστική και πιο περιεκτική. Περιορίζεται δηλαδή στο γεγονός, τα αίτια και την εξέλιξή του, χωρίς πολλές και ενίοτε υπερβολικές φωνές. Με επίκεντρο τα γεγονότα, με αληθινές ειδήσεις και χωρίς αγωνιώδη αναζήτηση άλλων ανούσιων θεμάτων, στο πλαίσιο της προπαγανδιστικής εναλλακτικής ενημέρωσης, που συχνά οδηγεί σε κατασκευή ειδήσεων. Και χωρίς ο αναγνώστης να χρειάζεται να ψάχνει τις πραγματικές ειδήσεις ανάμεσα σε διάφορες ανοησίες.
Ξέχασαν τις ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ ανάπαυλες
Δεν είχε λάβει ωστόσο υπόψη του πως θα ερχόταν η ώρα που μια εφημερίδα στην Ελλάδα, η «Αυγή» δηλαδή, λες και δεν υπήρχε τίποτε να γράψει, λες και δεν υπήρχαν πραγματικές ειδήσεις, λες και δεν έβρισκαν τι να γράψουν για να γεμίσουν τις σελίδες τους, δημιούργησαν ένα «ρεπορτάζ» υπό τον εξαιρετικά… ευρηματικό τίτλο «Οι 13 ανάπαυλες του πρωθυπουργού».
Εκεί «κατέγραψε» η εφημερίδα ακόμη και τις περιοδείες του πρωθυπουργού, προκειμένου να τις παρουσιάσει ως «αποδράσεις» από τα καθήκοντά του.
Έλαβε την απάντηση από το Γραφείο Τύπου του πρωθυπουργού, με καταγραφή όλων των δραστηριοτήτων του Κυριάκου Μητσοτάκη τον Αύγουστο του 2019, του 2020 και του 2021, συγκρίνοντάς τες με τις αντίστοιχες αυγουστιάτικες δραστηριότητες του κ. Τσίπρα στα χρόνια που ήταν πρωθυπουργός.
Η σύγκριση είναι συντριπτική. Και έτσι κι’ αλλιώς το φοβερό ρεπορτάζ της «Αυγής» δεν θα μπορούσε να έχει κανέναν αντίκτυπο. Διότι αυτά τα δύο χρόνια ζήσαμε τόσες πολλές και αλλεπάλληλες κρίσεις, που τον πρωθυπουργό ο λαός τον έβλεπε και τον βλέπει καθημερινά σε δράση.
Όσο για τις «ανάπαυλες», τι να πούμε για τα ταξίδια των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ; Με τον Τσίπρα να τρέχει από τις ΗΠΑ στη Βενεζουέλα και από το Βερολίνο στην Κούβα, από τη Νίσυρο παρέα με τον «μπούλη», όπως είχε αποκαλέσει τον Καμμένο, στο Παρίσι για να συναντηθεί, όπως είπε, με τον πρόεδρο της Λ’ Ορεάλ και εκπροσώπους της τράπεζας Ρότσιλντ, αλλά και στο Λονδίνο για κουβεντούλα με τα golden boys του City.
Τον άνεμο είχε γυρίσει ο κ. Τσίπρας ως πρωθυπουργός. Έκανε δυο και τρεις φορές τον γύρο του κόσμου. Για να μην πω για την Ελλάδα. Για να μην πω ότι στις πυρκαγιές του 2017 εμφανίστηκε τρεις μέρες αργότερα με το ελικόπτερο και μετά αναχώρησε για να συνεχίσει τις διακοπές του, χωρίς ποτέ να αποκαλύψει πού. Για να μην πω για τα ταξίδια των «διαστημικών» και «χολιγουντιανών» υπουργών του που έτρεχαν στα διάφορα κινηματογραφικά φεστιβάλ. Για να μην πω για τα αναρίθμητα ταξίδια των υπουργών που αναγκαστικά ο κ. Τσίπρας κρατούσε λόγω της συμμαχίας του με τους ΑΝΕΛ.
Αγκομάχησαν τα αεροπλάνα
Για να μην πω για τα ταξίδια του συνεταίρου του, από το Μονακό ως τα Λονδίνα. Ο οποίος συνεταίρος του φρόντισε να λείπει σε ταξίδια και στο πρώτο και στο δεύτερο συλλαλητήριο για την Μακεδονία. Τη δεύτερη φορά στον… Λίβανο, αλλά αυτό ας μην το αναφέρω διότι θα πήγαινε και… στη Γη του Πυρός για να αποφύγει την κακοτοπιά.
Αγκομάχησαν τα κυβερνητικά αεροπλάνα – στα οποία σημειωτέον εμπλουτίστηκε και το μενού με γκουρμέ γεύσεις.
Αν θυμάμαι καλά, τον Μάρτιο του 2019, σε ερώτηση που ο Γιώργος Αμυράς είχε καταθέσει, είχε λάβει την απάντηση πως ακόμη και σύζυγοι υπουργών είχαν ταξιδέψει με τα κυβερνητικά αεροσκάφη Gulfstream, Embraer 145 και Embraer Legacy. Στην τριετία 2015 - 2018, λοιπόν, τα αεροπλάνα είχαν πετάξει 117 φορές για τις ανάγκες του πρωθυπουργού, 50 για τον υπουργό Εξωτερικών, 67 για τον υπουργό Εθνικής Άμυνας.
Μα πήγαιναν για δουλειές, βρίσκονταν σε περιοδείες, θα απαντήσουν.
Σωστά. Ενώ όταν ο Μητσοτάκης περιοδεύει στην Ελλάδα, απλά πάει για βόλτα. Όπως επίσης «βόλτα» ήταν και η επίσκεψή του στα Χανιά για το μνημόσυνο του πατέρα του!
Πραγματικά σπουδαίο αυγουστιάτικο «ρεπορτάζ»! Ο Έκο θα εντυπωσιαζόταν με τον τρόπο με τον οποίο διαψεύστηκε.
Σα να μην του έφθανε που έχει άπειρες φορές διαψευστεί για την κυριολεξία του αποφθέγματός του!
Τα μεγάλα γεγονότα του Αυγούστου
Η αλήθεια είναι πως μερικά από τα σημαντικότερα γεγονότα της παγκόσμιας Ιστορίας συνέβησαν - και συνεχίζουν να συμβαίνουν - τον Αύγουστο.
Αύγουστο (338 π.Χ.) νίκησε ο Φίλιππος της Μακεδονίας Αθηναίους και Θηβαίους στη Μάχη της Χαιρώνειας, Αύγουστο (1826) άλωσε ο Κιουταχής την Αθήνα, Αύγουστο (1914) ξέσπασε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, Αύγουστο (1934) ο Χίτλερ «στέφθηκε» φύρερ, Αύγουστο (1939) ξεκίνησε η εισβολή του Χίτλερ στην Πολωνία (η είσοδος των στρατευμάτων την 1η Σεπτεμβρίου) και ξέσπασε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, Αύγουστο (1974) ο ελληνισμός έζησε τον δεύτερο Αττίλα στην Κύπρο, Αύγουστος (1990) ήταν όταν εισέβαλε το Ιράκ στο Κουβέιτ και ξεκίνησε ο πρώτος Πόλεμος του Κόλπου, Αύγουστο πραγματοποιήθηκαν και τα πρώτα διαστημικά ταξίδια από ΗΠΑ και ΕΣΣΔ (1960, 1962, 1975, 1977, 1983, 1996).
Και άλλα πολλά:
-Η Μάχη των Θερμοπυλών, η Ναυμαχία του Αρτεμισίου (480 π.Χ.) και η Μάχη των Πλαταιών (497 π.Χ.),
-Η Νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου (1572),
-Η διακήρυξη του Στρατιωτικού Συνδέσμου που οδηγεί στην «Επανάσταση του Γουδή» (1909),
-Η προσάρτηση της Κορέας από την Ιαπωνία (1910)
-Η επίσημη εγκατάσταση των ελληνικών Αρχών στο Καστελόριζο (1913)
-Η παραίτηση του Ελευθέριου Βενιζέλου (1914)
-Η μεγάλη πυρκαγιά στη Θεσσαλονίκη (1917)
-Η ανεξαρτησία του Αφγανιστάν (1919)
-Η υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών (1920)
-Η έναρξη της Μάχης στον Σαγγάριο (1921)
-Η επικύρωση της Συνθήκης της Λοζάνης από την Ελλάδα (1923)
-Το Κίνημα του Κονδύλη (1926)
-Η Μάχη της Αγγλίας (1940)
-Ο τορπιλισμός της «Έλλης» (1940)
-Η πολιορκία του Λένινγκραντ (1941) και η Μάχη του Στάλινγκραντ (1942)
-Η σύλληψη του Γκάντι από τους Βρετανούς (1942)
-Η είσοδος του Ντε Γκωλ στο Παρίσι (1944)
-Οι ατομικές βόμβες στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι και η άνευ όρων παράδοση της Ιαπωνίας (1945)
-Η ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της Ινδίας και η δημιουργία του Πακιστάν (1947)
-Το τέλος του εμφυλίου πολέμου στην Ελλάδα και η Μάχη στον Γράμμο (1949)
-Ο μεγάλος σεισμός στην Κεφαλονιά (1953)
-Η επίσημη ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας (1960)
-Η έναρξη της κατασκευής του Τείχους του Βερολίνου (1961)
-Η έναρξη των βομβαρδισμών στο Βιετνάμ (1964)
-Η εισβολή των σοβιετικών τανκς στην Πράγα (1969)
-Το τρομοκρατικό χτύπημα στο Αεροδρόμιο του Ελληνικού (1973)
-Το τέλος των βομβαρδισμών στην Καμπότζη (1973)
-Η παραίτηση Νίξον μετά το Σκάνδαλο του Ουοτεργκέιτ (1974)
-Η σύγκρουση δύο σοβιετικών αεροσκαφών στην Ουκρανία (1979)
-Η σφαγή στον σταθμό της Μπολόνιας (1980)
-Η ισραηλινή εισβολή στον Λίβανο (1982)
-Η συμφωνία επανένωσης της Γερμανίας (1990)
-Οι πολύνεκρες φυλετικές ταραχές στη Νότια Αφρική (1990)
-Το πραξικόπημα στη Ρωσία κατά του Γκορμπατσόφ (1991)
-Η σύλληψη στο Σουδάν του διεθνούς τρομοκράτη «Κάρλος το Τσακάλι» (1994)
-Η Συμφωνία Ισραήλ και Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (1995)
-Η εκτόξευση όλμου στην αγορά του Σεράγεβο με 40 νεκρούς γίνεται η αφορμής για τους νατοϊκούς βομβαρδισμούς (1995)
-Η έκρηξη στο εργοστάσιο της ΠΥΡΚΑΛ στην Ελευσίνα (1995)
-Οι δολοφονίες των Σολωμού Σολωμού και Τάσου Ισαάκ στις αντικατοχικές εκδηλώσεις στην Κύπρο (1996)
-Ο βομβαρδισμός των στρατοπέδων της Αλ Κάιντα στο Αφγανιστάν από τις ΗΠΑ. Είχαν προηγηθεί, τον ίδιο μήνα, οι βομβιστικές επιθέσεις στις αμερικανικές πρεσβείες σε Κένυα και Τανζανία (1998)
-Οι σεισμοί στην Τουρκία με 17.000 νεκρούς (1999)
-Η βύθιση του πυρηνοκίνητου υποβρυχίου «Κουρσκ» (2000)
-Ο εμφύλιος πόλεμος στα Σκόπια και η Συμφωνία της Αχρίδας (2001)
-Οι καταστροφικές πλημμύρες στην κεντρική Ευρώπη (Γερμανία, Αυστρία, Τσεχία, Σλοβακία, 2002)
-Ο πρώτος γύρος συνομιλιών Βόρειας και Νότιας Κορέας και συμφωνία για επανένωση οικογενειών (2002)
-Το λουτρό αίματος στο Ιράκ και οι τρομοκρατικές επιθέσεις στο Πακιστάν από την Αλ Κάιντα (2002, 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012, 2013)
-Η σύλληψη και ομηρία επτά Σλαβομακεδόνων από Αλβανούς στα Σκόπια (2002)
-Οι ένοπλες συγκρούσεις στην Τσετσενία (2002)
-Η συντριβή του Helios στο Γραμματικό (2005)
-Οι επιθέσεις της Χεζμπολάχ και ο νέος κύκλος αίματος στον Λίβανο (2006)
-Η έξαρση του εμφυλίου πολέμου στη Σρι Λάνκα (2006)
-Οι καταστροφικές πλημμύρες από την Ασία ως την Λατινική Αμερική, την Αφρική και την Ευρώπη (2007, 2010)
-Η κρίση μεταξύ Ρωσίας και Λευκορωσίας για το φυσικό αέριο (2007)
-Η εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Ερντογάν στην Τουρκία (2007)
-Τα τρομοκρατικά χτυπήματα στην Αλγερία (2008)
-Ο πόλεμος των πέντε ημερών μεταξύ Ρωσίας και Γεωργίας (2008)
-Οι μεγάλες πυρκαγιές σε Ελλάδα και Ευρώπη. Χιλιάδες θάνατοι από τον καύσωνα. Η μισή Ευρώπη κηρύσσεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης (2000, 2003, 2007, 2009, 2021)
-Οι αιματηρές συγκρούσεις μεταξύ Χαμάς και σαλαφιστών Ισλαμιστών στη Λωρίδα της Γάζας (2009)
-Το Πίρι Ρέις στην ελληνική υφαλοκρηπίδα (2010)
-Η δολοφονία του Αρ. Γκούμα στη Χιμάρα (2010)
-Η πολιορκία της πόλης Χάμα και ο βομβαρδισμός της Λαττάκειας στη Συρία (2011)
-Η αιματηρή επίθεση στη Χερσόνησο του Σινά (2012)
-Οι αιματηρές μάχες στη Δαμασκό και ο βομβαρδισμός στο Χαλέπι στη Συρία (2012)
-Οι αιματηρές ταραχές στην Αίγυπτο μετά την αποπομπή του Μόρσι και η κήρυξη της χώρας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης (2013)
-Τα νέα τρομοκρατικά χτυπήματα στον Λίβανο με εκατοντάδες νεκρούς (2013)
-Η πολύνεκρη επίθεση στην πόλη Χομς στη Συρία (2013)
-Η εκκένωση της Λιβύης με την βοήθεια και της Ελλάδας και την συμμετοχή τριών πλοίων του Πολεμικού Ναυτικού (2014)
-Η επιβολή οικονομικού εμπάργκο στη Ρωσία (2014)
-Η υπερψήφιση του τρίτου μνημονίου μετά το δημοψήφισμα και την περίφημη «διαπραγμάτευση» Τσίπρα (2015)
-Ο ισχυρός σεισμός στην Ιταλία με 281 νεκρούς (2016)
-Η δολοφονία του υπουργού Εσωτερικών στη Βολιβία (2016)
-Η καθαίρεση της Ντίλμα Ρούσεφ στη Βραζιλία (2016)
-Οι πυρκαγιές στην Ανατολική Αττική (2017)
-Η υπογραφή συμφώνου καλής γειτονίας μεταξύ Σόφιας και Σκοπίων (2017)
-Οι πολύνεκρες επιθέσεις στην Υεμένη (2017, 2018)
-Οι πλημμύρες στην Εύβοια (2020)
-Η καταστροφική έκρηξη στο λιμάνι της Βηρυτού μετά την ανατίναξη 2.750 τόνων νιτρικού αμμωνίου (2020)
-Οι αμφισβητούμενες εκλογές στη Λευκορωσία και οι ταραχές (2020)
-Η συμφωνία Ισραήλ – Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (2020)
-Η μεταφορά του Ρώσου αντικαθεστωτικού Ναβάλνι στην Γερμανία σε κωματώδη κατάσταση (2020)
-Ο καύσωνας και οι καταστροφικές πυρκαγιές στην Ελλάδα και στον πλανήτη (2021)
Και οι μαύροι Αύγουστοι του Αφγανιστάν
-Η αποχώρηση των αμερικανικών και συμμαχικών δυνάμεων από το Αφγανιστάν, η επικράτηση των Ταλιμπάν και το χάος στη χώρα, ιδίως μετά την πολύνεκρη επίθεση αυτοκτονίας στο αεροδρόμιο της Καμπούλ (2021)
Ειδικά όσον αφορά στο Αφγανιστάν, μερικά από τα πιο σοβαρά γεγονότα συνέβησαν τον μήνα Αύγουστο. Στις 10 Αυγούστου του 1992 είχε σημειωθεί ο χειρότερος βομβαρδισμός της Καμπούλ με χίλιους νεκρούς.
Αύγουστος ήταν επίσης (του 2003) που το ΝΑΤΟ ανέλαβε την διοίκηση της ειρηνευτικής δύναμης στη χώρα, ενώ οι περισσότερες επιθέσεις αυτοκτονίας πραγματοποιήθηκαν τον Αύγουστο του 2006, του 2008, του 2009, του 2010 και του 2011. Ανάλογα γεγονότα συνέβαιναν παράλληλα και στο Πακιστάν.
Με λίγα λόγια, ο Αύγουστος δεν έχει σταματήσει να μας εκπλήσσει δυσάρεστα σχεδόν από… καταβολής κόσμου.
Και για να επιστρέψω στο θέμα των αυγουστιάτικων ειδήσεων και «ειδήσεων», θυμίζω πως τον Αύγουστο του 1858 εστάλησαν οι πρώτες ειδήσεις με τηλέγραφο!
Σε συνδυασμό δε με το γεγονός ότι τον Αύγουστο του 1534 ιδρύθηκε από τον Ιγνάτιο Λογιόλα το Τάγμα των Ιησουϊτών, μπορούμε να πούμε πως κάθε άλλο παρά τυχαία η «Αυγή» φρόντισε να διαψεύσει το βασικό αξίωμα του Ουμπέρτο Έκο…
*Η Σοφία Βουλτέψη βουλευτής Β3 Νοτίου Τομέα Αθηνών, υφυπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, δημοσιογράφος.
