Photo by Reuters/Remo Casilli
Με την προτεινόμενη συνταγματική μεταρρύθμιση ο επιθυμητός στόχος της ιταλικής κυβέρνησης είναι να αποκτήσει μεγαλύτερη σταθερότητα το πολιτικό σύστημα, ώστε να μην αλλάζει κυβερνήσεις σε μικρά χρονικά διαστήματα και όταν εκλέγονται αυτές οι κυβερνήσεις να μπορούν να υλοποιούν το πρόγραμμά τους. Οι επικριτές της μεταρρύθμισης, αντίθετα, “βλέπουν” την επιδίωξη του πρωθυπουργού να ενισχύσει την εξουσία του κόμματός του, να “γαντζωθεί” στο αξίωμα, και να δώσει προβάδισμα στο κυβερνών κόμμα.
Πλησιάζοντας προς τη μέρα του δημοψηφίσματος, οι χρηματοπιστωτικές αγορές είναι έτοιμες να αντιδράσουν στο αποτέλεσμα, με τις εκτιμήσεις να κάνουν λόγο για ένα “ναι” που θα δώσει θετικό σήμα στις αγορές και ένα “όχι” που θα αποτελέσει έναυσμα πωλήσεων και ρευστοποιήσεων.
Παράλληλα, σύμφωνα με ιταλούς αναλυτές, μια ενδεχόμενη νίκη του “ναι”, δε θα λύσει τα προβλήματα της Ιταλίας, καθώς τα πράγματα δεν είναι ποτέ άσπρα ή μαύρα, αλλά αντίθετα είναι πολύ πιο περίπλοκα.
Δέκα σημεία για τη συνταγματική μεταρρύθμιση Renzi – Boschi
Photo by Reuters/Max Rossi
1. Το τέλος του κοινοβουλευτικού συστήματος δύο σωμάτων
Η Βουλή των Αντιπροσώπων θα γίνει το μόνο νομοθετικό σώμα και θα διατηρήσει αποκλειστικά το δικαίωμα να δίνει ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση. Πρόκειται για ένα αμφιλεγόμενο ζήτημα που από τη μία μπορεί να επιταχύνει τη νομοθετική διαδικασία, αλλά από την άλλη μπορεί να δώσει υπερβολικά πολλή εξουσία σε μελλοντικές κυβερνήσεις.
2. Νέα Γερουσία
Ο αριθμός των γερουσιαστών θα μειωθεί από τους 315 στους 100, εκ των οποίων οι πέντε θα επιλέγονται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και από τις Περιφέρειες. Οι Γερουσιαστές δε θα λάβουν καμία πρόσθετη αποζημίωση αλλά θα λαμβάνουν βουλευτική ασυλία.
3. Η νομοθετική λειτουργία της Γερουσίας
Οι Γερουσιαστές θα έχουν νομοθετική αρμοδιότητα όσον αφορά στις συνταγματικές μεταρρυθμίσεις, στην κύρωση των διεθνών συνθηκών που αφορούν τη συμμετοχή της Ιταλίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στους εκλογικούς νόμους των τοπικών αρχών και εκείνων για τα δημοψηφίσματα. Επιπλέον, κάθε νομοσχέδιο που ψηφίστηκε από τη Βουλή, θα διαβιβάζεται εντός δέκα ημερών στη Γερουσία, κατόπιν αιτήματος του ενός τρίτου των μελών του, ώστε να μπορεί να το εξετάζει.
Εντός τριάντα ημερών, η Γερουσία μπορεί να αποφασίζει με απόλυτη πλειοψηφία εάν υπάρχουν τροποποιήσεις στο κείμενο και στη συνέχεια η Βουλή θα αποφασίζει για το τελικό νομοσχέδιο.
4. Η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας
Ο αρχηγός του κράτους θα εκλέγεται από τους 630 βουλευτές και τους 100 Γερουσιαστές. Για τους τρεις πρώτους γύρους θα απαιτούνται τα δύο τρίτα των μελών και από τον τέταρτο και μετά, μειώνεται στα τρία πέμπτα. Αν υπάρξει έβδομη ψηφοφορία, ικανή θα είναι η πλειοψηφία των τριών πέμπτων των ψηφισάντων.
5. Δημοψήφισμα και νόμοι από λαϊκή πρωτοβουλία
Για την πρόταση δημοψηφίσματος θα απαιτούνται 800.000 υπογραφές, σε αντίθεση με το υπάρχον σύστημα που απαιτεί 500.000. Μετά τις πρώτες 400.000 υπογραφές, το Συνταγματικό Δικαστήριο θα δώσει δίνει μια προκαταρκτική απόφαση για το αν γίνεται αποδεκτό. Όσο για την υποβολή νόμων λαϊκής πρωτοβουλίας, ο απαιτούμενος αριθμός υπογραφών τριπλασιάζεται από τις 50.000 στις 150.000.
6. Ο διορισμός των δικαστών στο Συνταγματικό Δικαστήριο
Οι πέντε δικαστές του Συνταγματικού Δικαστηρίου δε θα εκλέγονται πλέον από το Κοινοβούλιο σε κοινή συνεδρίαση, αλλά θα πρέπει να επιλέγονται ξεχωριστά από τα δύο σώματα. Η Γερουσία θα εκλέγει δύο και η Βουλή άλλους τρεις. Για την εκλογή τους θα απαιτείται η πλειοψηφία δύο τρίτων για τους δύο πρώτους γύρους, ενώ για τις επόμενες ψηφοφορίες θα αρκούν τα τρία πέμπτα.
7. Η κατάργηση του Εθνικού Συμβουλίου Οικονομίας και Εργασίας
Η συνταγματική μεταρρύθμιση προβλέπει την κατάργηση του άρθρου 99 του Συντάγματος για το Εθνικό Συμβούλιο Οικονομίας και Εργασίας. Εντός 30 ημερών από την έναρξη ισχύος του νόμου θα πρέπει να διοριστεί ειδικός επίτροπος που θα είναι επιφορτισμένος με την εκκαθάριση και τη μετεγκατάσταση του προσωπικού στο Ελεγκτικό Συνέδριο.
8. Οι διατάξεις για τις περιφέρειες και τις τοπικές αρχές
Με τη νέα μεταρρύθμιση εισάγονται δείκτες κόστους και απαιτήσεων για την αύξηση της αποτελεσματικότητας στις δημόσιες λειτουργίες των δήμων, των μεγάλων πόλεων και των περιφερειών.
9. Ο εκλογικός νόμος: Έλεγχος στο Συμβούλιο της Επικρατείας
Πριν από τη δημοσίευση τους, οι νόμοι που διέπουν την εκλογή των μελών του κοινοβουλίου θα πρέπει να υποβάλλονται σε εκ των προτέρων έλεγχο της συνταγματικότητάς τους από το Συνταγματικό Δικαστήριο.
Το δικόγραφο της προσφυγής θα πρέπει να υποβάλλεται από τουλάχιστον το ένα τέταρτο των μελών της Βουλής ή τουλάχιστον το ένα τρίτο των μελών της Γερουσίας εντός 10 ημερών από την έγκριση του σχεδίου. Το Συμβούλιο της Επικρατείας θα εκδίδει την απόφασή της εντός 30 ημερών και, σε περίπτωση ένδειξης αντισυνταγματικότητας, ο νόμος δε θα θεσπιστεί. Η εμπόλεμη κατάσταση θα αποφασίζεται από τη Βουλή με απόλυτη πλειοψηφία.
10. Η ισορροπία στην αντιπροσώπευση
Στο άρθρο 55 του Συντάγματος εισέρχεται μια νέα παράγραφος: "Οι νόμοι που καθορίζουν τον τρόπο εκλογής της Βουλής προωθούν την ισορροπία μεταξύ γυναικών και ανδρών στην αντιπροσώπευση".
Με αυτόν τον τρόπο ενισχύεται η αρχή της ίσης πρόσβασης στις θέσεις εκλογής. Η ισορροπία μεταξύ των φύλων στην αντιπροσώπευση γυναικών και ανδρών αναμένεται επίσης να ενισχυθεί και στα περιφερειακά όργανα, βάσει των θεμελιωδών αρχών που καθορίζονται από το κράτος δικαίου.
Επιμέλεια: Δανάη Μαραγκουδάκη
