Αν θέλει κανείς να εξετάσει τους κινδύνους που αντιμετωπίζει μια ευρωπαϊκή δημοκρατική χώρα όταν περνά ένα οικονομικό σοκ, η Ελλάδα είναι ένα προσιτό παράδειγμα εντός της Γηραιάς ηπείρου, αναφέρει δημοσίευμα του πρακτορείου Bloomberg που συγκρίνει την οικονομική κρίση που πέρασε η Ελλάδα τα προηγούμενα χρόνια με αυτή που αναμένεται για την παγκόσμια οικονομία μετά την πανδημία του κορονοϊου.
Ειδκότερα, το δημοσίευμα με τίτλο «οι μαχητές της κρίσης του κορονοϊού ανά τον κόσμο μπορούν να διδαχτούν από τις ελληνικές περιπέτειες», αναφέρει ότι η συρρίκνωση του ΑΕΠ μπορεί να φτάσει έως και το 10% για τις χώρες της Ευρωζώνη, τη Βρετανία και τις ΗΠΑ, ένα νούμερο πρωτοφανές για τα περισσότερα βιομηχανικά έθνη κατά την μεταπολεμική περίοδο.
Η εμπειρία που είχε η Ελλάδα, ίσως να είναι διαφορετική, αλλά είναι συγκρίσιμου μεγέθους – και ένα καλό υπόδειγμα μελέτης- για προβληματισμό από την πολιτική τάξη ολόκληρου του πλανήτη, επισημαίνει.
Την προηγούμενη δεκαετία η Ελλάδα δέχθηκε ένα βίαιο χτύπημα στην ανάπτυξη το οποίο συνοδεύτηκε από σκληρή λιτότητα που πρωτίστως έπληξε τους πιο ευάλωτους στην κοινωνία, με την ανεργία να εκτοξεύεται.
Η οικονομική καταστροφή προκάλεσε εξτρεμισμό, που επιδεινώθηκε από την πολιτική βία για την οικονομική κατάσταση. Τα γεγονότα στην Ελλάδα αποτελούν μια χαρακτηριστική περίπτωση για το τι μπορεί να προκύψει από τέτοιου είδους κρίσεις, σύμφωνα με τον πρώην πρωθυπουργό της χώρας Αντώνη Σαμαρά.
"Είναι αδύνατο να αποφύγουμε τον τρόμο*, δηλώνει ο πρώην πρωθυπουργός, ο οποίος όταν ανέλαβε την εξουσία, η οικονομία τα Ελλάδας συρρικνωνόταν ετησίως με ρυθμό μεγαλύτερο του 8%. "Όταν ο φόβος μετατραπεί σε πανικό και η δυσαρέσκεια σε οργή, τότε το μείγμα γίνεται εκρηκτικό".
Δίχως να υπάρχει σαφής εικόνα για το πόσο θα πληγεί η παγκόσμια ανάπτυξη από την κρίση του κορονοϊού, ο πλανήτης θα μπορούσε να παραδειγματιστει από τα όσα πέρασε η Ελλάδα.
Ο Διεθνής Οργανισμός Εργασίας προειδοποιεί ενδεχομένως να χαθούν μόνο φέτος 25 εκατομμύρια θέσεις εργασίας, την ώρα που η Goldman Sachs αναμένει ότι η ανεργία των ΗΠΑ θα φτάσει το 15%. Ορισμένοι οικονομολόγοι κάνουν μάλιστα συγκρίσεις ακόμη και με την Μεγάλη Ύφεση του 1929.
Η κρίση της Ελλάδας άφησε σχεδόν το 30% του εργατικού δυναμικού χωρίς δουλειά, ενώ η ανεργία των νέων ξεπέρασε το 50%. Περισσότερα από τα μισά δάνεια στους ισολογισμούς την τραπεζών εκτοξεύθηκαν.
Η οικονομία συρρικνώθηκε περίπου στο ένα τέταρτο σε μια δεκαετία, ενώ το ποσοστό των ατόμων στα όρια της φτώχειας, έφθασε σε επίπεδα που δεν παρατηρούνται σε καιρό ειρήνης.
Η λιτότητα που επέβαλαν οι πιστωτές της Ελλάδας είναι αισθητή ακόμα και σήμερα. Ο μέσος Έλληνας έχασε περίπου το ένα πέμπτο του διαθέσιμου εισοδήματός του και οι απλήρωτοι τριπλασιάστηκαν μέσα σε εννέα χρόνια, φτάνοντας στα 104 δισεκατομμύρια ευρώ στο τέλος του 2018.
Την ίδια ώρα, πέντε πρωθυπουργοί απομακρύνθηκαν εν μέσω λαϊκής δυσαρέσκειας για την οικονομική καταστροφή. Ένας εξ αυτών, ήταν και ο Σαμάρας, ένας από τους λίγους ηγέτες, που κατόρθωσε να διαχειριστεί μια τόσο βαθιά ύφεση.
Ο πρωθυπουργός της χώρας την περίοδο 2012 - 2015 αντιμετώπισε το ακροδεξιό κόμμα της Χρυσής Αυγής, το οποίο εκμεταλλευόμενο τις κοινωνικές συνέπειες της ύφεσης και ακολουθώντας ρατσιστική και νεοναζιστική ρητορική κατάφερε να γίνει το τρίτο κόμμα σε κοινοβουλευτική ισχύ.
Το 2013, κάποιος από τους υποστηρικτές της Χρυσής Αυγής δολοφόνησε έναν καλλιτέχνη της ραπ. Τότε, ο Σαμαράς αναγκάστηκε να δράσει, συλλαμβάνοντας ολόκληρη την ηγεσία, στην πιο θαρραλέα πολιτική καταστολή από την περίοδο της δικτατορίας την δεκαετία του 70, με αποτέλεσμα το κόμμα να μην καταφέρει να ανακάμψει πότε.
Ο Σαμαράς παράλληλα κατάφερε να αντιστρέψει την πορεία οικονομία της χώρας του οδηγώντας την σε ανάκαμψη, για να νικηθεί τελικά από μια διαφορετική μορφή λαϊκισμού, όταν ο πρώην κομμουνιστής Αλέξης Τσίπρας κέρδισε τις εκλογές ως επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ. Ο ΣΥΡΙΖΑ, ένα άλλο ανερχόμενο πολιτικό κίνημα, απαιτούσε μια πιο επιθετική αντιπαράθεση με τους πιστωτές της Ελλάδας.
Η επικείμενη ύφεση "είναι πολύ διαφορετική από την κρίση της ευρωζώνης", υποστηρίζει ο Πάνος Τσακλόγλου, καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, ο οποίος διετέλεσε διαπραγματευτής της Ελλάδας με τους Ευρωπαϊκούς θεσμούς. "Η κρίση είναι εξωγενής, καθώς δεν οφείλεται σε λάθη πολιτικής. Είναι συμμετρική, καθώς επηρεάζει όλες τις χώρες και μπορεί να δημιουργήσει αρνητικές συνέπειες μεταξύ των χωρών".
Η Σωτηρία Θεοδωρόπουλου ερευνήτρια σε Ινστιτούτο Εργασίας των Βρυξελλών αναφέρει ότι ένα αφήγημα που μπορεί να ενισχύσει τα λαϊκίστικά κόμματα είναι η αντίληψη ότι άλλες χώρες δεν δείχνουν αλληλεγγύη.
Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης της Ιταλίας, Ματέο Σαλβίνι χρησιμοποιώντας αυτό συναίσθημα δήλωνε στις 27 Μαρτίου ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι "μια φωλιά φιδιών και τσακαλιών" και ότι οι Ιταλοί θα πρέπει τελικά να την αφήσουν.
