Θεμελιώδεις αλλαγές στην καθημερινή ζωή έφεραν στη χώρα μας οι τέσσερις πρώτοι μήνες συμβίωσης με τον νέο κορονοϊό. Η έλλειψη φαρμάκων ή εμβολίου για την αντιμετώπισή του, μας υποχρέωσε να ενεργοποιήσουμε μηχανισμούς δημόσιας υγείας, για την ανακοπή του ρυθμού μετάδοσης.
Η αναγκαία υποχρεωτική παραμονή στο σπίτι, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η υγειονομική κρίση, απαίτησε έναν πολυεπίπεδο συντονισμό όλων των τομέων του κράτους προκειμένου να μπορέσει να υλοποιηθεί η εφαρμογή των περιοριστικών μέτρων, χωρίς να καταρρεύσει η λειτουργία του, το σύστημα υγείας να μπορέσει να αντιμετωπίσει τα κρούσματα, αλλά και οι χρόνοι ασθενείς να έχουν πρόσβαση στη φαρμακευτική τους αγωγή.
Ο στόχος επιτεύχθηκε μεν, όμως η πράξη, ανέδειξε παθογένειες του συστήματος υγείας που είτε τις είχαμε κληρονομήσει από τη μεταπολίτευση, είτε τις έφερε η προηγούμενη δεκαετής οικονομική κρίση.
ΜΕΘ
Κυρίαρχο πρόβλημα από 30ετίας και πλέον ήταν και παραμένουν οι ελλείψεις σε κλίνες εντατικής θεραπείας. Ξεκινήσαμε με 565 κλίνες και με την συμβολή του επιστημονικού δυναμικού του ΕΣΥ, άμεσα μετατράπηκαν σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, μονάδες καρδιοχειρουργικής, νευροχειρουργικής, μονάδες αυξημένης φροντίδας και κάθε άλλη ειδική μονάδα κρίσιμης περίθαλψης που υπήρχε, στα νοσοκομεία που ορίστηκαν ως νοσοκομεία αναφοράς για την covid - 19. Ετσι φθάσαμε συνολικά στις 1.017 κλίνες.
Τώρα με την ύφεση της επιδημίας στη χώρα μας, οι ειδικές κλίνες επανέρχονται στην προηγούμενη χρήση τους, όμως υπάρχει προγραμματισμός για άμεση ανάπτυξη 200 επιπλέον κλινών ΜΕΘ, με την ταυτόχρονη πρόσληψη μονίμου προσωπικού για τη λειτουργία τους.
Για την επίτευξη της προσπάθειας ανάπτυξης πρόσθετων κλινών ΜΕΘ κατά την κορύφωση της πανδημίας, λειτούργησαν μηχανήματα που ήταν κλεισμένα σε κουτιά στις αποθήκες των νοσοκομείων, μετακινήθηκε το απαιτούμενο προσωπικό και εκπαιδεύτηκε κατάλληλα.
Ελλείψεις προσωπικού και τεχνολογίας
Αναδείχθηκαν έτσι οι ελλείψεις προσωπικού, καθώς και η απαξίωση της τεχνολογικής υποδομής των νοσοκομείων.
Για την κάλυψη των υπολοίπων περιστατικών πλην κορονοϊού, δόθηκε προτεραιότητα σε έκτακτα χειρουργεία, καθώς και στη φροντίδα των καρκινοπαθών, αν και εδώ παρουσιάστηκαν αρκετές καθυστερήσεις, ακόμη και σε χημειοθεραπείες οι οποίες δεν μπορούν να περιμένουν.
Άυλη συνταγογράφηση
Εκτός της νοσοκομειακής φροντίδας, η ανάπτυξη του ψηφιακού κράτους, έφερε νωρίτερα την υλοποίηση της άυλης συνταγογράφησης, ώστε οι χρονίως πάσχοντες να μην χρειάζεται να επισκεφθούν το γιατρό τους για την πάγια συνταγογράφηση των φαρμάκων της θεραπείας τους.
Τώρα, η άυλη συνταγογράφηση θα επεκταθεί και στα παραπεμπτικά για εξετάσεις.
Ελλείψεις υλικών
Η παγκοσμιοποιημένη κοινωνία μας αντιμετώπισε το κλείσιμο των συνόρων και η Ευρώπη την αποβιομηχάνισή της. Έτσι, το προστατευτικό υλικό ατομικής προστασίας (μάσκες, γάντια, ποδιές) για τους υγειονομικούς βρέθηκε σε έλλειψη. Η οργάνωση που αναπτύχθηκε στο υπουργείο Υγείας, κατάφερε να αποτυπωθούν πλήρως τα αποθέματα των προμηθειών, ενώ κεντρικές προμήθειες με τη συνεργασία των 7 ΥΠΕ, κατάφεραν στην πορεία της πανδημίας να φτάσει το αναγκαίο υλικό στη χώρα μας. Βέβαια, αυτό επιτεύχθηκε αφότου ξεκίνησε ξανά η παραγωγή στην Κίνα, καθώς εκεί η πανδημία είχε πάρει πορεία αποδρομής.
Τώρα βέβαια, ολόκληρη η Ευρώπη διαπιστώνει την έκταση της αποβιομηχάνισής της και συζητά την ανάκαμψη της παραγωγικής της δυνατότητας.
Εξωνοσοκομειακή περίθαλψη
Η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας στη χώρα μας, πρακτικά δεν υπήρχε ποτέ, με αποτέλεσμα να αναδειχθεί η έλλειψη του οικογενειακού γιατρού. Οι ελάχιστες δομές που υπήρχαν χρησιμοποιήθηκαν στην πορεία της επιδημίας για διενέργεια τεστ σε 6 συγκεκριμένα ΤΟΜΥ, ενώ τώρα ανασχεδιάζεται το σύστημα με την ένταξη και των ιδιωτών γιατρών για την κάλυψη των ασθενών εξωνοσοκομειακά, για την αποσυμφόρηση των νοσοκομειακών δομών είτε στα επείγοντα είτε στα τακτικά εξωτερικά ιατρεία.
Οι αλλαγές στην εξωνοσοκομειακή και νοσοκομειακή φροντίδα, στόχο έχουν να υπάρχει δυνατότητα κάλυψης όλων των παθήσεων ταυτόχρονα, είτε υπάρχει ο πανδημικός ιός, είτε όχι. Κι αυτό γιατί τώρα που όλοι οι χρονίως πάσχοντες σπεύδουν να ρυθμίσουν και πάλι την πάθησή τους, αντιμετωπίζουν και πάλι τους περιορισμούς της δυναμικότητας του συστήματος, έχοντας επιβαρυνθεί επιπλέον και από την απορρύθμιση που έφερε η απομάκρυνση από τον γιατρό τους επί ένα τετράμηνο περίπου.
Το μάθημα
Στον απόηχο του πρώτου κύματος του κορονοϊού, ο υφυπουργός Υγείας Βασίλης Κοντοζαμάνης υπογράμμισε ότι "κερδίσαμε χρόνο και τώρα είμαστε έτοιμοι για ένα πιθανό δεύτερο κύμα, φροντίζοντας ταυτόχρονα και τους χρονίως πάσχοντες.
Όμως πετύχαμε επιπλέον την ανάκτηση της εμπιστοσύνης των πολιτών στο κράτος, μάθαμε να τηρούμε αυστηρούς κανόνες υγιεινής για να αντιμετωπίζουμε οποιαδήποτε ασθένεια και ξεκινάμε άμεσα στην αντιμετώπιση παθογενειών που διαπιστώσαμε, με νέα μέσα όπως η ψηφιακή διακυβέρνηση".
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας
Η χώρα μας, έλαβε έγκαιρα τα μέτρα που χρειάζονταν, ακούγοντας τους ειδικούς επιστήμονες της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων, η οποία παραμένει ως παρακαταθήκη.
Σε αρκετές χώρες όμως του ανεπτυγμένου κόσμου, είτε δεν πρόλαβαν, είτε δεν αξιολόγησαν σωστά τις προειδοποιήσεις του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας για τον περιορισμό των επιπτώσεων της πανδημίας. Έτσι, αναδείχθηκε το έλλειμμα του μοναδικού στο είδος του οργανισμού, του ΠΟΥ, να έχει έναν πιο αποφασιστικό ρόλο πέραν της διπλωματικής οδού για να πείσει για την εφαρμογή των απαραίτητων μέτρων προστασίας. Όπως επίσης αναδείχθηκε και η αδυναμία του, να απαιτεί την άμεση ενημέρωση για την παραμικρή "σπίθα", έστω κι αν η ενημέρωση καθίσταται απαιτητή από τον Διεθνή Κανονισμό Υγείας που ισχύει για όλα τα κράτη μέλη του.
