Η ιστορία της κατάρρευσης της εταιρείας φωτογραφικών ειδών Eastman Kodak Company αποτελεί το απόλυτο παράδειγμα για όσους αρνούνται να προσαρμοστούν στις αλλαγές και τις εξελίξεις, επιμένοντας να σκέφτονται, να σχεδιάζουν και να λειτουργούν με βάση κάποια δεδομένα που ήδη έχουν ξεπεραστεί.
Η πορεία της Eastman Kodak διδάσκεται σε όλες τις οικονομικές σχολές και ειδικότερα στα μαθήματα που έχουν σχέση με τις αγορές και τα χρηματιστήρια. Από το ξεκίνημά της το 1880 μέχρι την υποβολή του φακέλου πτώχευσής της το 2012, η πορεία της Eastman Kodak αποτελεί μια συλλογή - θησαυρό από γεγονότα που έχουν μεγάλη αξία, τόσο για τους αναλυτές όσο και για τους επενδυτές. Σε αυτήν την πορεία, εντάσσεται πλέον και το γεγονός της δανειοδότησης της Eastman Kodak από την αμερικανική κυβέρνηση με το ποσό των $765 εκατ., με σκοπό την παρασκευή φαρμάκων.
Tης δανειοδότησης της Eastman Kodak είχε προηγηθεί η δανειοδότηση της Fujifilm Holdings με το ποσό των $265 εκατ. Αμφότερες οι δανειοδοτήσεις εδράζονται στις κινήσεις του υπουργείου Αμυνας των ΗΠΑ και της U.S. International Development Finance Corporation (DFC), δηλαδή της Αμερικανικής Εταιρείας Διεθνούς Οικονομικής Ανάπτυξης, στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της πανδημίας. Eτσι, η Fujifilm θα κινηθεί στον χώρο της παραγωγής ενός εμβολίου κατά της Covid-19, ενώ η Eastman Kodak θα ασχοληθεί με την παρασκευή φαρμακευτικών δραστικών ουσιών που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή γενόσημων φαρμάκων.
Η άνοδος και η πτώση
Η επιχειρηματική αυτοκρατορία του George Eastman ξεκίνησε το 1880 και μέσα από μια διαδρομή καινοτομιών, εφευρέσεων και πατεντών έφτασε στο ζενίθ της δόξας της το 1996, για να καταλήξει το 2012 να υποβάλει τον φάκελο της πτώχευσής της. Η Eastman Kodak Corporation (NYSE:KODK) το 1996 είχε έσοδα της τάξης των $16 δισ., κατέχοντας τα 2/3 της παγκόσμιας αγοράς ειδών φωτογραφίας και η χρηματιστηριακή αξία της είχε φτάσει στα $31 δισ. Αυτός ο κολοσσός, των 150.000 εργαζομένων σε όλον τον κόσμο, κατάφερε να καταρρεύσει το 2012.
Ηταν η εποχή που οι σκοτεινοί θάλαμοι εμφάνισης των αρνητικών, τα συμβατικά μηχανήματα εκτύπωσης, τα films σε ρολά, οι μπομπίνες των 16mm και 8mm, η Kodak Instamatic, τα PhotoCDs και τα Super 8 δεν μπορούσαν πλέον να ανταποκριθούν στις ανάγκες των καταναλωτών, οι οποίοι έκαναν τα πρώτα βήματά τους προς τις ψηφιακές ερασιτεχνικές και επαγγελματικές δυνατότητες που έδιναν άλλες εταιρείες του ανταγωνισμού. Το αξιοσημείωτο είναι το R&D τμήμα, δηλαδή το τμήμα Ερευνας και Ανάπτυξης της Eastman Kodak είχε προχωρήσει στην πειραματική δημιουργία μοντέλου μηχανής που δεν χρειαζόταν φιλμ. Ομως το μοντέλο αυτό δεν είχε υιοθετηθεί ως προοπτική.
Από το 2004 μέχρι τη στιγμή που η Eastman Kodak μπήκε στο γνωστό Chapter 11, είχαν μεσολαβήσει 7 ζημιογόνες οικονομικές χρήσεις, είχαν απολυθεί 47.000 εργαζόμενοι, είχαν κλείσει 13 μονάδες παραγωγής και 130 εργαστήρια. Και όμως, καθ' όλη τη διάρκεια εκείνης της επταετίας, η διοίκηση του πρώην «blue chip» του χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης εκτιμούσε πως η μετάβαση στην ψηφιακή εποχή δεν θα σκότωνε την κότα που έκανε τα χρυσά αυγά. Με τη διαφορά ότι η κότα αυτή, που δεν ήταν άλλη από το κλασικό φιλμ που γνωρίζουμε εμείς οι παλαιότεροι, είχε ήδη πεθάνει, αλλά ουδείς τολμούσε να αποδεχθεί τον θάνατό της.
Η εταιρεία που το 1935 είχε λανσάρει το περίφημο Kodachrome film σε 8mm, 16mm και 35mm που χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον στον κινηματογράφο, η εταιρεία που το 1949 παρουσίασε την Camera Retina, που το 1959 εμφάνισε την Camera Starmatic, το 1963 την Camera Instamatic και το 1976 την Kodamatic, κοιτώντας στα ίσια τον ανταγωνισμό από την Polaroid, ίσως να μπορέσει μέσα από αυτήν την καινούργια περιπέτεια να ορθοποδήσει και να κινηθεί σε έναν ενδιαφέροντα τομέα αιχμής.
Τα νέα δεδομένα
Ηδη από τον Απρίλιο του 2020, η Eastman Kodak σε συμφωνία με τις αρχές της Νέας Υόρκης προχώρησε στην παρασκευή ισοπροπυλικής αλκοόλης (isopropyl alcohol / IPA) στο πλαίσιο του προγράμματος «NYS Clean», στη μάχη κατά της πανδημίας. Ετσι, η μονάδα παραγωγής στο Εastman Business Park του Rochester άρχισε να προμηθεύει τη Νέα Υόρκη με απολυμαντικά χεριών. Η δήλωση τότε του εκτελεστικού προέδρου της Eastman Kodak, Jim Continenza, για την εκκολαπτόμενη στενή συνεργασία της εταιρείας με τις αρχές της Νέας Υόρκης, αλλά και με τις ομοσπονδιακές αρχές των ΗΠΑ, δεν είχε τραβήξει την προσοχή των αναλυτών και των επενδυτών.
Οπότε η απόφαση της DFC (Development Finance Corporation), του DOD (U.S. Department of Defense) και της Eastman Kodak να συνυπογράψουν την ίδρυση της Kodak Pharmaceuticals, με τη δανειοδότηση ύψους $765 εκατ., έσκασε σαν πυροτέχνημα στις αγορές. Η Kodak Pharmaceuticals θα απασχολεί 360 εργαζόμενους και θα δημιουργήσει επιπλέον άλλες 1.200 έμμεσες θέσεις εργασίας. Η συντονισμένη αυτή κίνηση εντάσσεται στην πρωτοβουλία του Λευκού Οίκου να απαγκιστρωθούν οι ΗΠΑ από τη φαρμακευτική εξάρτησή τους από άλλες χώρες, όπως είναι η Κίνα και η Ινδία. Σαν βασικό παράδειγμα, ο Λευκός Οίκος χρησιμοποιεί τη δραστική ουσία «ακεταμινοφαίνη», της οποίας τα 2/3 της παγκόσμιας παραγωγής καλύπτονται από την Κίνα, εγείροντας ζητήματα εθνικής ασφάλειας και υγειονομικών κινδύνων για τις ΗΠΑ.
Μία από τις πρώτες δραστικές ουσίες που θα παρασκευάζει η Kodak Pharmaceuticals είναι η υδροξυχλωροκίνη (hydroxychloroquine / HSQ), την οποία «συστήνει» ο πρόεδρος Trump στη μάχη κατά της Covid-19, προκαλώντας τη σφοδρή αντίδραση του FDA. Ενα άλλο θέμα που προβληματίζει τη φαρμακευτική κοινότητα είναι ότι η «αναγκαστική» αγορά των δραστικών ουσιών που θα παρασκευάζει η Kodak Pharmaceuticals θα επιβαρύνει τις τελικές τιμές των φαρμάκων, με σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις τόσο στις μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες όσο και στους ασθενείς, αλλά και στο ευρύτερο σύστημα υγείας των ΗΠΑ.
Το παρασκήνιο
Τη Δευτέρα 27 Ιουλίου, μόλις μία ημέρα πριν να υπογραφεί η συμφωνία ανάμεσα στην DFC (Development Finance Corporation), στο DOD (U.S. Department of Defense) και στην Eastman Kodak για την ίδρυση της Kodak Pharmaceuticals, η εταιρεία έδωσε στον εκτελεστικό της πρόεδρο, Jim Continenza, options για 1.750.000 μετοχές με τιμή εξάσκησης ανάμεσα στα $3,03 και $12, με την τιμή της μετοχής στα $2,62. Συγκεκριμένα, η εταιρεία χορήγησε στον πρόεδρο δικαιώματα με τιμή εξάσκησης στα $3,03, άλλα δικαιώματα με τιμή εξάσκησης στα $4,53, άλλα δικαιώματα με τιμή εξάσκησης στα $6,03 και άλλα με τιμή εξάσκησης στα $12, δηλαδή σε τιμές αισθητά υψηλότερες της τιμής των $2,62 της Δευτέρας 27ης Ιουλίου 2020. Η παροχή των options αυτών δεν αποτελούσε μέρος κάποιας συμφωνίας, ούτε αναφερόταν στο συμφωνητικό συνεργασίας ανάμεσα στον πρόεδρο και στο διοικητικό συμβούλιο. Η επίσημη δικαιολογία ήταν ότι η κίνηση αυτή αποσκοπούσε στην προστασία των μετοχικών συμφερόντων του προέδρου, απέναντι στην αύξηση του αριθμού των μετοχών από το μετατρέψιμο ομολογιακό δάνειο που είχε εκδώσει η Eastman Kodak, τον Μάιο του 2019, ύψους $100 εκατ.
Η συμφωνία ανάμεσα στον Λευκό Οίκο και την Eastman Kodak Co., όπως φαίνεται, κτιζόταν ήδη από τον Μάιο του 2020. Τότε στα πλαίσια ενίσχυσης της εταιρείας, εκτός από την έκδοση του μετατρέψιμου ομολογιακού δανείου, είχε γίνει και επιστροφή κεφαλαίων ύψους $70 εκατ. από θυγατρική της Eastman Kodak στην Κίνα.
Και τώρα που τα χρώματα και οι κρότοι των πυροτεχνημάτων εξανεμίζονται, υπάρχουν αρκετά ερωτήματα τα οποία ζητούν απαντήσεις. Γιατί το παράθυρο για κινήσεις για insider trading δεν είχε κλείσει κατά τη διάρκεια των συζητήσεων και των διαπραγματεύσεων; Γιατί δόθηκαν νέα δικαιώματα / options για την αγορά μετοχών εκτάκτως, μόλις μία ημέρα πριν από τη συμφωνία και μόλις 4 μήνες μετά τον ετήσιο προγραμματισμό της εταιρείας; Πώς δικαιολογούνται οι υψηλές τιμές εξάσκησης των δικαιωμάτων, όταν οι τρέχουσες τιμές ήταν για μήνες ανάμεσα στα $1,5 - $2,5 και απογειώθηκαν αμέσως μετά την ανακοίνωση της συμφωνίας;
Κάτι παρόμοιο είχε παρατηρηθεί και στην εταιρεία βιοτεχνολογίας Vaxart (VXRT) όταν και πάλι το διοικητικό συμβούλιο είχε λάβει options, ελάχιστες ημέρες πριν οι ομοσπονδιακές αρχές εντάξουν στο πρόγραμμά τους τα πειραματικά εμβόλια της Vaxart. Η ένταξη στο ομοσπονδιακό πρόγραμμα οδήγησε τη μετοχή της VXRT από τα $2,66 στα $16,97, για να διαπραγματεύεται σήμερα στα $8,74.
Η μετοχή
Η χρηματιστηριακή εβδομάδα που ακολούθησε μετά την ανακοίνωση της συμφωνίας ήταν τουλάχιστον σουρεαλιστική. Η μετοχή της Eastman Kodak Co. (KODK) εκτοξεύτηκε από τα $2,62 στα $60,00 για να κινείται αυτή τη στιγμή που γράφεται το άρθρο στα $14,81.
Για να αντιληφθούμε ακόμη καλύτερα την κίνηση της μετοχής, η απόδοσή της για το τελευταίο δωδεκάμηνο άγγιξε το +675%, από την αρχή του χρόνου το +307%, για το τελευταίο τρίμηνο το +730%, για τον τελευταίο μήνα το +737% και για την τελευταία εβδομάδα το +622%. Σύμφωνα με το MarketWatch, o Jim Continenza θα κέρδιζε πάνω από $95 εκατ. σε περίπτωση εξάσκησης των δικαιωμάτων του, κάτι που θα κοινοποιηθεί μέσα στις επόμενες ημέρες. Είναι χαρακτηριστικό ότι η συνολική κεφαλαιοποίηση της KODK, δηλαδή η χρηματιστηριακή της αξία πριν από το deal και την είσοδο της Eastman Kodak στον φαρμακευτικό κλάδο, ήταν της τάξεως των $100 εκατ.
Το βεβαρυμένο παρελθόν γεννά ερωτηματικά για το μέλλον
Από τη στιγμή που η Eastman Kodak εγκατέλειψε τις παραδοσιακές της δραστηριότητες, η διοίκηση της εταιρείας δεν έχει αποδείξει ότι είναι ικανή να αλλάξει την πορεία των πραγμάτων.
Το 2018, με ιδιαίτερα πανηγυρικό τρόπο η εταιρεία εισέβαλε στον χώρο των κρυπτονομισμάτων, εξαγγέλλοντας τη δημιουργία του Kodakcoin, το οποίο θα συνεργαζόταν με την πλατφόρμα φωτογραφικών δικαιωμάτων Kodakone (image rights). Η μετοχή της KODK είχε κινηθεί τότε ανοδικά από τα $3 στα $10, αλλά το όλο εγχείρημα ναυάγησε και πλέον δεν γίνεται η παραμικρή αναφορά στις ανακοινώσεις της εταιρείας και στις δημοσιεύσεις των τριμηνιαίων λογιστικών καταστάσεων.
Οι χρηματιστηριακοί αναλυτές αναφερόμενοι, τόσο στον ετήσιο απολογισμό του οικονομικού έτους 2019 όσο και στα αποτελέσματα του Q1 του 2020 της Kodak, αναφέρονται στον όρο «substantial doubt» για τη δυνατότητά της να συνεχίσει τις δραστηριότητές της. Καταγράφεται στο Q1 μείωση εσόδων κατά -8,2% και καθαρές ζημιές ύψους $111 εκατ. Οι ισχνές χρηματορροές της Kodak θέτουν εν αμφιβόλω το όλο εγχείρημα, καθώς η εταιρεία δεν έχει ανακοινώσει κάτι σχετικά με τη φαρμακευτική δραστηριότητα, παρά μόνο το ύψος του δανείου και τη δυναμική της «ευλογίας» του Λευκού Οίκου.
Τα βασικά χαρακτηριστικά της εταιρείας, έτσι όπως προσδιορίζονται από τους αναλυτές, είναι «bad management and poor fundamental», δηλαδή κακή διοίκηση και πτωχά θεμελιώδη μεγέθη. Αραγε το κρατικό δάνειο και η κρατική ενίσχυση θα σταθούν ικανά για να ανατρέψουν αυτήν την εικόνα; Πολύ αμφιβάλλουμε.
Μαζί με εμάς φαίνεται πως αμφιβάλλουν και οι ομολογιούχοι της Eastman Kodak, των οποίων το ομόλογο με απόδοση 5% λήγει το 2021. Σύμφωνα με ανακοίνωση της ίδιας της εταιρείας, ομόλογα ύψους $95 εκατ. μετατράπηκαν στις 29 Ιουλίου 2020 σε 29.900.000 μετοχές, με τιμή μετατροπής τα $3,175. Μέσα στις επόμενες ημέρες, θα φανεί αν οι μετοχές αυτές ρευστοποιήθηκαν μέσα στο χρηματιστήριο σε υψηλότερες τιμές.
*Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο που κυκλοφόρησε στις 8 Αυγούστου
