Ακόμα ένας Αύγουστος με πολλά και σημαντικά γεγονότα και εξελίξεις, σε πείσμα του αποφθέγματος «Τον Αύγουστο δεν υπάρχουν ειδήσεις», που ανήκει στον Ουμπέρτο Έκο. Έναν άνθρωπο που γνώριζε άριστα, ανάμεσα σε άλλα, την επικοινωνία και τα μίντια. Επομένως; Την πάτησε ο φιλόσοφος; Κάθε άλλο! Διότι, αντίθετα με τον τίτλο που έμεινε γνωστός από το άρθρο του, μόνο αυτό δεν έλεγε ο μέγας Έκο! Έλεγε το εντελώς αντίθετο.
Πριν εξηγήσουμε τι κρύβεται πίσω από το κείμενο αυτό, το κείμενο ενός σημειολόγου ας προσθέσουμε, θα δούμε τι έγινε στα παρ’ ημίν Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης τον Αύγουστο, επειδή θα μας χρειαστεί. Στις αρχές του μήνα, λοιπόν, και ενώ οι Ολυμπιακοί δέσποζαν στις ειδήσεις των ημερών, τα ελληνικά ΜΜΕ έκαναν αναφορές στους αθλητές μας συνήθως αν κέρδιζαν κάποιο μετάλλιο και τέρμα.
Καλοκαιρινές εκπομπές και κυρίως ενημερωτικές ιστοσελίδες και έντυπα, έστηναν καρτέρι σε όλους και όλες τους/ τις ανθυποσελέμπριτι των οποίων τα ονόματα πολλοί αγνοούμε. Εδώ ο τάδε γελάει, εκεί βγαίνει ραντεβού με την τάδε, να το ένα ζευγάρι να χορεύει, να το άλλο να χωρίζει να η μοντέλα σε σέξι πόζες, να και σε ακόμα περισσότερες. Θεωρούν ότι μας κόφτει τι κάνει το ανθυπο-σταρ σύστεμ της χώρας μας; Και να το θεωρούν κάνουν λάθος. Η ελληνική δημοσιογραφία όμως έχει πέσει τόσο χαμηλά ώστε αντί να ψάξει να βρει την είδηση, ακολουθεί την πεπατημένη. Δεν σε ξεχωρίζει για το ταλέντο σου σε ξεχωρίζει γιατί ταιριάζεις στο λάιφστάιλ. Δεν ενδιαφέρεται για τη δουλειά, το παράδειγμα ή τις επιτυχίες σου, ενδιαφέρεται για το μαγιό σου. Ακόμα καλύτερα, αν το αφαιρείς.
Ύστερα ήρθαν οι φωτιές και άλλαξαν βάρδιες οι συντάκτες. Βγήκαν μπροστά εκείνοι που ξέρουν τι θα πει ρεπορτάζ και τρέξιμο. Αν εξαιρέσουμε στιγμές που έβλεπες πως τα κανάλια νόμιζαν ότι μετέχουν στο ριμέικ του «Αποκάλυψη τώρα» και που βλέπαμε σκηνές ντράμα κουήν, η ενημέρωση ήταν ικανοποιητική. Την ώρα όμως που θα έπρεπε να γίνει αποκαλυπτική, να ακολουθήσει τη ζωή των πυροπλήκτων με τα τόσα προβλήματα, να αναζητήσει λύσεις για το αύριο ή ευθύνες, έκανε παφ και «κάηκε». Άντε πάλι απ’ την αρχή η εύκολη λύση του καλοκαιριού, οι ανθυποσελέμπριτι. Τι είχες Γιάννη; Τι είχα πάντα! Ενημέρωση πληκτική, χαυνωτική, ενημέρωση που σε μειώνει.
Δεν θα προσθέσω τις θεωρίες συνωμοσίας, καθώς τελευταία δεν λείπουν από τον δημόσιο βίο μας. Κι αυτές, πάντως, υιοθετούνται από διάφορα μέσα και «πλουτίζουν» το πικρό καλοκαίρι μας. Το χειρότερο: εδώ καμία ΕΣΗΕΑ και κανένας φορέας δεν διαμαρτύρεται, ουδείς συνειδητοποιεί πως μη ενημερωμένος πολίτης ίσον πολίτης που εύκολα μπορεί να γίνει υποχείριο.
Πάμε τώρα στον Έκο. Κάποιοι νομίζουν πως ισχυρίστηκε ότι τον Αύγουστο δεν υπάρχουν ειδήσεις επειδή τα περισσότερα κράτη υπολειτουργούν και οι άνθρωποι φεύγουν διακοπές. Λάθος διαβάζουν το κείμενό του όμως.
Το άρθρο εκείνο, του Σεπτεμβρίου του '90, γράφτηκε ύστερα από τις διακοπές του συγγραφέα στα νησιά Φίτζι. Θυμίζουμε πως τότε δεν υπήρχε διαδίκτυο δορυφορική τηλεόραση και κινητά τηλέφωνα. Ο πρώτος Πόλεμος του Κόλπου είχε ξεσπάσει τον Αύγουστο και ο Έκο ενημερωνόταν για τις εξελίξεις από την τοπική αγγλόφωνη εφημερίδα «Fiji Times». Η εφημερίδα είχε 12 σελίδες, εκ των οποίων μόνο οι 4 περιείχαν ειδήσεις μη τοπικού χαρακτήρα. Οι άλλες ήταν αφιερωμένες στην επικαιρότητα των Φίτζι, σε διαφημίσεις και τέτοια.
Αυτό που του έκανε εντύπωση ήταν πως στις τέσσερις αυτές σελίδες μάθαινε καθημερινά όσα χρειαζόταν να μάθει κανείς για το γεγονός χωρίς σάλτσες, φανφάρες και διαστρεβλώσεις. «Μ’ αυτές τις τέσσερις σελίδες που ήταν γραμμένες απλά και περιληπτικά, η «Fiji Times» μού έλεγε όλα όσα θα έπρεπε να ξέρω για την κρίση στον Κόλπο και για τις θέσεις των διαφόρων κυβερνήσεων (...). Το μάθημα που πήρα με έβαλε σε σοβαρές σκέψεις. Όχι μόνο οι ιταλικές αλλά και οι εφημερίδες όλου του κόσμου ρίχνουν κάθε πρωί στο κρεβάτι μας τόσες σελίδες που από τη μια πλευρά δεν είναι δυνατόν να τις διαβάσουμε όλες κι από την άλλη είναι γεμάτες με ψεύτικες ειδήσεις ή με ειδήσεις που αφορούν τα ψέματα των ανταγωνιστών τους, δημιουργώντας στον αναγνώστη μια αντίδραση που θα μπορούσαμε να την αποκαλέσουμε υστερική απάθεια, αν επιτρέπεται η αντίφαση...», έγραψε αργότερα στο άρθρο του.
Πιο κάτω συνεχίζει με ειδησεογραφία που διάβαζε στο αεροπλάνο της επιστροφής. Εκεί είχαν δυτικές εφημερίδες. Τότε διαπίστωσε πως ήταν όλες γεμάτες με θέματα περιορισμένης αξίας, δηλαδή με κουτσομπολιό. Βεβαίως και έγραφαν για τον πόλεμο στο Ιράκ, αλλά δεν έμαθε τίποτα περισσότερο από όσα είχε ήδη μάθει στο 4σέλιδο των Φίτζι Τάιμς. Επομένως, δεν είναι ότι τον Αύγουστο δεν υπάρχουν ειδήσεις, αλλά πως η ποιότητα, η αξία, η εγκυρότητα της ενημέρωσης δεν χρειάζονται το μπικίνι της τραγουδίστριας για να έχουν ενδιαφέρον. Και καλά θα έκαναν τα μέσα να μείωναν την ενημέρωση, εφόσον δεν έχουν κάτι ουσιαστικό να δώσουν.
Ο Έκο έθιγε, λοιπόν, με τη φράση αυτή την ποιότητα της ενημέρωσης. Χαρακτηριστικό το απόσπασμα: «Τι ωραία θα ήταν να κυκλοφορούσε και στην Ιταλία μια έκδοση της Fiji Times!.. Τέσσερις καλοφτιαγμένες σελίδες, με τις ειδήσεις που αξίζει τον κόπο να μάθεις. Αν δεν είχα διαβάσει την Fiji Times θα υποτιμούσα, ίσως, τη σοβαρότητα της κρίσης στον Κόλπο, επειδή θα στεκόμουν πιθανότατα στο πρόβλημα κάποιας ντίσκο που βρίσκεται ακριβώς πάνω στα όρια δυο νομών».
Εν τω μεταξύ γεννήθηκε το ίντερνετ, έχουμε πλέον δορυφορική τηλεόραση και σίγουρα στα Φίτζι έχουν και από τα δύο. Δυστυχώς, περισσότερη τεχνολογία δεν σημαίνει απαραίτητα και περισσότερη ποιότητα. Τα σκέφτεται αυτά κανείς;
