Έντονη ανησυχία επικρατεί στον Λίβανο για το ενδεχόμενο να βρεθεί το επίκεντρο της διαμάχης Σαουδικής Αραβίας και Ιράν, ειδικά μετά την απρόσμενη παραίτηση του πρωθυπουργού της χώρας, Saad al-Hariri, ο οποίος παραμένει στο Ριάντ. Η υπόθεση ανησυχεί και τρίτες χώρες, ανάμεσα στις οποίες είναι και η Γαλλία, η οποία διατηρεί παραδοσιακούς δεσμούς με τον Λίβανο.
Μάλιστα, αυτός εκτιμάται ότι ήταν και ο πραγματικός λόγος της επίσκεψης-αστραπή που πραγματοποίησε χθες βράδυ στο Ριάντ ο Emmanuel Macron, όπου συναντήθηκε με τον πρίγκιπα-διάδοχο Mohammed bin Salman. Ο γάλλος πρόεδρος επιχείρησε να διερευνήσει τις πραγματικές προθέσεις του ισχυρού άνδρα της Σ. Αραβίας, τόσο απέναντι στον Hariri όσο και, κυρίως, σε σχέση με το Ιράν, καθώς είναι γνωστό ότι το Παρίσι υποστηρίζει την πλήρη εφαρμογή της συμφωνίας του 2015 για το πυρηνικό του πρόγραμμα, ενώ οι Σαουδάραβες (όπως και το Ισραήλ και ο Trump) τάσσονται υπέρ της αναθεώρησης ή ακόμη και της ακύρωσής της.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η κυβέρνηση του Λιβάνου πιστεύει πως ο πρώην πρωθυπουργός κρατείται στη Σαουδική Αραβία, από όπου ανακοίνωσε την παραίτησή του από το αξίωμα του πρωθυπουργού. Αυτό δήλωσαν δύο κορυφαία κυβερνητικά στελέχη στη Βηρυτό, εν μέσω μιας κρίσης που βαθαίνει κι έχει φέρει τη χώρα στην πρώτη γραμμή της εντεινόμενης σύγκρουσης ανάμεσα στο Ριάντ και την Τεχεράνη.
Μια τρίτη πηγή, ένας πολιτικός που συνδέεται με τον Hariri -ο οποίος θεωρούνταν σύμμαχος του Ριάντ- τόνισε πως η σαουδαραβική μοναρχία τον διέταξε να παραιτηθεί και τον έχει θέσει ουσιαστικά σε κατ'' οίκον περιορισμό. Μια τέταρτη πηγή ενήμερη για την κατάσταση ανέφερε ότι το Ριάντ πράγματι ελέγχει και περιορίζει τις κινήσεις του.
«Το να περιορίζεται η ελευθερία του Hariri στο Ριάντ αποτελεί μια επίθεση στην εθνική κυριαρχία του Λιβάνου. Η αξιοπρέπειά μας είναι συνυφασμένη με τη δική του αξιοπρέπεια. Θα συνεργαστούμε με (ξένα) κράτη για να επιστρέψει στη Βηρυτό», ανέφερε ένα ανώτερο στέλεχος της λιβανέζικης κυβέρνησης, που μίλησε υπό τον όρο να μην κατονομαστεί, καθώς επίσημα η Βηρυτός δεν έχει ακόμα εκφράσει δημόσια αυτή τη θέση.
Μια ανακοίνωση που ανέγνωσε ο πρώην πρωθυπουργός, Fouad Siniora, ανέφερε ότι η επιστροφή του είναι «απαραίτητη για να ανακτηθεί η τήρηση της εσωτερικής και εξωτερικής ισορροπίας του Λιβάνου και στο πλαίσιο του πλήρους σεβασμού της νομιμότητας στον Λίβανο».
Από την πλευρά του, το «Κίνημα για το Μέλλον», το πολιτικό κόμμα του Hariri, διεμήνυσε ότι η επιστροφή του είναι απαραίτητη. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ανακοίνωση της παραίτησής του, το περασμένο Σάββατο, είχε αφήσει άναυδους ακόμη και τους πιο στενούς του συνεργάτες.
Ο ίδιος δεν έχει δηλώσει τίποτα για αυτό, ούτε έχει αρνηθεί πως οι κινήσεις του περιορίζονται. Συνεργάτες του, οι οποίοι αρνούνταν ως χθες Πέμπτη πως ο πρώην πρωθυπουργός βρισκόταν υπό κράτηση κατ'' οίκον, όμως άλλαξαν εντελώς τόνο έπειτα από μια συνεδρίαση του Κινήματος για το Μέλλον στο σπίτι του στη Βηρυτό χθες.
Υπενθυμίζεται ότι στο διάγγελμα με το οποίο γνωστοποίησε πως παραιτείται, ο Hariri κατήγγειλε ότι το Ιράν και η Χεζμπολάχ σπέρνουν διχόνοια στα αραβικά κράτη και υποστήριξε πως υπήρχε σχέδιο για τη δολοφονία του. Ο πατέρας του Rafik, πρώην πρωθυπουργός, είχε δολοφονηθεί το 2005 σε μια βομβιστική επίθεση.
Τι απαντά το Ριάντ
Η Σαουδική Αραβία, από την πλευρά της, έχει διαψεύσει πως ο Hariri τελεί υπό κράτηση. Υποστηρίζει δε πως ο Χαρίρι παραιτήθηκε επειδή η Χεζμπολάχ, που συμμετείχε στην κυβέρνηση συνασπισμού υπό τον ίδιο, έχει καταλάβει με «πειρατεία» το λιβανέζικο πολιτικό σύστημα.
Ο Hariri είχε αναλάβει πρωθυπουργός πέρυσι, έπειτα από μια συμφωνία βάσει της οποίας ο χριστιανός πολιτικός Michel Aoun, σύμμαχος της Χεζμπολάχ, έγινε πρόεδρος και σχηματίστηκε μια κυβέρνηση συνασπισμού στην οποία εκπροσωπούνται τα περισσότερα σημαντικά λιβανέζικα πολιτικά κόμματα, συμπεριλαμβανομένης και της σιιτικής οργάνωσης.
Το Ριάντ δημόσια είχε ευλογήσει τότε τη συμφωνία, αλλά μετά την παραίτηση του Hariri κατήγγειλε ότι η κυβέρνηση δεν φρόντισε να αναλάβει δράση εναντίον της Χεζμπολάχ, ο στρατιωτικός βραχίονας της οποίας θεωρείται πολύ ισχυρότερος από τον αποδυναμωμένο λιβανέζικο στρατό.
Η Σαουδική Αραβία απαιτούσε από τον Hariri να υιοθετήσει σκληρότερη στάση έναντι της Χεζμπολάχ κι αυτός δεν το έκανε, ανέφερε η τέταρτη πηγή. «Ενεργούσε ως εάν όλα να ήταν φυσιολογικά, και οι Σαουδάραβες αποφάσισαν να επιταχύνουν τη διαδικασία και να τον αναγκάσουν να παραιτηθεί».
Η Σαουδική Αραβία ενέταξε αυτή την εβδομάδα και τον Λίβανο, μαζί με τη Χεζμπολάχ, στον κατάλογο των μερών που αντιμετωπίζει ως εχθρούς, αίροντας την μακρόχρονη πρακτική διαχωρισμού της χώρας από το σιιτικό κίνημα και εγείροντας ανησυχίες για τα περαιτέρω μέτρα που μπορεί να λάβει το Ριάντ.
Ένα από τα κορυφαία κυβερνητικά στελέχη του Λιβάνου, μιλώντας υπό τον όρο να μην κατονομαστεί, σημείωσε πως η Βηρυτός «κινείται προς το να ζητήσει από ξένα και αραβικά κράτη να πιέσουν τη Σαουδική Αραβία να απελευθερώσει τον Σάαντ αλ Χαρίρι». Ο ίδιος αξιωματούχος επέμεινε ότι ο Χαρίρι είναι ακόμη ο πρωθυπουργός του Λιβάνου, όπως και άλλοι αξιωματούχοι, που τονίζουν ότι ο Αούν δεν έχει αποδεχθεί την παραίτησή του και επομένως η κυβέρνησή του παραμένει στην εξουσία.
Στενοί δεσμοί Hariri και Σ. Αραβίας
Η παραίτηση του Hariri, γόνου μιας πάμπλουτης οικογένειας που έφτιαξε την περιουσία της στη Σαουδική Αραβία, ανακοινώθηκε ταυτόχρονα με το κύμα των συλλήψεων πριγκίπων, πρώην υπουργών κι επιχειρηματιών, που κατηγορούνται για διαφθορά από τον σαουδάραβα πρίγκιπα διάδοχο, Mohammed bin Salman.
Σύμφωνα με τον πολιτικό που συνδέεται με τον Hariri, όταν πήγε στη Σαουδική Αραβία, την περασμένη Παρασκευή, «του ζητήθηκε να παραμείνει εκεί» και κατόπιν «διατάχτηκε να παραιτηθεί. Τον διέταξαν να διαβάσει την δήλωση της παραίτησής του και παραμένει έκτοτε υπό κράτηση κατ'' οίκον». Ο Hariri έκανε μια μονοήμερη επίσκεψη στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα αυτή την εβδομάδα και μετά επέστρεψε στη Σαουδική Αραβία.
Δύο στελέχη της κυβέρνησης των ΗΠΑ είπαν ότι οι Σαουδάραβες, κυρίως ο πρίγκιπας-διάδοχος, «ενθάρρυναν» τον Hariri να παραιτηθεί.
Η κοινοβουλευτική ομάδα της Χεζμπολάχ έκρινε στο μεταξύ ότι το Ριάντ πρέπει να σταματήσει να αναμιγνύεται στα εσωτερικά του Λιβάνου.
Σύμφωνα με μια ανακοίνωση του γραφείου του Χαρίρι, ο πολιτικός δέχθηκε τον Γάλλο πρεσβευτή στο σπίτι του στο Ριάντ την Πέμπτη. Συναντήθηκε επίσης με τον επικεφαλής της αποστολής της ΕΕ στη Σαουδική Αραβία την Τετάρτη, ενώ την Τρίτη είχε δει τον πρεσβευτή της Βρετανίας και τον επιτετραμμένο των ΗΠΑ.
Η εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Heather Nauert, επιβεβαίωσε ότι ο αμερικανός επιτετραμμένος είδε τον Hariri. Ερωτηθείσα σχετικά με τα δημοσιεύματα ότι τελεί υπό κράτηση, η ίδια απέφυγε να διευκρινίσει την κατάστασή του ή τι συζητήθηκε. Περιορίστηκε να πει ότι έγινε μια «λεπτή, ιδιωτική, διπλωματική συζήτηση».
Ανέφερε δε πως οι ΗΠΑ δεν θα αλλάξουν στάση έναντι της κυβέρνησης του Λιβάνου, εξαιτίας της αβεβαιότητας γύρω από τον Hariri.
Η Σαουδική Αραβία προειδοποίησε την Πέμπτη τους πολίτες της να μην ταξιδεύουν στον Λίβανο και προέτρεψε τους υπηκόους της που βρίσκονται ήδη στη χώρα να την εγκαταλείψουν.
Ο Μαρωνίτης πατριάρχης θα επισκεφθεί τη Σαουδική Αραβία την επόμενη εβδομάδα κι έλαβε «θετική απάντηση» από σαουδάραβες αξιωματούχος όσον αφορά την πιθανότητα να συναντήσει τον Hariri, δήλωσε εκπρόσωπός του.
Η επίσκεψη αυτή ήταν ήδη προγραμματισμένη εδώ και καιρό, αλλά «υπό το φως των εξελίξεων, η αποστολή αυτή έγινε εντελώς φυσική», ανέφερε ο εκπρόσωπος. Ο πατριάρχης Μπεσάρα αλ Ράι πρόκειται να επιδώσει στο Ριάντ το μήνυμα πως ο Λίβανος «δεν μπορεί να αντέξει μια σύγκρουση», πρόσθεσε ο εκπρόσωπός του.
Βερολίνο: Δεν υπάρχουν στοιχεία ότι ο Χαρίρι κρατείται στη Σαουδική Αραβία
Η Γερμανία δεν διαθέτει αποδεικτικά στοιχεία ότι ο Saad al-Hariri κρατείται παρά τη θέλησή του από τη Σαουδική Αραβία και θεωρεί ότι ο λιβανέζος πρωθυπουργός, ο οποίος παραιτήθηκε το περασμένο Σάββατο, απολαμβάνει ελευθερία κινήσεων, δήλωσε σήμερα μια εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών.
"Δεν έχουμε αποδείξεις ότι ο Hariri κρατείται στο Ριάντ και υποθέτουμε ότι επιλέγει ο ίδιος που πηγαίνει", είπε η εκπρόσωπος στη διάρκεια τακτικής ενημέρωσης των δημοσιογράφων.
Κυβερνητικός εκπρόσωπος δήλωσε ότι η Γερμανία μοιράζεται τις ανησυχίες του Ριάντ για την ιρανική ανάμειξη στην Υεμένη και τη στήριξη της Τεχεράνης στον σύρο πρόεδρο Bassar al-Assad και στη λιβανέζικη οργάνωση Χεζμπολάχ.
Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ
Saudi Press Agency via AP
