Το Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και η Εταιρεία Μελέτης Αρχαίων Ακτογραμμών – AKTES, διοργανώνουν Διεθνή Ημερίδα με τίτλο: «Palaeogeography, history and sea level fluctuations: Harbours and Ports of the eastern Mediterranean», που θα πραγματοποιηθεί διαδικτυακά σήμερα από τις 11 το πρωί.
Οι θαλάσσιοι εμπορικοί δρόμοι που διαμόρφωσαν πολιτιστικές, οικονομικές και κοινωνικές διασυνδέσεις μεταξύ των νησιωτικών και παράκτιων ηπειρωτικών κοινωνιών του παρελθόντος επηρεάζονταν σε μεγάλο βαθμό από τις σχετικές αλλαγές της στάθμης της θάλασσας κατά την προϊστορική και ιστορική περίοδο. Στόχος της διεπιστημονικής ημερίδας είναι να καθιερώσει το διάλογο μεταξύ παλαιογεωγραφίας και ιστορίας, να αναδείξει τις επιπτώσεις της συνεχιζόμενης, και στις μέρες μας επιταχυνόμενης, ανόδου της θαλάσσιας στάθμης στο παράκτιο αρχαιολογικό περιβάλλον και να προβάλει μια γεωαρχαιολογική οπτική στην ερμηνεία των ευρύτερων οικονομικών, πολιτικών, κοινωνικών και πολιτισμικών μεταβολών.
Η ημερίδα αυτή, πρώτη σε μια σειρά παρόμοιων θεματικών συναντήσεων που στοχεύουν στην ιχνηλάτηση της ακτογραμμής αρχαίων παράκτιων εγκαταστάσεων, θα επικεντρωθεί στις λιμενικές μορφολογίες και τα λιμάνια της ανατολικής Μεσογείου, παρακολουθώντας την ιστορική τους διαδρομή στο χρόνο μέσα από τη χωρική ανασύσταση του παράκτιου τοπίου.
Σύνδεσμος εγγραφής και παρακολούθησης.
Η AKTES είναι μια επιστημονική Εταιρεία Μελέτης Αρχαίων Ακτογραμμών που λειτουργεί από τον Ιούνιο του 2019.
Αφορμή για την ίδρυσή της αποτέλεσαν οι πολύχρονες έρευνες των μελών της σχετικά με τις μεταβολές του επιπέδου της θάλασσας και της επίδρασής τους στο παράκτιο ανθρωπογενές περιβάλλον. Η επιταχυνόμενη κατά τα τελευταία χρόνια άνοδος της μέσης θαλάσσιας στάθμης, παράλληλα με την άνοδο της παγκόσμιας θερμοκρασίας, αποτελεί μία από τις πιο σοβαρές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε στα επόμενα χρόνια.
Αντικείμενο
Η μελέτη των μεταβολών του επιπέδου της θάλασσας στην προϊστορική και ιστορική χρονοκλίμακα, η συστηματική έρευνα των παράκτιων γεωμορφών και τοπίων, η γεωαρχαιολογική μελέτη των ακτών και η κατανόηση των ακτογραμμών ως δυναμικών φυσικών και πολιτιστικών συστημάτων αποτελεί το επίκεντρο των ενδιαφερόντων μας. Η ανάπτυξη μιας διεπιστημονικής μεθόδου προσέγγισης βασίζεται στη συνεργασία διαφορετικών γνωστικών αντικειμένων, όπως της γεωλογίας και παράκτιας γεωμορφολογίας, της αρχαιολογίας και ιστορίας, των εφαρμογών παράκτιας τοπογραφίας, γεωδαισίας και γεωφυσικής.
Οι βυθισμένες και ανυψωμένες γεωμορφές και παράκτιες αρχαιότητες, διάσπαρτες στην ελληνική επικράτεια, αποτελούν πολύτιμους δείκτες της μεταβολής της θαλάσσιας στάθμης και του χρόνου που συντελέστηκε. Η AKTES, σε συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς και το δημοσιευμένο αρχαιολογικό υλικό, ευαισθητοποιούνται στην καταγραφή και ερμηνεία της γεωαρχαιολογικής πληροφορίας ιχνηλατώντας το παράκτιο τοπίο στην ιστορική του διαδρομή και ανασυστήνοντας τη διαλεκτική χώρου και χρόνου, ιστορίας και γεωγραφίας των ακτών.
Η καταβύθιση των ακτών του ελληνικού χώρου και εν γένει της ανατολικής Μεσογείου συνεπάγεται περιβαλλοντική αλλαγή στο παράκτιο τοπίο, θαλάσσια επίκλυση, υποχώρηση της ακτογραμμής και απώλεια γης, ενώ παράκτιες αρχαίες κατασκευές χάνονται κάτω από τη θάλασσα. Εάν το παρελθόν αποτελεί το κλειδί για το μέλλον, η συσχέτιση των παρελθόντων με τα μελλοντικά επίπεδα της θάλασσας και η πρόβλεψη του ρυθμού ανόδου της θαλάσσιας στάθμης στο εγγύς μέλλον αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για το σχεδιασμό των παράκτιων έργων υποδομής και τη λήψη μέτρων πολιτικής προστασίας.
H AKTES, αναπτύσσοντας ερευνητικό και μελετητικό έργο, διοργανώνοντας διαλέξεις, συνέδρια και σεμινάρια, και συντονίζοντας εκδοτικές προσπάθειες, επιχειρεί την προβολή αυτών των καίριων θεμάτων. Απώτερος σκοπός είναι η δημιουργία μιας ανοικτής διαδικτυακής πλατφόρμας που να περιλαμβάνει τους δείκτες της σχετικής μεταβολής του επιπέδου της θάλασσας στο χώρο της ανατολικής Μεσογείου, δημιουργώντας ένα πολύτιμο αρχείο γεωαρχαιολογικής πληροφορίας διαθέσιμο στον μελλοντικό ερευνητή.
Οι εταίροι
Εξαιρετικά είναι τα βιογραφικά των επιστημόνων που μετέχουν στα προγράμματά της. Οι εταίροι, είναι:
Ο Marco Anzidei γεννήθηκε στη Ρώμη (Ιταλία) το 1959. Έχει πτυχίο Γεωλογίας και διδακτορικό στη Φυσική των σύνθετων συστημάτων. Είναι κύριος ερευνητής στο Εθνικό Ινστιτούτο Γεωφυσικής και Ηφαιστειολογίας (INGV Ρώμης) και μέλος του ΔΣ του SpacEarth Technology (θυγατρική του INGV). Έχει δημοσιεύσει περί τα 160 άρθρα, κυρίως σχετικά με γεωδαισία εφαρμοζόμενη στη μελέτη των παραμορφώσεων του γήινου φλοιού, ολοκλήρωση τοπογραφικών δεδομένων με τεχνικές αεροφωτογράφισης, σάρωσης με λέιζερ, βαθυμετρίας μονής και πολλαπλής δέσμης, και τέλος σχετικά με μεταβολές του επιπέδου της θάλασσας (ενόργανες, γεωλογικές, αρχαιολογικές)
H Ελένη Κολαΐτη έχει δίπλωμα Μηχανικού μεταλλείων του ΕΜΠ (1988) και διδακτορικό στη γεωαρχαιολογία από το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου (2019). Έχει πολυετή εμπειρία στην εκπόνηση γεωτεχνικών, γεωλογικών και γεωαρχαιολογικών ερευνών και μελετών και πολλές επιστημονικές δημοσιεύσεις. Είναι εξωτερική συνεργάτης του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών.
Ο Δρ. Παύλος Γ. Μαρίνος, Ομότιμος Καθηγητής ΕΜΠ είναι πρώην πρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης Τεχνικής Γεωλογίας και Περιβάλλοντος (IAEG) και της Ελληνικής Γεωλογικής Εταιρίας. Δίπλωμα μηχανικού μεταλλείων του ΕΜΠ (1966), μεταπτυχιακό Εφαρμοσμένης Γεωλογίας και διδακτορικό από το Πανεπιστήμιο της Grenoble (1969). Επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Grenoble (1987) και στην Ecole des Mines de Paris (2003). Βραβεία και μετάλλια: Jahns Distinguished Lecturer of AEG/GSA (USA), Hans Cloos medal (IAEG), Andre Dumont medal (Βέλγιο), Glossop medal of the GSL (Μεγάλη Βρετανία), παρουσίαση αναγνωρισμένων διαλέξεων σε όλο τον κόσμο
Ο Ιωάννης Μόσχος είναι αρχαιολόγος (Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, 1990) και υποψήφιος διδάκτωρ στην Αιγαιακή Προϊστορία. Εργάζεται στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Αχαΐας ως επιμελητής του Αρχαιολογικού Μουσείου Πατρών, στο οποίο υπήρξε υπεύθυνος για την έκθεση της συλλογής του. Διεύθυνε και συμμετείχε σε διεθνείς αρχαιολογικές ανασκαφές παράκτιων και ορεινών οικισμών στην Ελλάδα
Ο Νίκος Μουρτζάς σπούδασε Γεωλογικές Επιστήμες (1984) με διδακτορική διατριβή από το ΕΜΠ (1990) σχετικά με τις Νεοτεκτονικές κινήσεις κατά το Τεταρτογενές στην Κρήτη. Εργάστηκε επί 35 χρόνια ως Σύμβουλος Τεχνικός Γεωλόγος έργων Πολιτικού Μηχανικού. Δίδαξε Τεχνική Γεωλογία Έργων Πολιτικού στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Μέλος του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ) του ΥΠΠΟ. Μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή και Πολιτιστική Κληρονομιά του ΥΠΠΟ, με κύριο έργο τη διαμόρφωση των κατευθυντήριων γραμμών του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής
Ο Παρασκευάς Παναγιωτόπουλος είναι Φυσικός (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και Πανεπιστήμιο Πατρών, 1976). Δάσκαλος Φυσικής στη δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση επί σειρά ετών. Από τους πρώτους που δίδαξε πληροφορική στα σχολεία. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζονται στη μελέτη εξαναγκασμένων ταλαντώσεων και ειδικά στα νερά της θάλασσας.
Ο Παναγιώτης Παταργιάς είναι Δρ Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ. Έχει πολυετή εμπειρία στη μελέτη και κατασκευή κτιρίων, ως ιδιώτης Πολιτικός Μηχανικός και από διάφορες θέσεις ευθύνης στην τεχνική Υπηρεσία του ΟΤΕ. Υπηρέτησε σε διάφορες κυβερνητικές θέσεις ευθύνης, όπως Διευθύνων Σύμβουλος του Οργανισμού Σχολικών Κτιρίων (2004-2009), Πρόεδρος της ΕΡΓ-ΟΣΕ (2009-2010), Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Κτηματικής Εταιρείας του Δημοσίου (1993). Έχει συγγράψει 125 επιστημονικές εργασίες και 5 πανεπιστημιακά συγγράμματα.
Ο Βασίλειος Σταθόπουλος είναι ανώτατο διοικητικό στέλεχος ευρωπαϊκών προγραμμάτων, με εκτενή εργασιακή εμπειρία σε ευρωπαϊκούς οργανισμούς με έδρα το Στρασβούργο, τις Βρυξέλλες και τη Χάγη. Είναι νομικός και διεθνολόγος, πτυχιούχος της Νομικής Σχολής Αθηνών (2007) και του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών Παντείου (2015), με μεταπτυχιακή εξειδίκευση στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο (Στρασβούργο) και τη Διεθνή Ασφάλεια (Τουλούζη).
