Ο χειμώνας κόλαση που αναμένει από τις εκλογές του 2019 και μετά ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να «πατήσει» στην ακρίβεια που φέρνει η ενεργειακή κρίση, η πραγματικότητα όμως είναι πως οι δυνατότητες ανάκαμψης και ανάπτυξης οδηγούν τη χώρα σε μια νέα... πίστα, η οποία επηρεάζει σαφώς τις εξελίξεις διαμορφώνοντας ένα πολιτικό σκηνικό άμεσα συνδεδεμένο με την πορεία της οικονομίας.
Το δημοσιονομικό περιθώριο, που ήδη καταγράφεται, οι επενδύσεις και η επιστροφή σε ισχυρή τροχιά ανάπτυξης επιτρέπουν τη διαμόρφωση ενός εύφορου κλίματος ακόμη και για εκλογές εντός του 2022. Η τράπουλα βρίσκεται στα χέρια του Πρωθυπουργού ο οποίος διαμορφώνει και την πολιτική ατζέντα.
Η οικονομία μπαίνει μπροστά, και η αντιμετώπιση της πανδημίας δίνει το έναυσμα για μια παρεμβατική πολιτική στο σύνολο της χώρας, που δεν συνδέεται με το κράτος πατερούλη, αλλά με ένα κράτος αρωγό σε ένα αναπτυξιακό – επενδυτικό πρόγραμμα μέσα από ένα αποθεματικό της τάξεως των 100 δισ. ευρώ, ικανό να χρηματοδοτήσει την αύξηση των επενδύσεων και να σπρώξει το ΑΕΠ σε ακόμη υψηλότερα επίπεδα. Τα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού, της ΕΛΣΤΑΤ για την ανεργία, η αύξηση των φορολογικών εσόδων και ένα Ταμείο Ανάκαμψης.
Είναι ακριβώς αυτά τα δεδομένα που οδηγούν την Αξιωματική Αντιπολίτευση να επικεντρώνει τα βέλη της στη διαχείριση της πανδημίας και να επικαλείται τους νεκρούς την ώρα που κλείνει το μάτι σε ανεμβολίαστους και κάθε είδους «αντισυστημικούς» που εμφανίζονται σε περιόδους κρίσεων. Ο φόβος της ανάκαμψης και το ενδεχόμενο τους επόμενους μήνες να καταγραφούν απτά αποτελέσματα στην κοινωνία οδηγεί σε πιέσεις και στη δημιουργία ενός τοξικού κλίματος σε αντιστάθμισμα της επιστροφής της χώρας σε αναπτυξιακή τροχιά πάνω από την κρίση.
Και είναι ακριβώς αυτά τα στοιχεία που επιτρέπουν στον Πρωθυπουργό να καθορίσει τις εξελίξεις και να διαμορφώσει την πολιτική ατζέντα ξεδιπλώνοντας παράλληλα στο σύνολό του το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας τοποθετώντας της βάσης για να καταστεί ορατό στο πεδίο της εφαρμοσμένης πολιτικής, το πρόγραμμα με το οποίο εξελέγη και το οποίο είχε ως κεντρικούς άξονες την ανάπτυξη, τις επενδύσεις και κυρίως την μετακύλιση των θετικών αποτελεσμάτων στο σύνολο της κοινωνίας, μέσα από δουλειές με καλύτερες αμοιβές.
Ο Πρωθυπουργός σημειώνει άλλωστε πως επιδιώκει να κριθεί με βάση την υλοποίηση του προγράμματος το οποίο εγκρίθηκε από τους πολίτες και καλύπτει όλα τα πεδία. Από την οικονομία μέχρι και τις καθυστερημένες μεταρρυθμίσεις για παράδειγμα στη Δικαιοσύνη, που συνδυάζονται με τις επενδύσεις.
Το γεγονός πως έχει ήδη προχωρήσει στο 80% της υλοποίησης των δεσμεύσεων αναφορικά με την φορολογία είναι χαρακτηριστικό, όπως και το γεγονός πως εν μέσω πανδημίας έχοντας ήδη διαθέσει 40 δις ευρώ για τη στήριξη της οικονομίας, με βάση τα στοιχεία του προϋπολογισμούς, τους πόρους του ταμείου ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ προκύπτει ένα αποθεματικό της τάξεως των 100 δισ. Ευρώ.
Τι είναι αυτό όμως που δημιουργεί αυτές τις συνθήκες;
- Ήδη ο πρωθυπουργός της χώρας με δημόσια δήλωσή του έχει προαναγγέλλει ρυθμό ανάπτυξης άνω του 8% για το 2021 προφανώς έχοντας σαφή εικόνα από το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης για τους πρόδρομους δείκτες που αποτυπώνουν και για το 4ο τρίμηνο της φετινής χρονιάς έναν από τους ισχυρότερους ρυθμούς ανάπτυξης στην Ευρώπη.
- Η Ελληνική Στατιστική Αρχή έχει ήδη καταγράψει αριθμό απασχολούμενων μεγαλύτερο των τεσσάρων εκατομμυρίων κάτι που έχει να αποτυπωθεί σε δελτίο ανεργίας και απασχόλησης της ΕΛΣΤΑΤ εδώ και 10 χρόνια.
- Σε δημοσιονομικό επίπεδο, η ισχυρή ανάπτυξη έχει συμβάλλει και στην τόνωση των φορολογικών εσόδων πάνω από τις προβλέψεις με αποτέλεσμα, στο οικονομικό επιτελείο να εκτιμούν ότι η χρονιά θα κλείσει με σαφώς μικρότερο πρωτογενές έλλειμμα σε σχέση με αυτό που είχε προβλεφθεί καθώς η υπέρβαση έναντι των στόχων, φτάνει στα 2 δις. ευρώ, ποσό «παρακαταθήκη» και για τον προϋπολογισμό της φετινής χρονιάς.
- Υπάρχουν και ποιοτικά στοιχεία που ανεβάζουν την αξία αυτής της υπέρβασης αφού δεν οφείλεται σε κάποιο έκτακτο έσοδο ούτε αποκλειστικά στη συγκράτηση των δαπανών κάτι συνηθισμένο ειδικά κατά το κλείσιμο της χρονιάς. Οφείλεται σε καθαρή αύξηση των φορολογικών εσόδων που ξεπερνά το 1 δις. ευρώ σε σχέση με τους στόχους.
Πρόκειται για στοιχεία που τεκμηριώνουν ότι η χώρα έχει επιστρέψει σε τροχιά ισχυρής ανάπτυξης η οποία μπορεί να έχει και συνέχεια. Και μπορεί να έχει συνέχεια διότι υπάρχουν δεξαμενές ρευστότητας οι οποίες ακόμη δεν έχουν αξιοποιηθεί για να ωθήσουν το ΑΕΠ της χώρας ακόμη παραπάνω όπως:
- Οι καταθέσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων παραμένουν αυξημένες κατά περισσότερο από 35 δις. ευρώ σε σχέση με τα προ κρίσης επίπεδα.
- Τα ταμειακά διαθέσιμα της χώρας θα πλησιάσουν και πάλι στα 40 δις. ευρώ αν όλα κυλήσουν ομαλά στη σημερινή έκδοση του 10ετούς ομολόγου.
- Από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης έχει εκταμιευτεί μόνο η προκαταβολή των 4 δις. ευρώ και το σύνολο των πόρων του νέου ΕΣΠΑ είναι μπροστά.
- Αν αθροιστούν αυτά τα ποσά – καταθέσεις, Ταμείο Ανάκαμψης και ΕΣΠΑ- προκύπτει ένα αποθεματικό 100 δις. ευρώ ικανό να χρηματοδοτήσει την αύξηση των επενδύσεων και να σπρώξει το ΑΕΠ σε ακόμη υψηλότερα επίπεδα.
Και ναι μεν ο πληθωρισμός προκαλεί προβληματισμό εν τούτοις και σε αυτό το «μέτωπο» έχει διασφαλιστεί ένας από τους βασικούς κινδύνους: η αύξηση του κόστους δανεισμού της χώρας που θα μπορούσε να ανατρέψει την εκτέλεση του προϋπολογισμού απαιτώντας περισσότερους τόκους για την εξυπηρέτηση του χρέους (άρα και περισσότερο δημοσιονομικό χώρο).
Στο πλαίσιο αυτό η αύξηση των επιτοκίων στις αγορές και ο κίνδυνος αναπροσαρμογής της νομισματικής πολιτικής από τις κεντρικές τράπεζες (και την ΕΚΤ) βρίσκει την Ελλάδα με «κλειδωμένο» επιτόκιο για το 99,7% του χρέους, ποσοστό που δεν συναντιέται σε καμία χώρα του κόσμου. Και τη βρίσκει με ένα κόστος εξυπηρέτησης του χρέους που δεν ξεπερνά το 10% του ΑΕΠ, επίσης από τα χαμηλότερα (αν όχι το χαμηλότερο στην Ευρώπη). Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Μεγαλύτερα περιθώρια για «φιλική» προς την ανάπτυξη δημοσιονομική πολιτική ήδη από το 2022.
Τα ως άνω δεδομένα καθοδηγούν και το πολιτικό σκηνικό πέρα των αντιδράσεων και της προσπάθειας της αντιπολίτευσης να δημιουργήσει ή να διατηρήσει ένα σκηνικό κρίσης. Και είναι αυτά που καθιστούν αδήριτη, προκειμένου να έχει ρόλο και λόγο στη μετά τις εκλογές περίοδο, την προσπάθειά της να πλήξει ακόμη και σε προσωπικό επίπεδο τον Πρωθυπουργό και την κυβέρνησή του.
Το ήδη καταρρακωμένο προφίλ της, η αδυναμία να σηκώσει κεφάλι παρά τη φυσιολογική φθορά μιας κυβέρνησης που καλείται επί 20 μήνες να αντιμετωπίσει εξωγενείς κρίσεις πλήττεται και από το γεγονός πως η «κόλαση» στην οικονομία, την ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή δεν έρχεται. Αντιθέτως, οι συνθήκες είναι πλέον ικανές, ειδικά μετά το καλοκαίρι, να οδηγήσουν σε μια ανανέωση εντολής προς την κυβέρνηση για την εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που θα οδηγήσει τη χώρα στην περίοδο μετά το 2026.
Η επόμενη ημέρα της πανδημίας θα θέσει το σύνολο του πολιτικού κόσμου προ των ευθυνών του έναντι της στρατηγικής για την ανάπτυξη της χώρας και την «αλλαγή πίστας» που ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανέφερε στην τελευταία του συνέντευξη στον τηλεοπτικό σταθμό του ΑΝΤ1. Θα καθορίσει δε τις πολιτικές δυνάμεις και το ρόλο τους αφού θα πρέπει να απολογηθούν έναντι των πολιτιών στις επόμενες εκλογές με δεδομένο πως το έτος που διανύουμε είναι προεκλογικό ανεξαρτήτως των εξελίξεων.
