H απόφαση του επικεφαλής της ΕΜΑΚ για υποχρεωτικό εμβολιασμό όσων υπηρετούν σε αυτήν, είναι και σύννομη και συνταγματική.
Διότι ναι μεν δεν μπορεί να γίνει υποχρεωτικός και εξαναγκαστικός ο εμβολιασμός για το σύνολο του πληθυσμού, ωστόσο είναι απολύτως νόμιμος, ειδικά για ορισμένες κατηγορίες, όπως αυτή της ΕΜΑΚ, των υγειονομικών και γενικά όσων επιτελούν δημόσιο λειτούργημα κρατικό ή ιδιωτικό, εφόσον επιτελούν έργο που άπτεται της δημόσιας υγείας ή της δημόσιας ασφάλειας και έρχονται σε άμεση επαφή με το κοινό, με ασθενείς ή με πρόσωπα που έχουν ανάγκη άμεσης βοήθειας.
Αυτές οι κατηγορίες εργαζομένων δεν μπορούν να επιτελέσουν το λειτούργημά τους, να περιθάλπουν, να φροντίζουν και να προφυλάσσουν στην περίπτωση ζητημάτων ασφάλειας, εφόσον είναι ανεμβολίαστοι και άρα εν δυνάμει φορείς του ιού και αγωγοί μεταδοτικότητας.
Στην περίπτωση της ΕΜΑΚ, που μετά τους υγειονομικούς έγινε αφορμή για νέα δημόσια συζήτηση, υπάρχουν ειδικοί λόγοι που επιβάλουν τον εμβολιασμό για την προστασία της δημόσιας υγείας και το μέτρο αυτό, ούτε υπερβολικό είναι, ούτε δυσανάλογα βαρύ σε σχέση με το υπέρτατο αγαθό της υγείας και της ζωής τρίτων που θέλει να προστατεύσει. Είναι δικαιολογημένο και συνταγματικά θεμιτό, κυρίως όταν μεταξύ των άλλων δεν συνεπάγεται η άρνηση κυρώσεις άμεσες ή αυτόματες όπως είναι απόλυση του εργαζόμενου.
Στον αντίποδα, όσοι αρνηθούν να εμβολιαστούν μπορεί να υποστούν κάποιες δυσμενείς συνέπειες, που δεν η επιβολή κυρώσεων. Δηλαδή για παράδειγμα, μια δυσμενή μετάθεση σε άλλη θέση, ή η απαγόρευση να επιτελέσουν ορισμένες κρίσιμες λειτουργίες ή ακόμη και πρόβλεψη να μην πάρουν άδεια και να έχουν πρόσθετη εργασία. Τέτοιες δυσμενείς συνέπειες είναι δυνατόν να επιβληθούν στη λογική του πειθαναγκασμού και όχι της τιμωρίας.
Κάποιοι δεν γνωρίζουν ενδεχομένως ότι το ΣτΕ είχε πρόσφατα εκδώσει απόφαση όπου έκρινε τη συνταγματικότητα της υποχρεωτικότητας του εμβολιασμού για όσα παιδιά πηγαίνουν σε παιδικούς σταθμούς. Απόφαση που αναφέρεται στην εγγραφή σε παιδικό σταθμό εφόσον έχουν κάνει τα απαιτούμενα εμβόλια.
Με άλλα λόγια, το ΣτΕ έκρινε κάτι που εφαρμόζεται στην πράξη εδώ και πολλά χρόνια, ότι για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας και για τη μη διάδοση του μολυσμένου ιού συγκεκριμένης επιδημίας δεν είναι αντισυνταγματικός ο υποχρεωτικός εμβολιασμός.
Επίσης, θυμίζω ότι ο πρωθυπουργός έχει κάνει σαφές πως από τον Σεπτέμβριο θα εξεταστεί ο υποχρεωτικός εμβολιασμός όλων των υγειονομικών για προφανείς λόγους που άπτονται της προστασίας της δημόσιας υγείας.
Πράγματι, η δημόσια συζήτηση έχει ανοίξει και πυροδοτεί αντιδράσεις, αλλά αυτές δεν ευσταθούν κατά τη γνώμη μου.
Ακόμη και αν δεχτώ ότι κάποιοι θεωρούν ότι νομιμοποιούνται να κάνουν αντιπολίτευση με αυτό το θέμα, εντούτοις τα επιχειρήματά τους δεν είναι επιστημονικά ούτε σχετίζονται με το κρίσιμο της πρόληψης και προστασίας τρίτων που έρχονται αναγκαστικά, χωρίς να το γνωρίζουν, για λόγους προστασίας της υγείας τους και της ζωής τους, σε επαφή με προσωπικό νοσηλευτικό ή με άτομα που υποχρεούνται να τους περιθάλψουν.
Ο εμβολιασμός στην Ευρώπη και σε όλες τις δημοκρατικές και φιλελεύθερες χώρες είναι πράγματι προαιρετικός.
Διότι δεν επιτρέπεται να γίνει καμία επέμβαση στη σωματική ακεραιότητα ή στην ψυχική υγεία ενός ατόμου χωρίς τη συναίνεσή του. Γι' αυτό ακριβώς το λόγο και η λογική του εμβολιασμού συνδέεται με τη συναίνεση και φυσικά με την ατομική και κοινωνική υπευθυνότητα.
Πρέπει επιτέλους να καταλάβουν κάποιοι ότι στην κοινωνία όλοι έχουμε ευθύνες και οφείλουν να ενεργούν σύμφωνα με αυτές απέναντι στο υπόλοιπο σύνολο. Αναφορικά με τα δικαιώματα που επικαλούνται πως έχουν, δεν επιτρέπεται η άσκησή τους να βλάπτει τα δικαιώματα τρίτων ή να στρέφονται των πολλών.
Κλείνοντας θα σταθώ στην πρόσφατη ψήφιση του νόμου για την απαλλαγή από ευθύνες της επιτροπής λοιμωξιολόγων, ρύθμιση που θεωρώ πως κινείται στη σωστή κατεύθυνση.
Δεν νοείται άνθρωποι, των οποίων οι εισηγήσεις στηρίζονται σε επιστημονικά δεδομένα να διακινδυνεύουν αγωγές και αποζημιώσεις, επειδή κάποιοι διαφωνούν για λόγους γενικής πολιτικής ή πολιτικών ή άλλων πεποιθήσεων.
Άλλωστε, αν κάποιος μπορεί να αποδείξει αντικειμενική ευθύνη του Δημοσίου που συνδέεται με ζητήματα αποζημίωσης μπορεί και τώρα να το πράξει. Προς επίρρωση των παραπάνω, πρόσφατα εκδόθηκε απόφαση που αφορούσε στην αποζημίωση της οικογένειας μικρού παιδιού όσον αφορά το εμβόλιο της πολυμυελίτιδας που έκανε και το οποίο με διάφορες επιπλοκές το οδήγησε σε θάνατο.
Το ΣτΕ έκρινε πως πράγματι είναι δυνατόν κάποιος πολίτης να ζητήσει αποζημίωση διότι το Δημόσιο οφείλει για λόγους κοινωνικής αλληλεγγύης και ισότητας ενώπιον των δημοσίων βαρών να φροντίζει την ηθική αποκατάσταση της βλάβης που υπέστησαν από αποφάσεις κρατικές. Η ευθύνη όμως εδώ είναι του Δημοσίου και όχι των γιατρών ή των επιδημιολόγων.
Πολύ συζήτηση, άχαρη και αδικαιολόγητη για ένα θέμα σοβαρό και για μέτρα που είναι απολύτως δικαιολογημένα και επιστημονικά τεκμηριωμένα.
* Ο Αντώνης Μανιτάκης είναι Ομότιμος καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου, Πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής της Νομικής Σχολής Λευκωσίας, πρώην Υπουργός
