Την ενίσχυση της άτυπης εκπαίδευσης μέσα στις δομές φιλοξενίας αιτούντων άσυλο προαναγγέλλει σε συνέντευξή της στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η υφυπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, αρμόδια για την Ένταξη, Σοφία Βούλτεψη.
Όπως εξηγεί, «έχει κριθεί πως είναι αναγκαία μια άτυπη εκπαιδευτική διαδικασία για τα παιδιά που μόλις έχουν φθάσει και δεν γνωρίζουν καθόλου τα ελληνικά. Η προετοιμασία τους είναι σημαντική, ώστε να μπορούν να παρακολουθούν τα μαθήματα στην τάξη και να μην περιθωριοποιούνται», ενώ αποκαλύπτει ότι η διαδικασία αυτή «θα περιλαμβάνει εντατικά μαθήματα γλώσσας και βασικού κορμού μέσα στις δομές».
Η εκπαίδευση αποτελεί προενταξιακό πυλώνα της νέας Εθνικής Στρατηγικής για την Ένταξη, που, όπως επισημαίνει η υφυπουργός στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, σύντομα θα παρουσιαστεί ολοκληρωμένη. Η στρατηγική αυτή, τονίζει, «θα απευθύνεται στους δικαιούχους διεθνούς προστασίας, αλλά θα περιλαμβάνει και έναν προενταξιακό πυλώνα» και προσθέτει ότι στον πυλώνα αυτό η εκπαίδευση θα κατέχει κεντρικό ρόλο, «πλέον θα είναι ολιστική και, εκτός από την ελληνομάθεια, θα περιλαμβάνει και τον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής, αρχές δημοκρατικού πολιτεύματος, την ισότητα των φύλων, καθώς και ειδικά προγράμματα όσον αφορά στην αναπηρία, στην ενδοοικογενειακή βία, στην καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων».
Τέλος, ανάμεσα στις προτεραιότητες της κ. Βούλτεψη βρίσκεται και η απορρόφηση κοινοτικών κονδυλίων της νέας χρηματοδοτικής περιόδου 2021-2027, «μια πολύπλοκη διαδικασία», αλλά και η «περισσότερο πολιτική και συγχρόνως τεχνοκρατική διαδικασία, η οποία έχει ήδη ξεκινήσει».
Ακολουθεί η πλήρης συνέντευξη της υφυπουργού Ένταξης, Σοφίας Βούλτεψη, στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και τη Μαρία Κουζινοπούλου:
Ερ.: Στο υπουργείο Μετανάστευσης έχετε αναλάβει το χαρτοφυλάκιο της Ένταξης. Ποιες είναι οι προτεραιότητές σας στον τομέα αυτό;
Απ: Η Ένταξη αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς πυλώνες της μεταναστευτικής πολιτικής. Κάθε άλλο παρά τυχαία οι περισσότερες χώρες έχουν από καιρό εκπονήσει τα σχέδιά τους, τα οποία ήδη εφαρμόζονται. Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εμπλουτίζει και αναθεωρεί συνεχώς τις εκθέσεις της. Στην Ελλάδα έχουν γίνει ελάχιστα πράγματα. Επί ΣΥΡΙΖΑ δεν έγινε τίποτε, ενώ το μνημόνιο με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης για το πρόγραμμα «Ήλιος» υπεγράφη λίγους μήνες πριν από τις εκλογές, μόλις τον Απρίλιο του 2019. Η προηγούμενη χρόνια, το 2020, ήταν μια χρονιά μεγάλης κρίσης και λόγω των γεγονότων στον Έβρο και λόγω της πανδημίας. Ωστόσο, οφείλουμε να ενεργήσουμε τώρα, άμεσα και αποτελεσματικά. Οι άνθρωποι που λαμβάνουν το καθεστώς του πρόσφυγα πρέπει για όσο διάστημα έχουν τη διεθνή προστασία που απορρέει από τις διεθνείς υποχρεώσεις μας να αποκτήσουν τη δυνατότητα για αυτόνομη διαβίωση. Δεν το επιβάλλει μόνο η εφαρμογή της Σύμβασης της Γενεύης που η Ελλάδα κύρωσε το 1959 επί Κωνσταντίνου Καραμανλή, αλλά και η ανάγκη οι πρόσφυγες να σταθούν στα πόδια τους χωρίς να επιβαρύνεται η ελληνική κοινωνία.
Ερ.: Δηλώσατε στη Βουλή ότι θα δώσετε έμφαση στην απορρόφηση κοινοτικών κονδυλίων της νέας χρηματοδοτικής περιόδου 2021-2027. Πώς θα επιτύχετε αυτή την απορρόφηση;
Απ.: Βρισκόμαστε μπροστά σε μια νέα χρηματοδοτική περίοδο. Είναι πολύ σημαντικό να απορροφήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερα κονδύλια, ώστε να μην επιβαρύνουμε τον κρατικό προϋπολογισμό, δηλαδή τους δεινά δοκιμαζόμενους Έλληνες φορολογούμενους. Είναι μια πολύπλοκη διαδικασία, καθώς υπάρχουν αρκετές ευρωπαϊκές πηγές χρηματοδότησης. Τα σχέδιά μας πρέπει να είναι συγκεκριμένα και αποδεκτά. Πρόκειται για την περισσότερο πολιτική και συγχρόνως τεχνοκρατική διαδικασία, η οποία έχει ήδη ξεκινήσει.
Ερ.: Έχετε προαναγγείλει τη δημιουργία Εθνικού Σχεδίου για την Ένταξη. Ποιοι θα είναι οι κύριοι τομείς που αυτό θα περιλαμβάνει, ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα που έχετε βάλει για την παρουσίαση και την υλοποίησή του και ποιες οι πρώτες δράσεις που έχετε σχεδιάσει;
Απ.: Ακριβώς επειδή η απόφαση του πρωθυπουργού να με τιμήσει με αυτήν την αποστολή συνέπεσε με την έναρξη της διαδικασίας για τη νέα χρηματοδοτική περίοδο, χρειάστηκε να βάλω το κάρο μπροστά από το άλογο. Έπρεπε γρήγορα να χαρτογραφηθεί η παρούσα κατάσταση, να σχεδιαστεί η νέα εθνική στρατηγική σε αδρές γραμμές και να αναδιαρθρωθεί το μοντέλο με βάση τις νέες ευρωπαϊκές προτεραιότητες και τις ανάγκες της χώρας, να ετοιμαστούν γρήγορα τα προς υποβολή τεχνικά τεύχη, να εντοπιστούν τα χρηματοδοτικά εργαλεία. Πολύ σύντομα θα παρουσιάσουμε ολοκληρωμένη τη Νέα Εθνική Στρατηγική για την Ένταξη, ώστε η δράση μας να είναι έγκαιρη και αποτελεσματική. Η νέα αυτή Στρατηγική θα απευθύνεται στους δικαιούχους διεθνούς προστασίας, αλλά θα περιλαμβάνει και έναν προενταξιακό πυλώνα. Όπως προκύπτει και από την Έκθεση της Κομισιόν που δημοσιοποιήθηκε τον Νοέμβριο του 2020, το προηγούμενο μοντέλο αποδείχθηκε αναχρονιστικό και αναποτελεσματικό, διότι οδηγούσε σε παράλληλα κοινωνικά συστήματα και στη δημιουργία γκέτο. Η εκπαίδευση πλέον θα είναι ολιστική και, εκτός από την ελληνομάθεια, θα περιλαμβάνει και τον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής, αρχές δημοκρατικού πολιτεύματος, την ισότητα των φύλων, καθώς και ειδικά προγράμματα όσον αφορά στην αναπηρία, στην ενδοοικογενειακή βία, στην καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων.
Ερ.: Ποιες θα είναι οι προτεραιότητές σας στον τομέα της Εκπαίδευσης των παιδιών που διαβιούν στις δομές;
Απ.: Ασφαλώς τα παιδιά πρέπει να λαμβάνουν την τυπική εκπαίδευση, την οποία παρέχει το υπουργείο Παιδείας. Την προηγούμενη χρονιά υπήρξαν αρκετές δυσκολίες, κυρίως λόγω της πανδημίας που δημιούργησε προβλήματα συνολικά στην εκπαίδευση. Ωστόσο, έχει κριθεί πως είναι αναγκαία μια άτυπη εκπαιδευτική διαδικασία για τα παιδιά που μόλις έχουν φθάσει και δεν γνωρίζουν καθόλου τα ελληνικά. Η προετοιμασία τους είναι σημαντική ώστε να μπορούν να παρακολουθούν τα μαθήματα στην τάξη και να μην περιθωριοποιούνται. Το προενταξιακό αυτό στάδιο θα περιλαμβάνει εντατικά μαθήματα γλώσσας και βασικού κορμού μέσα στις δομές.
Ερ.: Ποια είναι τα σχέδιά σας στον τομέα της απασχόλησης των προσφύγων στην Ελλάδα, ένα δυσεπίλυτο ζήτημα σε περίοδο κρίσης;
Απ.: Έμφαση θα δοθεί στη χαρτογράφηση επαγγελμάτων και δεξιοτήτων, καθώς και στην εκπαίδευση. Είναι δύσκολο στοίχημα, αλλά, όπως σας είπα, είναι σημαντικό οι πρόσφυγες να σταθούν στα πόδια τους, ενώ συγχρόνως θα δημιουργούνται θέσεις εργασίας για τους Έλληνες. Για όσο διάστημα η Ελλάδα παρέχει την διεθνή προστασία δεν πρέπει να επιβαρύνουμε τον κρατικό προϋπολογισμό, ο οποίος ήδη έχει επιβαρυνθεί δραματικά από την πανδημία.
Ερ.: Στην αρμοδιότητά σας έχει περιέλθει η προστασία ασυνόδευτων ανηλίκων. Τι σχεδιάζετε για την ένταξη των ασυνόδευτων παιδιών που θα μείνουν στην Ελλάδα;
Απ.: Όπως πολύ καλά γνωρίζετε, η Ειδική Γραμματεία Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων δημιουργήθηκε με προσωπική απόφαση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη πριν από έναν χρόνο και η δύσκολη αποστολή ανατέθηκε στην κ. Ειρήνη Αγαπηδάκη. Μέσα σε έναν χρόνο πετύχαμε όσα καμιά άλλη χώρα δεν κατάφερε. Είμαστε πρότυπο για όλον τον κόσμο και η Ειδική Γραμματεία, όπως συνηθίζω να λέω, είναι το πετράδι στο στέμμα μας. Διασώθηκαν πάνω από 5.000 παιδιά που ζουν τώρα σε ασφάλεια και εντάσσονται κανονικά. Πολλά από αυτά μετεγκαθίστανται σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ενώ ήδη έχει ολοκληρωθεί η μεταφορά στη Γερμανία πάνω από χιλίων ατόμων, μέλη οικογενειών με παιδιά που πάσχουν από σοβαρά νοσήματα. Οι προσπάθειες συνεχίζονται με βάση το βέλτιστο συμφέρον των παιδιών.
Ερ.: Σε πρόσφατη συνάντησή σας με τον περιφερειάρχη Αττικής δηλώσατε ότι «όσες γνώσεις λάβουν οι πρόσφυγες στην πατρίδα μας, θα τους είναι χρήσιμες όταν γυρίσουν στις δικές τους πατρίδες». Μπορεί η ένταξη να λειτουργήσει όταν στο βάθος του σχεδιασμού υπάρχει η σκέψη ότι οι πρόσφυγες θα επιστρέψουν κάποια στιγμή στις πατρίδες τους;
Απ.: Είναι συγκεκριμένα αυτά που οφείλουν να κάνουν οι σοβαρές χώρες, σχεδιάζοντας και εφαρμόζοντας την πολιτική τους: Να φυλάσσουν τα σύνορά τους, να μην γίνονται κέντρο διερχομένων, να παρέχουν διεθνή προστασία σε εκείνους που πραγματικά τη δικαιούνται, αφού προηγουμένως διαχωρίσουν τους μετανάστες από τους πρόσφυγες. Για όσο διάστημα διαρκούν οι έκτακτες συνθήκες που δικαιολογούν την παροχή ασύλου, η ένταξη είναι όχι μόνο αναγκαία, αλλά και χρήσιμη. Αυτά καθορίζονται από τη Σύμβαση της Γενεύης. Θα ήταν αδύνατον να προβλέπεται πως θα υπάρχουν άνθρωποι που απλά θα παραμένουν για χρόνια σε μια χώρα χωρίς να γνωρίζουν τίποτε γι' αυτήν, χωρίς γνώση της γλώσσας, χωρίς γνώση βασικών κοινωνικών και πολιτιστικών αρχών, χωρίς να κάνουν τίποτε. Όπως γνωρίζετε, όσοι λαμβάνουν τη διεθνή προστασία έχουν δικαιώματα και υποχρεώσεις. Και αυτό είναι το πιο σημαντικό κομμάτι της ένταξης.
