Σε εγρήγορση θέτει τους αρμόδιους φορείς η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας μπροστά στο ενδεχόμενο ενεργοποίησης του ηφαιστείου της Σαντορίνης και εξέδωσε Γενικό Σχέδιο με την ονομασία «Τάλως» προκειμένου να ληφθούν τα αναγκαία μέτρα.
Όπως διευκρίνισε στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων αρμόδιο στέλεχος της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, το συγκεκριμένο σχέδιο, που φέρει την κωδική ονομασία «Τάλως», εντάσσεται στον γενικό σχεδιασμό για την προετοιμασία όλου του κρατικού μηχανισμού και τη θωράκιση της χώρας απέναντι σε οποιονδήποτε κίνδυνο και φυσική καταστροφή, και σε ό,τι αφορά το ηφαίστειο της Σαντορίνης δεν υπάρχει καμία ένδειξη για ενεργοποίηση.
Το ηφαιστειακό σύμπλεγμα της Σαντορίνης περιλαμβάνει δύο ενεργούς ηφαιστειακούς πόρους, τον ηφαιστειακό πόρο της «Καμένης» που βρίσκεται στον χερσαίο χώρο της ομώνυμης νησίδας μεταξύ Θήρας και Θηρασιάς και τον υποθαλάσσιο ηφαιστειακό πόρο του «Κολούμπο» ο οποίος βρίσκεται σε απόσταση 8,5 περίπου χιλιομέτρων βορειοανατολικά του ομώνυμου ακρωτηρίου στο βορειανατολικό άκρο του νησιού της Θήρας.
Η τελευταία έκρηξη στον ηφαιστειακό πόρο της Καμένης συνέβη το 1939 μ.Χ. Στην έκρηξη αυτή περιλαμβάνεται και η μικρή υπολειμματική έκρηξη που συνέβη το 1950 μ.Χ. Αντίστοιχα η τελευταία έκρηξη στον ηφαιστειακό πόρο του Κολούμπο συνέβη το 1650 μ.Χ.
Ωστόσο, από τον Ιανουάριο του 2011 μέχρι περίπου και τον Μάρτιο του 2013 στη Σαντορίνη παρατηρήθηκε μια σεισμική έξαρση η οποία συνοδεύτηκε από παραμορφώσεις στον φλοιό της γης. Τα φαινόμενα αυτά οδήγησαν την ηγεσία του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών στην συγκρότηση Ειδικής Επιστημονικής Επιτροπής Παρακολούθησης Ηφαιστείου Σαντορίνης.
Σύμφωνα με το Γενικό Σχέδιο «Τάλως», μέχρι το τέλος Μαρτίου καλούνται η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, οι δήμοι Θήρας και η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου να ολοκληρώσουν τον σχεδιασμό αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών και άμεσης/βραχείας διαχείρισης των συνεπειών από την εκδήλωση ηφαιστειακής δραστηριότητας στο ηφαιστειακό σύμπλεγμα Σαντορίνης.
«Ο σκοπός του παρόντος Γενικού Σχεδίου είναι η άμεση και συντονισμένη απόκριση των εμπλεκόμενων Φορέων σε Κεντρικό, Περιφερειακό και Τοπικό επίπεδο για την αποτελεσματική αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών από την εκδήλωση Ηφαιστειακής Δραστηριότητας στο Ηφαιστειακό Σύμπλεγμα Σαντορίνης και την άμεση διαχείριση των συνεπειών της, δράσεις που αποβλέπουν στην προστασία της ζωής, της υγείας και της περιουσίας των πολιτών, καθώς και στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, των πλουτοπαραγωγικών πηγών και των υποδομών της χώρας» αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Όπως επισημαίνεται πρόκειται για φαινόμενο που δεν μπορεί να αποτραπεί και μπορεί να προκαλέσει μεγάλες υλικές ζημιές στις ανθρώπινες υποδομές με επακόλουθα σοβαρούς τραυματισμούς και απώλειες ανθρώπινων ζωών.
Οι κύριες κατά κανόνα επιπτώσεις που μπορεί να προκληθούν από ηφαιστειακή δράση είναι αποκλεισμός περιοχών, ζημιές στο περιβάλλον και τις υποδομές, πυρκαγιές, ρύπανση αέρος και υδάτων, πιθανά προβλήματα οδικής εναέριας και θαλάσσιας κυκλοφορίας, καταρρεύσεις κτιρίων, ζημιές σε κτίρια, εργοστάσια-βιομηχανίες, αρχαιολογικούς χώρους-μουσεία, εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας και δίκτυα μεταφοράς, διακοπή συγκοινωνιών, εγκλωβισμός ατόμων, τραυματισμός και θάνατος πολιτών.
Προϋποθέσεις για την εφαρμογή του Γενικού Σχεδίου Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών και Άμεσης/Βραχείας Διαχείρισης των Συνεπειών από την Εκδήλωση Ηφαιστειακής Δραστηριότητας είναι:
- Η συγκρότηση και διαρκής λειτουργία της Μόνιμης Επιστημονικής Επιτροπής Παρακολούθησης του Ελληνικού Ηφαιστειακού Τόξου με αντικείμενο της παρακολούθηση και την ανάλυση κινδύνου για όλα τα ηφαιστειακά κέντρα του Ελληνικού Ηφαιστειακού Τόξου
- Η αποσαφήνιση των ρόλων και των αρμοδιοτήτων όλων των εμπλεκομένων φορέων πολιτικής προστασίας ανά δράση, με βάση το ισχύον θεσμικό πλαίσιο
Για το σκοπό αυτό απαιτείται αναθεώρηση, επικαιροποίηση και εναρμόνιση σχεδίων πολιτικής προστασίας των εμπλεκομένων φορέων και σύνταξη ή επικαιροποίηση των αντίστοιχων, προσδιορισμός του ανθρώπινου δυναμικού και μέσων που δύναται να διατεθούν σε Κεντρικό, Περιφερειακό και Τοπικό επίπεδο για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και την άμεση/βραχεία διαχείριση των συνεπειών από την εκδήλωση ηφαιστειακής δράσης στο ηφαιστειακό σύμπλεγμα Σαντορίνης, εξασφάλιση ετοιμότητας όλων των επιχειρησιακά εμπλεκομένων Φορέων σε κάθε στάδιο επιχειρήσεων και διασφάλιση της επικοινωνίας μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων φορέων για την απρόσκοπτη ροή πληροφοριών.
Το σχέδιο περιλαμβάνει δύο σενάρια το πιθανότερο και το ακραίο. Το πιθανότερο ηφαιστειακό γεγονός που αναμένεται να εκδηλωθεί , εάν η παρούσα κρίση ακολουθήσει μη αναστρέψιμη πορεία, είναι μία «ιστορικού τύπου» ενδοκαλδερική επαναδραστηριοποίηση των ηφαιστειακών κέντρων των Καμένων. Πρόκειται για ηφαιστειακή δραστηριότητα αντίστοιχη με αυτές που εκδηλώθηκαν κατά τους ιστορικούς χρόνους και συνέβαλαν στη δημιουργία των νησίδων της Παλαιάς και Νέας Καμένης.
Όπως περιγράφεται στο πιθανότερο σενάριο θα επηρεαστεί όλη η περιοχή της Σαντορίνης κυρίως οι περιοχές νότιας και κεντρικής Θήρας, ενώ στο ακραίο σενάριο δεν αποκλείεται να επηρεαστούν και γειτονικά νησιά.
Σύμφωνα με το ΑΠΕ- ΜΠΕ το στέλεχος της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας ανέφερε πως στο ίδιο πλαίσιο με το σχέδιο «Τάλως» εντάσσονται τα πρώτα δύο σχέδια που παρουσιάστηκαν τον περασμένο Νοέμβριο, με τις κωδικές ονομασίες «Δάρδανος» και «Ιόλαος» για πλημμύρες και πυρκαγιές, αντίστοιχα, ενώ ο πρώτος κύκλος των σχεδίων για την αντιμετώπιση βασικών κινδύνων, κλείνει με ακόμη δύο Γενικά Σχέδια, το ένα με την κωδική ονομασία Εγκέλαδος για την Αντιμετώπιση Εκτάκτων Αναγκών και Άμεση/Βραχεία Διαχείριση των Συνεπειών από την Εκδήλωση Σεισμών και το δεύτερο με την κωδική ονομασία Ηράκλειτος για την Αντιμετώπιση Τεχνολογικών Ατυχημάτων Μεγάλης Έκτασης στο πλαίσιο εναρμόνισης με την Ευρωπαϊκή οδηγία SEVESO III.
Και τα πέντε γενικά σχέδια που έχουν εκδοθεί μέχρι στιγμής βρίσκονται στη διάθεση όλων των φορέων που εμπλέκονται στην Πολιτική Προστασία, ενώ μετά την ολοκλήρωση του πρώτου κύκλου θα ακολουθήσουν και άλλα επιμέρους σχέδια, κυρίως για τεχνολογικά ατυχήματα.
Από την Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας επισημαίνεται ότι με τα σχέδια «επιδιώκεται η άμεση και συντονισμένη απόκριση των εμπλεκόμενων Φορέων σε Κεντρικό, Περιφερειακό και Τοπικό επίπεδο, σύμφωνα με το νέο δόγμα και δομή της ΓΓΠΠ, που αποτυπώθηκε πρόσφατα με τον Ν.4662/20 για την αναμόρφωση του συστήματος Πολιτικής Προστασίας της χώρας».
