Μετά από πολύ μεγάλη αναμονή ο πρόεδρος Μπάιντεν, ανακοίνωσε τους όρους διαγραφής μέρους των φοιτητικών δανείων. Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες πρόκειται να διαγραφούν 10.000 δολάρια από όσους έχουν εισόδημα έως 125.000 δολάρια ετησίως ή 250.000 αν πρόκειται για ζευγάρια. Ταυτόχρονα υπάρχει ένα επιπρόσθετο ποσό διαγραφής δέκα χιλιάδων για όσους ανήκουν σε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία χαμηλού εισοδήματος.
Το συνολικό κόστος θα ξεπεράσει τα 300 δισεκατομμύρια σε ορίζοντα δεκαετίας. Από το Μάρτιο του 2020 με αφορμή την πανδημία, τρέχει ήδη ένα πρόγραμμα moratorium πληρωμών, όσων έχουν συνάψει φοιτητικά δάνεια, και επρόκειτο να τερματιστεί στο τέλος Αυγούστου. Η περίοδος χάριτος θα επεκταθεί εκ νέου μέχρι το τέλος του χρόνου.
Το σύνολο των φοιτητικών δανείων στις ΗΠΑ ξεπερνάει τα 1,6 τρισεκατομμύρια δολάρια. Αποτελούσε εδώ και πάρα πολλά χρόνια ένα πάγιο αίτημα της αριστερής πτέρυγας των δημοκρατικών οι οποίοι μάλιστα εισηγούνταν πιο γενναιόδωρη οικονομική ανακούφιση. Οποιαδήποτε ομοιότητα με εγχώριους πολιτικούς σχηματισμούς και αιτήματα, είναι εντελώς συμπτωματική!!!
Η απόφαση αφορά περίπου 43.5 εκατομμύρια δανειολήπτες. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία περίπου το ήμισυ ωφελεί μέχρι 20.000 δολάρια ενώ εξαψήφιο νούμερο οφείλουν περίπου το 10% των δανειοληπτών. Η κυβέρνηση εκτιμά ότι περίπου 20 εκατομμύρια δανειολήπτες απαλλάσσονται από το χρέος τους οριστικά. Η πίεση να ληφθεί απόφαση πριν το τέλος της περιόδου χάριτος, ερχόταν υπό το βάρος των στοιχείων της ομοσπονδιακής τράπεζας, καθώς επτά εκατομμύρια δανειολήπτες βρίσκονται ήδη σε κατάσταση χρεοκοπίας ή αθέτησης πληρωμών.
Το μέγεθος και μόνο των φοιτητικών δανείων είναι ενδεικτικό της σημασίας που έχει για όσους έχουν την υποχρέωση να ξεκινούν την πληρωμή, από τη στιγμή που αποφοιτήσουν. Συχνά ακούγεται η άποψη, ότι το μέλλον των νέων είναι υποθηκευμένο εφόσον ξεκινούν να αποπληρώνουν τις σπουδές τους, προτού καν ξεκινήσουν την επαγγελματική τους σταδιοδρομία. Ακόμα ότι δεν περισσεύουν χρήματα για την αγορά κατοικίας - ένας άλλος βραχνάς της αμερικανικής πραγματικότητας - ή ακόμα και για τη δημιουργία οικογένειας.
Σίγουρα το πρόβλημα των φοιτητικών δανείων είναι μία στρέβλωση της μετεξέλιξης του αμερικανικού ονείρου. Με πολύ απλά λόγια, ένας νέος και η οικογένειά του δανείζονταν προκειμένου να φοιτήσει σε ένα καλύτερο πανεπιστήμιο που θα του εξασφάλιζε ευνοϊκότερες προοπτικές για τη ζωή του. Ουσιαστικά ο δανεισμός λειτουργούσε σαν επένδυση για το μέλλον του.
Με βάση αυτό το πλάνο, ο τίτλος σπουδών από ένα αναγνωρισμένο πανεπιστημιακό ίδρυμα, θα επιδρούσε ευεργετικά στην αφετηρία του εργασιακού του βίου. Επομένως, θα μπορούσε δυνητικά να έχει πρόσβαση σε μεγαλύτερες αποδοχές που θα του επέτρεπαν να εξοφλήσει γρηγορότερα τις σπουδές του. Θεωρητικά όσο καλύτερος ο τίτλος σπουδών τόσο ταχύτερα γίνεται απόσβεση των διδάκτρων.
Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι το κόστος για σπουδές σε ένα πολιτειακό πανεπιστήμιο είναι ετησίως, περίπου 11.000 δολάρια κι αν χρειαστεί να μεταναστεύσει κάποιος σε άλλη Πολιτεία κυμαίνεται μεταξύ 26-27 χιλιάδες δολάρια. Το μέσο κόστος των προπτυχιακών προγραμμάτων σε ιδιωτικά πανεπιστήμια ανέρχεται σε $36.000 περίπου, ωστόσο στα μεγαλύτερα εξ αυτών πολλές φορές ξεπερνούν τις 50 ή ακόμα και τις 70.000 δολάρια.
Τα μεγάλα ιδιωτικά πανεπιστήμια διαθέτουν αρκετά γενναιόδωρα πακέτα υποτροφιών και πλήθος οικονομικών κινήτρων για να προσελκύσουν τους αριστούχους. Παρόλα αυτά, οι υποτροφίες εξαντλούνται πολύ νωρίς για περιορισμένο αριθμό υποψηφίων, αφού οι αιτήσεις που λαμβάνουν είναι χιλιάδες. Ενώ έχουν διατυπωθεί διαμαρτυρίες πως ο τρόπος προσέγγισης των πανεπιστημίων προς υποψηφίους είναι παραπλανητικός. Δηλαδή δεν είναι ξεκάθαρο τι μένει να πληρωθεί, αφού αφαιρεθούν οι υποτροφίες ή οι όποιες ενισχύσεις, με αποτέλεσμα να βρίσκονται προ εκπλήξεων όταν έρχεται ο λογαριασμός...
Φυσικά, όπως ήταν αναμενόμενο οι ρεπουμπλικάνοι απορρίπτουν μετά βδελυγμίας τη συγκεκριμένη οικονομική ενίσχυση, καθώς όπως λένε, δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες των φτωχών Αμερικανών ή εκείνων που δεν έχουν πανεπιστημιακά διπλώματα. Κατηγορούν μάλιστα τους δημοκρατικούς πως η διαγραφή χρέους ωφελεί τους πιο προνομιούχους Αμερικανούς. Άλλωστε αυτός ήταν και ο λόγος που ο Μπάιντεν καθυστερούσε την εφαρμογή του μέτρου, ενώ ταυτόχρονα το επιτελείο του, προσπαθούσε να μετριάσει τις απαιτήσεις του αριστερού ακροατηρίου που ζητούσε περισσότερα οριζόντια μέτρα.
Ωστόσο η διαγραφή χρέους φοιτητικών δανείων εγείρει αρκετά ηθικά ζητήματα. Να σημειωθεί ότι αφορά μόνο το ομοσπονδιακό χρέος και δεν έχει εφαρμογή σε τυχόν ιδιωτικά δάνεια που έχουν συναφθεί. Επιπλέον, διάφοροι αναλυτές υπογραμμίζουν πως η συγκεκριμένη εξέλιξη θα δημιουργήσει πληθωριστικές πιέσεις καθώς τα χρήματα που θα κατευθύνονταν για αποπληρωμή, θα διοχετευτούν σε κατανάλωση.
Από ό,τι φαίνεται η γνωστή κατηγορία των κορόιδων της οικουμένης που έχουν πληρώσει τα δάνειά τους, ή εκείνοι που εκμεταλλεύτηκαν το μορατόριουμ των τοκοχρεωλυσίων για να εξοφλήσουν τους λογαριασμούς τους δεν έχουν να λαβαίνουν τίποτα.
Όσοι επέλεξαν να φοιτήσουν σε ένα πανεπιστήμιο σύμφωνα με τις οικονομικές τους δυνατότητες, ώστε να μην υπερχρεωθούν μάλλον θα το έχουν ήδη μετανιώσει.
Υπάρχει και η άποψη που λέει ότι δημιουργείται ένα κακό προηγούμενο, καθώς οι μελλοντικοί φοιτητές, δεν θα διστάζουν να χρεωθούν με την ελπίδα ότι κάποιος πολιτικός, κάποτε θα ακυρώσει το χρέος τους στο μέλλον. Παράλληλα τα πανεπιστήμια θα συνεχίσουν να αυξάνουν τα δίδακτρα, εφόσον δεν βλέπουν τα έσοδά τους να πλήττονται κινούμενοι στην ίδια λογική...
Μένει να φανεί αν η κυβέρνηση Μπάιντεν θα επιλύσει ένα ζήτημα που ταλάνιζε την αμερικανική κοινή γνώμη για πολύ καιρό ή θα έχει ανοίξει την όρεξη και σε άλλες κατηγορίες δανειοληπτών να απαιτήσουν ανάλογη αντιμετώπιση.
* Ο Νικόλαος Δ. Τσαγκανέλιας εργάζεται για πάνω από 27 χρόνια στο χρηματοοικονομικό χώρο. Από το 2015 εργάζεται στην Tavira Securities με έδρα το Λονδίνο, ως Hedge Fund Operations & Risk
