Σε δημοπρασία το πορτρέτο γνωριμίας του Ρέμπραντ με τη Σάσκια
Πολιτισμός

Σε δημοπρασία το πορτρέτο γνωριμίας του Ρέμπραντ με τη Σάσκια

Κανένα πρόσωπο καλλιτέχνη δεν είναι τόσο άμεσα αναγνωρίσιμο όσο αυτό του Ρέμπραντ. Από τα σχέδια μιας γεμάτης αυτοπεποίθηση νιότης ενός εικοσάρη έως τις «εσωτερικές» και διεισδυτικές αυτοπροσωπογραφίες ενός άνδρα που βρίσκεται στη δύση μιας ζωής που τα είχε όλα, ο Ρέμπραντ απαθανάτισε τον εαυτό του σε περίπου 80 πίνακες, χαρακτικά και σχέδια. 

Ευτυχώς για το φιλότεχνο κοινό, όλα τα αυτοπορτρέτα του Ρέμπραντ βρίσκονται πλέον σε μεγάλες συλλογές μουσείων και μόνο τρία παραμένουν σε ιδιωτικά χέρια. Ένα από αυτά πουλήθηκε στους Sotheby's το 2003 όπου κατέληξε στη συλλογή Leiden της Νέας Υόρκης, ενώ ένα άλλο παραχωρήθηκε με μακροπρόθεσμο δάνειο στην Εθνική Πινακοθήκη της Σκωτίας. Το νεότερο σε ηλικία από τα τρία, και για πολλούς το πιο αποκαλυπτικό, θα προσφερθεί με εκτίμηση 15-20 εκατομ. δολ. στους Sotheby's του Λονδίνου στις 28 Ιουλίου. Είναι ένα έργο που μας έρχεται από την περίοδο της ακμής του καλλιτέχνη. Τότε είχε συνθέσει ένα από τα μεγαλύτερα αριστουργήματά του «το μάθημα ανατομίας του Δρ. Νικολάου Τουλπ» και φέρει ακριβώς την ίδια υπογραφή.

Στον πίνακα ο Ρέμπραντ απεικονίζεται σε ηλικία 26 χρόνων, φορώντας το λευκό κολάρο της εποχής και μαύρο καπέλο ως ένδειξη επισημότητας αλλά και ανώτερης θέσης. Τον έχουμε δει με πολλές στολές, μερικές από αυτές με καπέλα και στολίδια της εξωτικής ανατολής, αλλά μονάχα σε άλλο ένα αποδίδει τον εαυτό του επίσημα ντυμένο. Ήταν η εποχή, που είχε εγκαταλείψει τη γενέτειρά του, το Λέιντεν της Ολλανδίας, για να εγκατασταθεί στο Άμστερνταμ. Το γεγονός όμως, ότι είναι ένα από τα λίγα εναπομείναντα πορτρέτα του μεγάλου δημιουργού σε ιδιωτική συλλογή, το καθιστά «πιο σπάνιο και από τα σπάνια», δηλώνει ο εκπρόσωπος του Sotheby’s Τζορτζ Γκόρντον, υπεύθυνος για την συλλογή των Old Masters. 

Τι μπορεί, όμως, να κρύβει ειδικά αυτό το πορτρέτο για τη ζωή του Ρέμπραντ; Ίσως επέλεξε να εμφανιστεί έτσι σαν ένα είδος «επαγγελματικής κάρτας», προκειμένου να κάνει φανερό ότι ήταν κοινωνικά ισότιμος με τους περίφημους αστούς στους οποίους απευθυνόταν και έπαιρνε παραγγελίες για πορτρέτα. Όμως, η ακριβής χρονολογία της αυτοπροσωπογραφίας  (1632) και το γεγονός ότι είναι φιλοτεχνημένη σε μικρή κλίμακα, κάνει τους ειδικούς να εξετάζουν μια άλλη πιθανότητα: ο ζωγράφος έφτιαξε αυτό το πορτρέτο για να φλερτάρει την κατοπινή μούσα και σύζυγό του Σάσκια, ανιψιά εμπόρου έργων τέχνης και κόρη εύπορης οικογένειας.

Το έργο έχει αλλάξει χέρι αρκετές φορές τις τελευταίες δεκαετίες ενώ στο τελευταίο ιδιοκτήτη του περιήλθε το 2005 μέσω ιδιωτικής πώλησης. Την τελευταία φορά ωστόσο, που εμφανίστηκε σε δημοπρασία, πάλι των Sotheby’s ήταν το 1970 όταν πουλήθηκε σε έναν Γάλλο συλλέκτη μόλις για 821 δολάρια.

Η δημοπρασία θα γίνει  διαδικτυακά. «Τα στοιχεία είναι αναμφισβήτητα: τους τελευταίους δύο μήνες, έχουμε πραγματοποιήσει δύο ειδικές διαδικτυακές πωλήσεις Old Master, η πρώτη από τις οποίες διπλασίασε την εκτίμησή της ενώ η δεύτερη την τριπλασίασε» αναφέρει ο Τζορτζ Γκόρντον.