Από εκεί που μας χρωστούσανε, μας πήραν και το βόδι λέει η γνωστή ελληνική παροιμία. Ο Γιαν Φαμπρ έδωσε στη δημοσιότητα επιστολή- απάντηση στους Έλληνες καλλιτέχνες, σύμφωνα με την οποία φταίνε οι ίδιοι, φταίει το υπουργείο Πολιτισμού, ενδεχομένως να φταίει και ο... Χατζηπετρής, αλλά εκείνος δεν φταίει σε τίποτα. Σαν να ήταν κάποιος άλλος που ήρθε να παρουσιάσει με έπαρση και αλαζονία στους ιθαγενείς το αποικιοκρατικό του πρόγραμμα, με ρατσιστικές ποσοστόσεις εναντίον των Ελλήνων και με απουσία κάθε κεντρικής ιδέας- όπως συμβαίνει με τις «αρπαχτές».
Μακροσκελέστατη η επιστολή του κ. Φαμπρ, (και των συνεργατών του) ο οποίος, ας θυμίσουμε, παραιτήθηκε μέσω... βελγικής εφημερίδας- και επιλέγουμε μερικά χαρακτηριστικά αποσπάσματα.
Πρώτον, ο ίδιος που είχε περιφρονήσει τους Έλληνες καλλιτέχνες και τους είχε εξορίσει για φέτος από το πρόγραμμα του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, ενώ τα επόμενα χρόνια θα τους «έπαιζε» με ποσοστό 30% διαμαρτύρεται επειδή δεν τον κάλεσαν στην Σφενδόνη. Τους εγκαλεί μάλιστα, ότι δεν είχαν «την ευπρέπεια» να τους απευθύνουν απευθείας (SIC) τον λόγο, να τους στείλουν επιστολή και γιατί ενήργησαν ανώνυμα.
(σ.σ. Οταν συγκεντρώνονται 500 επώνυμοι καλλιτέχνες δεν είναι ανώνυμοι. Αλλά γιατί να τον καλέσουν σε μια συγκέντρωση διαμαρτυρίας, όταν ο ίδιος, από θέση ευθύνης, δεν είχε καμία συνάντηση με Έλληνες καλλιτέχνες πριν ανακοινώσει το πρόγραμμά του; Όταν δηλαδή τους αγνόησε επιδεικτικά;)
«Είμαστε βαθιά απογοητευμένοι με τον αποκλεισμό μας από αυτόν (ή οποιονδήποτε άλλο) διάλογο. Πάνω από όλα, όμως, μας σοκάρει ο χαρακτηρισμός "Persona Non Grata". Ελπίζουμε ότι κανένας καλλιτέχνης, πουθενά στον κόσμο, δεν θα χαρακτηριστεί ποτέ "Persona Non Grata". Αυτή η δήλωση εναντίον οποιουδήποτε καλλιτέχνη είναι επικίνδυνη και αντιδραστική - και πλήττει την τέχνη στον ίδιο της τον πυρήνα» γράφει.
(σ.σ. κατάφερε αυτό που κανείς καλλιτέχνης δεν κατάφερε στον πλανήτη ολόκληρο. Μάλλον πρέπει να γραφτεί στο βιβλίο των ρεκόρ Γκίνες.)
Στη συνέχεια, βάζει στο κάδρο τον υπουργό Πολιτισμού Αρ. Μπαλτά γράφοντας: «την 11η Φεβρουαρίου 2016 αποδέχθηκα τον ρόλο του καλλιτεχνικού επιμελητή του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου. Ο υπουργός Πολιτισμού, κ. Αριστείδης Μπαλτάς, τόνισε την ανάγκη να αναπτυχθεί (ή να επανακτηθεί) το διεθνές κύρος του Φεστιβάλ ως βήματος για την ανάδειξη των Ελλήνων καλλιτεχνών σε όλο τον κόσμο - μια συναρπαστική πρόκληση που η ομάδα μου κι εγώ με χαρά αποδεχθήκαμε.»
(σ.σ.τι σημαίνει να επανακτηθεί το διεθνές κύρος του Φεστιβάλ; Μα αυτό δεν έκανε ο κ. Λούκος;)
«Αποδέχθηκα τη συνεργασία υπό ορισμένους όρους. Σε αντίθεση με τον προηγούμενο καλλιτεχνικό διευθυντή, θα ήμουν καλλιτεχνικός επιμελητής. Αυτό σημαίνει ότι θα ήμουν υπεύθυνος για όλες τις καλλιτεχνικές επιλογές και το συνολικό καλλιτεχνικό όραμα του Φεστιβάλ. Ήταν αρμοδιότητα του υπουργείου Πολιτισμού ή και του διοικητικού συμβουλίου του Φεστιβάλ να παράσχει τις απαραίτητες παράλληλες λειτουργίες ως προς τα μη καλλιτεχνικά θέματα, όπως τα χρηματοοικονομικά, τη διεκπεραίωση (logistics), τα τεχνικά και τη διοίκηση. Απαιτήσαμε τον διορισμό ενός Έλληνα χρηματοοικονομικού διευθυντή που θα είχε τη συνολική οικονομική ευθύνη για το Φεστιβάλ. Η κα Λιάνα Θεοδωράτου ορίστηκε από το υπουργείο ως συντονίστρια του Φεστιβάλ και εκτελεστική διευθύντρια. Υπήρξε ο απευθείας σύνδεσμός μας και θα θέλαμε να την ευχαριστήσουμε για τη συμμετοχή και τη σκληρή της δουλειά.
(σ.σ. Επιτέλους, πρέπει να βγει και να πει ο κ. Μπαλτάς. Γιατί παρανόμησε στο άρθρο του νόμου που μόλις είχε ψηφιστεί στη Βουλή; Και πώς ορίστηκε από το υπουργείο η κ. Θεοδωράτου εν κρυπτώ ως συντονίστρια και εκτελεστική διευθύντρια; Πού είναι η υπουργική απόφαση και σε ποιον νόμο στηρίζεται; Τι πείρα έχει η κ. Θεοδωράτου σε αυτόν τον τομέα;)
Φυσικά ζητήθηκε Ελληνας καλλιτεχνικός επιμελητής, αφού το... Φαμπριανό σύμπαν αγνοούσε την ελληνική πραγματικότητα. «Η ιδέα της πρόσληψης Έλληνα καλλιτεχνικού επιμελητή για αυτή τη χρονιά απορρίφθηκε από το νέο διοικητικό συμβούλιο του Φεστιβάλ λόγω του περιορισμένου εναπομένοντος χρόνου. Επιπροσθέτως, η επιμελητική μας ομάδα πληροφορήθηκε ότι όλοι οι υποψήφιοι του 2015 είχαν ενημερωθεί και είχαν λάβει σαφείς εξηγήσεις για την τρέχουσα κατάσταση.
Μας προξενεί τρομερή έκπληξη ότι εκείνο που μάς παρουσιαζόταν ως "αδύνατο" έγινε ξαφνικά ένα από τα κύρια σημεία του προγράμματος του νέου καλλιτεχνικού διευθυντή κ. Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου.»
(σ.σ. Είχε έρθει να εφαρμόσει το πρόγραμμά του με βελγικές παραγωγές, αλλά δεν ήθελε να πάρει και την ευθύνη για τις διαμαρτυρίες που ήξερε ότι θα ακολουθήσουν. Αυτή είναι η αλήθεια.)
«Ένας άλλος όρος που θέσαμε αφορούσε τα οικονομικά. Επιμείναμε για την άμεση καταβολή των αμοιβών των καλλιτεχνών από την προηγούμενη διοργάνωση - και λάβαμε ρητή σχετική δέσμευση. Ζητήσαμε επίσης για τα επόμενα χρόνια να προκαταβάλλεται το 50% των αμοιβών των καλλιτεχνών και το υπόλοιπο 50% να εξοφλείται μετά την εκδήλωση.»
(σ.σ. μας τη λέει και για το ότι έχουν μείνει άνθρωποι απλήρωτοι από πέρσι. Και έχει δίκιο:!)
Στη συνέχεια αναφέρεται στην «ιδέα της παρουσίασης του "βελγικού πνεύματος" την πρώτη χρονιά του Φεστιβάλ, με φωνές διαφορετικής αισθητικής και ήθους που θα αντιπροσώπευαν το χωνευτήρι της Ευρώπης και όλου του κόσμου» Και μετά, θυμάται ότι πρέπει να πει καλά λογάκια για την Ελλάδα, που τον πρότεινε:
«Γιατί θα ερχόμασταν στην Ελλάδα και θα δεχόμασταν την επιμέλεια του κεντρικού σας Φεστιβάλ αν δεν σεβόμασταν την κουλτούρα και τους καλλιτέχνες σας;»
(σ.σ. εσείς ομολογείτε ότι δεν τα γνωρίζατε. Πώς σεβόσασταν αυτό που αγνοείτε;)
«Συχνά ανταποκριθήκαμε στην έκκληση των Ελλήνων παραγωγών να προσαρμόσουμε τις απαιτήσεις μας στις ελληνικές οικονομικές συνθήκες» συνεχίζει. «Εξ άλλου, πολλές φορές προτείναμε να διατεθούν φθηνότερα (ή και δωρεάν) θεατρικά εισιτήρια σε Έλληνες καλλιτέχνες και φοιτητές, ιδίως στους νέους - κάτι που δυστυχώς δεν έκαναν πάντοτε δεκτό οι διοργανωτές»
(σ.σ. και φιλάνθρωπος).
Κατόπιν, ομολογεί ότι θα μετέτρεπε την σκηνή της Οδού Πειραιώς σε... μπαρ. Γράφει συγκεκριμένα: «Υπήρχε επίσης το σχέδιο να μεταμορφωθούν οι εξαιρετικές εγκαταστάσεις της Πειραιώς 260, η καρδιά του Φεστιβάλ, σε εικαστική εγκατάσταση από Έλληνες καλλιτέχνες που θα περιλάμβανε μπαρ, εστιατόριο και μια μικρή σκηνή για βελγική και ελληνική ποπ, ροκ, κλασική και τζαζ μουσική.» Αλλά, θα παρουσιαζόταν εκεί και το 24ωρο έργο Mount Olympus στις αρχές Ιουλίου. (Γνωστό και ως «Παλλόμενα πέη» Ο κ. Φαμπρ θεωρεί πως οι Ελληνες καλλιτέχνες δεν γίνεται να στηρίζουν την οικονομική τους επιβίωση μόνο σε ένα φεστιβάλ και πως χρειάζονται και την κρατική χρηματοδότηση, τις διεθνείς συμπαραγωγές και τη σύμπραξη ιδιωτικού και δημόσιου τομέα.
(σ.σ. αυτόν περιμέναμε...)
«Την επομένη της συνέντευξης τύπου τόσο ο πρωθυπουργός κ. Αλέξης Τσίπρας όσο και ο υπουργός Πολιτισμού κ. Αριστείδης Μπαλτάς μού ζήτησαν να περιλάβω περισσότερους Έλληνες καλλιτέχνες στο φετινό Φεστιβάλ. Τους διαβεβαίωσα ότι θα υπήρχε σημαντικός αριθμός Ελλήνων καλλιτεχνών - αλλά με τους δικούς μου καλλιτεχνικούς όρους. Όπως είπα νωρίτερα, είχα ζητήσει έναν Έλληνα συνεπιμελητή για αυτόν τον σκοπό και λίγο χρόνο σκέψης, καθώς ένα Φεστιβάλ δεν είναι μηχανισμός επιδοτήσεων. Τους είπα ότι η επιμέλεια είναι και αυτή μια καλλιτεχνική πράξη που, σε αντίθεση με την πολιτική, γίνεται χωρίς συμβιβασμούς.»
(σ.σ. τον πίεσαν ο πρωθυπουργός και ο υπουργός κι εκείνος τους αγνόησε; Για φαντάσου!)
Η προκλητική επιστολή καταλήγει ακόμα πιο προκλητικά:
«Μη φέρνετε τους εαυτούς σας στην ταπεινωτική θέση να ζητάτε από μένα αυτό που ισχυρίζεστε ότι ανήκει σε εσάς. Αντί να επιτίθεστε εναντίον ενός ξένου φιλοξενούμενου που κλήθηκε να επιμεληθεί το Φεστιβάλ σας, σκεφτείτε διεξοδικά ποιο είναι το μακρόπνοο όραμά σας για τον ελληνικό πολιτισμό και την πολιτιστική πολιτική. Κάθε θέση χρειάζεται μια αντίθεση. Αξιοποιήστε την για θετικές δράσεις και φυγή προς τα εμπρός.
Ανοίξατε τα στόματά σας σχετικά με τον διορισμό και το επιμελητικό μου πρόγραμμα - τα ανοίξατε δυνατά, με πάθος και όλοι μαζί. Κρατήστε τα ανοιχτά: ας είναι αυτή η αρχή και όχι το τέλος. Αλλά μην ξεχάσετε να ανοίξετε επίσης τα αυτιά και τα μάτια σας».
(σ.σ. δηλαδή, τους λέει ότι έχουν παρωπίδες)
Αντιγόνη Καρατάσου
