Προσχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το οποίο επικαλείται το Reuters, και το οποίο δόθηκε στη δημοσιότητα την Πρωτοχρονιά λίγο μετά την αποστολή της στα κράτη μέλη της Ε.Ε., προβλέπει τον χαρακτηρισμό ως φιλικές προς το περιβάλλον επενδύσεων σε ηλεκτροπαραγωγικούς σταθμούς που βασίζονται στην καύση φυσικού αερίου και στην πυρηνική ενέργεια.
Σύμφωνα με το προσχέδιο οι επενδύσεις σε νέους πυρηνικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής θα πρέπει να χαρακτηριστούν ως «πράσινες» υπό δύο προϋποθέσεις:
- Αν τα πυρηνικά εργοστάσια πληρούν τα πιο πρόσφατα τεχνικά πρότυπα και το αργότερο μέχρι το 2050 υποβληθεί ειδικό σχέδιο για τη λειτουργία μονάδας διάθεσης ραδιενεργών αποβλήτων υψηλής ραδιενέργειας.
- Οι νέες πυρηνικές εγκαταστάσεις πρέπει να λάβουν οικοδομική άδεια έως το 2045.
Οι επενδύσεις σε νέους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο θα πρέπει επίσης να μπορούν να θεωρηθούν προσωρινά ως πράσινες υπό αυστηρές προϋποθέσεις. Για παράδειγμα, θα πρέπει να είναι υπάρξουν όρια στα αέρια θερμοκηπίου που εκπέμπονται. Για εγκαταστάσεις που θα εγκριθούν μετά τις 31 Δεκεμβρίου 2030, η πρόταση θα επιτρέπει μόνο έως και 100 γραμμάρια ισοδυνάμου CO2 ανά κιλοβατώρα ενέργειας
Το σύστημα ταξινόμησης, το οποίο θα καλύπτει βιομηχανίες που παράγουν περίπου το 80% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), είναι η πρώτη παγκόσμια προσπάθεια να οριστεί τι θεωρείται πραγματικά βιώσιμη οικονομική δραστηριότητα. Παράλληλα στόχος είναι να σταματήσει το «greenwashing», ενός είδους υπερεκτίμηση των 'πράσινων' δραστηριοτήτων.
Η θεώρηση των οικονομικών δραστηριοτήτων από την Επιτροπή, θα δώσει τη δυνατότητα στους επενδυτές να στραφούν σε πιο βιώσιμες τεχνολογίες και εταιρείες, προκειμένου να συμβάλλουν σημαντικά στην κλιματική ουδετερότητα της Ευρώπης έως το 2050.
Διαβουλεύσεις
Του προσχεδίου της Κομισιόν θα ακολουθήσει μια διαδικασία διαβούλευσης κατά την οποία τα κράτη μέλη και ομάδα εμπειρογνωμόνων καλούνται να δώσουν τις παρατηρήσεις τους έως τα μέσα Ιανουαρίου.
Κατόπιν, το κείμενο θα χρειαστεί έγκριση από την πλειοψηφία των κρατών μελών της ΕΕ και των μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Υποστηρικτές
Οι υποστηρικτές της πρότασης της Κομισιόν επιχειρηματολογούν λέγοντας πως εργοστάσια που βασίζονται στην καύση φυσικού αερίου, καθώς εξ ορισμού είναι καθαρότερα από αυτά που καίνε λιγνίτη ή άλλα είδη άνθρακα, θα βοηθούσαν τις ευρωπαϊκές οικονομίες να μπουν στον δρόμο προς ένα πιο βιώσιμο μέλλον.
Η πυρηνική ενέργεια, κατ’ αυτούς, πρέπει επίσης να χαρακτηριστεί φιλική προς το περιβάλλον («πράσινη»), αφού τα εργοστάσια που την αξιοποιούν δεν εκπέμπουν αέρια που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και την υπερθέρμανση του πλανήτη.
Σφοδρές αντιδράσεις
Πολέμιοι της πρότασης αντιτείνουν ότι το φυσικό αέριο δεν είναι αρκετά καθαρό και υπογραμμίζουν τους μακροπρόθεσμους κινδύνους των ραδιενεργών αποβλήτων.
Ήδη στη Γερμανία οι Πράσινοι και πολλές περιβαλλοντικές οργανώσεις εγείρουν αντιδράσεις ενώ η Αυστρία απειλεί να προσφύγει στη δικαιοσύνη.
«Εάν αυτό το σχέδιο υποβληθεί ως έχει, θα προσφύγουμε στη δικαιοσύνη», διεμήνυσε η αυστριακή υπουργός Δράσης για το Κλίμα Λεονόρε Γκεβέσλερ μέσω Twitter. Η πρόταση είναι αμφιλεγόμενη· διατυπώθηκε εν μέσω διενέξεων στην Ευρώπη για την έννοια της φράσης «καθαρή ενέργεια», αναφέρει.
Για την κυρία Γκεβέσλερ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσπαθεί να φορέσει «οικολογικό προσωπείο» στην πυρηνική ενέργεια και στο φυσικό αέριο. «Η πυρηνική ενέργεια είναι επικίνδυνη και δεν αποτελεί λύση στον αγώνα για την αποτροπή της κλιματικής αλλαγής», προσθέτει η ίδια.
Τις θέσεις της συμμερίζονται πολιτικοί των Σοσιαλδημοκρατών (SPD) στη Μπούντεσταγκ, τη γερμανική κάτω Βουλή. «Η Γερμανία πρέπει να εξαντλήσει όλες τις πιθανότητες για να αποτρέψει την προώθηση αυτής της τεχνολογίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο», τόνισε στο Γερμανικό Πρακτορείο ο Ματίας Μίερς, αναπληρωτής επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας των Σοσιαλδημοκρατών.
«Η πυρηνική ενέργεια δεν είναι βιώσιμη και σε καμία περίπτωση δεν έχει νόημα από οικονομική σκοπιά», επέμεινε.
Επισήμανε ακόμη το κόστος της αποθήκευσης των πυρηνικών αποβλήτων και το ότι νέα πυρηνικά ηλεκτροπαραγωγικά εργοστάσια δεν θα μπορούσαν να κατασκευαστούν χωρίς «μαζική δημόσια χρηματοδότηση».
«Το μέλλον πρέπει να ανήκει μόνο στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας – ειδικά σε επίπεδο ΕΕ», υπογράμμισε ο κ. Μίερς, το κόμμα του οποίου ηγείται του κυβερνητικού συνασπισμού με τους Πράσινους και τους Ελεύθερους Δημοκράτες.
«Εάν προστεθούν ενισχύσεις για την πυρηνική ενέργεια στην τιμολόγηση (σ.σ. των εκπομπών διοξειδίου) του άνθρακα, το αποτέλεσμα θα είναι η τεράστια στρέβλωση του ανταγωνισμού. Αντ’ αυτού, χρειαζόμαστε να γίνει διάλογος για την ανάλογη τιμολόγηση της πυρηνικής ενέργειας», πρόσθεσε.
Η οικολογική οργάνωση Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση (WWF) επίσης επέκρινε την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
«Το απόφθεγμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την πυρηνική ενέργεια και το φυσικό αέριο μοιάζει να είναι ‘κλείσε τα μάτια και έλπιζε ότι όλα θα πάνε καλά’», ανέφερε ο Ματίας Κοπ, αρμόδιος για τις επενδύσεις σε βιώσιμα έργα στο γερμανικό παράρτημα της WWF.
Έπειτα από μήνες καθυστερήσεων, η Επιτροπή έδωσε στις ομάδες των εμπειρογνωμόνων των κρατών μελών προθεσμία μόλις οκτώ εργασίμων ημερών για να αντιδράσουν στο σχέδιο, πρόσθεσε. Κατηγόρησε τις Βρυξέλλες πως προσπαθούν να αποφύγουν κριτικές φωνές από το επιστημονικό πεδίο.
Αντεγκλίσεις στην Ιταλία
Το σχέδιο οδηγίας προκαλεί αντεγκλήσεις και στην Ιταλία, όπου ο Ματέο Σαλβίνι, ο ηγέτης της Λέγκας (άκρα δεξιά), έριξε ξανά στο τραπέζι την πιθανότητα να ανεγερθούν πυρηνικά ηλεκτροπαραγωγικά εργοστάσια στο ιταλικό έδαφος. Η Ρώμη έπαψε να αξιοποιεί την πυρηνική ενέργεια μετά το δυστύχημα στο Τσερνόμπιλ, στα τέλη της δεκαετίας του 1980.
«Η Ιταλία δεν μπορεί να μείνει άπραγη», επιχειρηματολόγησε ο Ματέο Σαλβίνι μέσω Twitter. «Η Λέγκα είναι έτοιμη να αρχίσει συλλογή υπογραφών για να οργανωθεί δημοψήφισμα ώστε η χώρα μας να κατευθυνθεί προς ένα ανεξάρτητο, ασφαλές και καθαρό ενεργειακό μέλλον».
Το 2011, οι Ιταλοί είχαν απορρίψει την επιστροφή της πυρηνικής ενέργειας. Άλλες παρατάξεις που συμμετέχουν στον πολυκομματικό κυβερνητικό συνασπισμό στη χώρα, όπως το Κίνημα Πέντε Αστέρων, απορρίπτουν ρητώς την πυρηνική ενέργεια. Ωστόσο, η δραματική αύξηση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού αερίου έχει φέρει το ζήτημα στο επίκεντρο του πολιτικού διαλόγου.
