Ο πόλεμος τον οποίο προκάλεσε η Ρωσία με την απρόκλητη εισβολή της στην Ουκρανία έχει ήδη συμπληρώσει τρεις μήνες και αυτό είναι τραγωδία. Πρόκειται για έναν πόλεμο «από τα παλιά» στον οποίο όπως όλα δείχνουν στο τέλος όλοι θα … «χάσουν» ενώ η όποια νίκη θα είναι «πύρρειος». Όσο παρατείνεται όμως αυτός ο πόλεμος τόσο μεγαλώνει ο κίνδυνος κλιμάκωσης, τόσο αυξάνονται οι ζημιές των και των δύο πλευρών, κυρίως της Ουκρανίας και τόσο περισσότερο πλήττονται οικονομικά και οι χώρες μας, ενώ η παγκόσμια επισιτιστική κρίση πλησιάζει.
Ποια είναι όμως τα μέχρι σήμερα δεδομένα. Η Ρωσία δεν πέτυχε την αποφασιστική νίκη στον ελάχιστο δυνατό χρόνο, με το ελάχιστο δυνατό κόστος όπως επεδίωκε. Αυταπάτη ήταν ο ανέφικτος στρατηγικός στόχος να ανατρέψει την πολιτική καθεστηκυία τάξη στο Κίεβο (…«αποναζιστικοποίηση») με την εξωπραγματική εκτίμηση ότι αρκούσαν 60-70 χιλιάδες στρατιώτες της για να περισφίξουν και να καταλάβουν μία πόλη ….4 περίπου εκατομμυρίων. Τραγικά λανθασμένες εκτιμήσεις των Υπηρεσιών Πληροφοριών και Στρατηγών του που μάλλον πήραν στα σοβαρά και τα λεγόμενα του προέδρου Μπάιντεν περί καταλήψεως του Κιέβου σε …96 ώρες.
Η κακή όπως αποδείχθηκε επιχειρησιακή σχεδίαση μαζί με τα τραγικά σφάλματα σε τακτικό επίπεδο και η ανυπαρξία Επιμελητείας (Διοικητικής Μέριμνας) σε συνδυασμό με την εκμετάλλευση των λαθών αυτών από τους Ουκρανούς και ο πεισμώδης και έξυπνος αγώνας τους, ανάγκασαν τη Μόσχα να απαγκιστρώσει τις δυνάμεις της και να τις συμπτύξει προς τη Λευκορωσία προκειμένου να τις αναδιοργανώσει και να τις χρησιμοποιήσει στην Ανατολική Ουκρανία.
Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα προαναφερθέντα και τις δυσανάλογα μεγάλες απώλειες, (η επίθεση έχει πάντοτε πολύ μεγαλύτερο συντελεστή απωλειών από την άμυνα) αλλά και την καταστροφή επίσης μεγάλου αριθμού κυρίων μέσων μπορούμε να πούμε ότι πρόκειται περί ήττας. Αυτή είναι η αλήθεια.
Εκτός όμως και από την παραπάνω αλήθεια, υπάρχει και μία άλλη, η αλήθεια στην Ανατολική-Νοτιανατολική Ουκρανία που ίσως κάποιοι ακόμα και σήμερα αρνούνται να δουν. Η Ρωσία έχει αργά αλλά σταθερά αποκομίσει σημαντικά εδαφικά κέρδη. Παράλληλα με τον πόλεμο κατατριβής (φθοράς) έχει σταθεροποιήσει τον παραθαλάσσιο διάδρομο με τον οποίο ενώνει Κριμαία μέσω Μαριούπολης και Ντονμπάς με τη Ρωσία (...«απελευθέρωση») και προχωράει προς τα δυτικά για να επεκταθεί πέραν των διοικητικών ορίων του Ντονμπάς προκειμένου να είναι σε πλεονεκτική διαπραγματευτική θέση αν και όποτε αρχίσουν συνομιλίες.
Διαφαίνεται επίσης ότι οι ρωσικές δυνάμεις επιχειρούν να κυκλώσουν και να καταστρέψουν το μείζον μέρος των Τακτικών Ουκρανικών Δυνάμεων (FJO)που βρίσκονται στην περιοχή και αριθμούν περί τις 50 χιλιάδες (… «αποστρατικοποίηση») όπως είχε ήδη επισημανθεί και σε προηγούμενα άρθρα-αναλύσεις μας. Αν καταστραφούν αυτές τίποτα δεν θα τους εμποδίσει να κινηθούν ακόμα πιο δυτικά, προς τον ποταμό Δνείπερο.
Στην λεγόμενη «μάχη του Κιέβου» οι Ουκρανοί διεξήγαγαν επιτυχή αμυντικό αγώνα καθόσον απορρόφησαν την επιθετική ισχύ των Ρώσων, κάτι που δημιούργησε ευφορία και αυτοπεποίθηση στο Κίεβο. Αυτό όμως προκάλεσε και σε αυτό «αυταπάτες» ως προς τη δυνατότητα νίκης, ιδιαίτερα μετά τις δηλώσεις Αμερικανών και Βρετανών Αξιωματούχων περί αυτού.
Σε προηγούμενο άρθρο μας επισημάναμε ότι η νίκη για την Ουκρανία σημαίνει να πετύχει να απωθήσει τις ρωσικές δυνάμεις εκτός Ουκρανίας και να φθάσει στο status quo ante, δηλαδή στις θέσεις της 23ης Φεβρουαρίου. Εδώ όμως πρέπει να επισημανθεί ότι μιλάμε για μία περιοχή που πλησιάζει τα 100.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα και είναι περίπου τέσσερις φορές μεγαλύτερη από τα εδάφη που κατείχαν οι αυτονομιστές στο Ντονμπάς μέχρι τη ρωσική εισβολή.
Η δημιουργία ικανής στρατηγικής εφεδρείας από τους Ουκρανούς και τους «Δυτικούς» συμμάχους με πλήρως εντεταγμένο και απόλυτα επιχειρησιακό και τεχνικά υποστηρίξιμο τον εξοπλισμό που έρχεται από τη Δύση προκειμένου να εκτελεστεί επιθετική επιστροφή θα απαιτήσει αρκετούς μήνες. Είναι επίσης σχεδόν αδύνατον να επιτευχθεί από του Ουκρανούς «ισοδύναμο τετελεσμένο» μέσα στην Ρωσία σαν αυτό των Ισραηλινών όταν πέρασαν το Σουέζ στον πόλεμο του Γιομ Κιπουρ και δημιούργησαν προγεφύρωμα στην Ισμαηλία 100 χιλ από το Κάιρο.
Η μάχη στην Ανατολική Ουκρανία κρίνεται από τις δυνάμεις που μάχονται εκεί με τα μέσα που διαθέτουν τώρα. Οι Ρώσοι συνεχίζουν να προχωρούν αργά και σταθερά και ασκούν σημαντική πίεση στις ουκρανικές δυνάμεις κάτι που εμμέσως ομολόγησε και ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Ζελένσκι αλλά και την Παρασκευή βράδυ ο Βρετανός Πρωθυπουργός. Οι Ουκρανοί μάχονται εκεί για να μην …ηττηθούν.
Χωρίς ευσεβοποθισμούς και χωρίς εξωραϊστικές υπεκφυγές, η εκτίμηση μας είναι ότι είναι εξαιρετικά δυσχερές για την Ουκρανία να κερδίσει αυτόν τον πόλεμο με την έννοια και τις συνθήκες που προσδιορίσαμε παραπάνω. Μπορεί η Ουάσιγκτον και τον Λονδίνο να ευνοούνται με τη συνέχιση του πολέμου καθόσον πέρα από τα όποια κέρδη της Μόσχας αλλά και την περαιτέρω καταστροφή της Ουκρανίας, αποδυναμώνεται η Ρωσία αλλά όλο και περισσότεροι δυτικοί ηγέτες προβληματίζονται για τις σημαντικές «παρενέργειες» του πολέμου στις χώρες τους.
Διαφαίνονται ήδη κάποιες ρωγμές στο μέχρι τώρα αρραγές μέτωπο της Δύσης όταν μάλιστα όλα δείχνουν ότι ούτε και ο οικονομικός πόλεμος απέναντι στον Πούτιν και στο καθεστώς του μπορεί να επηρεάσει αποφασιστικά την έκβαση αυτού του πολέμου. Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία και πιο δειλά και κάποιες άλλες χώρες ζητούν σε πρώτη φάση κατάπαυση του πυρός και οπωσδήποτε συνάντηση Μπάιντεν-Πούτιν (σημ. Ο Ιταλός Πρωθυπουργός το έθεσε μάλιστα επιτακτικά επιστρέφοντας από την Ουάσιγκτον) ενώ τόσο στο Κίεβο όσο και στην Μόσχα παρακολουθούν από πολύ κοντά οτιδήποτε έχει σχέση με τη συνοχή των Συμμάχων της Δύσης.
Από την άλλη όμως πλευρά είναι ανεπίτρεπτο για όσους υποστηρίζουμε τη διεθνή νομιμότητα και το διεθνές δίκαιο, κάτι που δεν είναι … «αλά καρτ», να αποδεχθούμε μαζί με τους Ουκρανούς μία καθολική νίκη της Ρωσίας. Ούτε όμως αν εξελισσόταν η κατάσταση διαφορετικά Πούτιν και «σιλοβίκι» θα αποδέχονταν μία ήττα σε οποιοδήποτε επίπεδο. Θα μπορούσε να φθάσει στα άκρα. Τότε τι μένει; Βρισκόμαστε άραγε σε αδιέξοδο;
Είναι λοιπόν επιτακτική ανάγκη να διερευνηθεί άμεσα το πώς θα τερματιστεί αυτός ο πόλεμος. Η κατάπαυση του πυρός την οποία ζήτησε ο Αμερικανός Υπουργός Άμυνας Λόιντ Όστιν τη 13 Μαΐου από τον Ρώσο ομόλογο του Σεργκέι Σόιγκου (πρώτη μετά την έναρξη του πολέμου) θα μπορούσε να είναι το πρώτο στάδιο μίας πολύ μακράς και επίπονης διαπραγμάτευσης στην οποία υποχρεωτικά θα εμπλέκεται και η Ουάσιγκτον.
Η δήλωση του Ζελένσκι μετά από δύο μήνες ότι είναι έτοιμος να συναντηθεί με τον Πούτιν κάτι που και ο ίδιος Ρώσος Πρόεδρος επανέλαβε με τη σειρά του το Σάββατο δείχνει κάτι. Όμως σε ό,τι αφορά στην παραχώρηση εδαφών έναντι ειρήνης κάτι που τέθηκε εκ νέου στο τραπέζι μετά τις δηλώσεις Κίσινγκερ στο Νταβός που όντως «σήκωσε κουρνιαχτό», μόνον οι ίδιοι οι Ουκρανοί μπορούν να το αποφασίσουν. Και με νέα δήλωση του ο Ζελένσκι αναφέρθηκε σε «αντιμετώπιση της πραγματικότητας».
Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες αλλά ακόμα και στις ΗΠΑ που είναι μαζί με το ΗΒ πλέον εμπλεκόμενες δυνάμεις στον πόλεμο της Ουκρανίας, (είχαν άλλωστε την υποχρέωση αυτή έναντι των Ουκρανών λόγω και του Μνημονίου της Βουδαπέστης), έχει αρχίσει δημόσια συζήτηση για την αναγκαιότητα τερματισμού του πολέμου. Υπήρξε μάλιστα ένα όχι και τόσο αθώο άρθρο στο National Interest το οποίο θεωρώντας ότι και οι δύο πλευρές μη αντέχοντας να συνεχίσουν τον πόλεμο, θα μπορούσαν να εξετάσουν τη λύση της «Ανακωχής της Κορέας» το 1953 πάνω σε μία εδαφική γραμμή και μετά… βλέπουμε. Μία ανακωχή με αέναες συνομιλίες αλλά με πολιτικό διακανονισμό που 69 χρόνια μετά ακόμα δεν έχει… έλθει.
Αντί επιλόγου τονίζεται ότι το ερώτημα που πλέον τίθεται, είναι πως θα τελειώσει αυτός ο καταστροφικός πόλεμος και πώς η αμυνόμενη Ουκρανία θα χάσει το ελάχιστο δυνατόν καθόσον η κατάσταση στην Ανατολική Ουκρανία δεν εξελίσσεται καλά, μετά και τις τελευταίες επιτυχίες των Ρώσων το τελευταίο τετραήμερο, αλλά και πως η Ρωσία να μην αναβιώσει μία νέα Ρωσική Αυτοκρατορία σε βάρος της Ουκρανίας. Σε κάθε περίπτωση όμως η Ρωσία έστω και αν «εξαργυρώσει» στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων τα εδαφικά της κέρδη που καθημερινά δυστυχώς αυξάνονται θα έχει υποστεί σημαντικό κόστος σε στρατιωτικό, οικονομικό αλλά και πολιτικό επίπεδο και για αυτό εξ αρχής μιλήσαμε για «πύρρεια νίκη».
* Ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Λουκόπουλος είναι Γεωστρατηγικός Αναλυτής και Εκτελεστικός Διευθυντής στο «Παρατηρητήριο Ευρωμεσογειακής Ασφάλειας και Συνεργασίας»
