Το νέο στέλεχος Όμικρον και κάθε νέο στέλεχος που μπορεί να αναδυθεί από τις συνεχείς μεταλλάξεις του κορονοϊού σε πληθυσμούς οι οποίοι έχουν πολύ χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη και εκεί όπου ο ιός μπορεί να συναντήσει στο «διάβα» του πολυπληθείς ομάδες ανθρώπων που εκτός από μηδενική ανοσία έχουν και ανοσοκαταστολή, καθιστά επίκαιρη όσο πότε την ερώτηση «πότε θα μπορέσουμε να έχουμε αποτελεσματικά εμβόλια στη φαρέτρα, αν τα υπάρχοντα αποδειχθούν ανεπαρκή;»
Στο τέλος αυτής της ερώτησης ελλοχεύει ο μεγάλος φόβος να γυρίσουμε πίσω στην αρχή, να χάσουμε όλα όσα χτίσαμε με τόσο κόπο, τόσες εκστρατείες πειθούς, τόσες εκκλήσεις ειδικών και τόσα μέτρα, που πρόσφεραν (και προσφέρουν) ισχυρά κίνητρα, ώστε να σπεύσει ο κόσμος να εμβολιαστεί. Ακριβώς ένα χρόνο μετά τους πρώτους εμβολιασμούς, φτάσαμε να έχουμε 7.017.475 πολίτες εμβολιασμένους με έστω και μια δόση, 6.580.353 πολίτες πλήρως εμβολιασμένους με δύο δόσεις και 1.241.427 πολίτες (πρωτίστως, υγειονομικοί, ηλικιωμένοι και ευπαθείς) εμβολιασμένους και με τη 3η δόση.
Μετά από τις πρώτες ανακοινώσεις από τον ΠΟΥ, το ECDC και την εγχώρια επιστημονική κοινότητα πως το νέο στέλεχος Όμικρον φαίνεται να είναι πολύ πιο μεταδοτικό από τη μετάλλαξη Δέλτα, λόγω του πολύ αυξημένου αριθμού των μεταλλάξεων που φέρει και της κατακλυσμιαίας αύξησης των κρουσμάτων στη Νότιο Αφρική, με τον δείκτη θετικότητας στην περιφέρεια όπου εμφανίστηκε το στέλεχος Όμικρον να έχει αυξηθεί εντός μιας εβδομάδας από 3,6 σε 9,2 και τα κρούσματα από 550 να έχουν εκτοξευθεί σε πάνω από 4000, ήρθε και η ανησυχία ότι διαφεύγει την ανοσίας που έχει αποκτηθεί από νόσηση ή εμβολιασμό καθώς προσβάλλει και εμβολιασμένους. Όλα αυτά συνηγορούν στο συμπέρασμα ότι τα υπάρχοντα εμβόλια μπορεί να αποδειχθούν λιγότερο αποτελεσματικά έναντι της Όμικρον και η Όμικρον να μας φέρει πίσω στο….Α.
Ο πιο ισχυρός μας σύμμαχος είναι το γεγονός πως τα εμβόλια mRNA έχουν τη δυνατότητα γρήγορης προσαρμογής σε νέα στελέχη του ιού, μέσα σε μόλις 3μήνες, κάτι που τα καθιστά ιδιαίτερα ευέλικτα σαν «όπλα». Στα θετικά των νέων διαπιστώσεων περιλαμβάνεται και το κλινικό εύρημα πως η Όμικρον προκαλεί στην πλειονότητα των περιστατικών ήπια νόσο που δεν απαιτεί νοσηλεία, ούτε υποστήριξη των ασθενών με οξυγόνο και πως εκδηλώνεται με ήπια συμπτωματολογία η οποία μάλιστα διαφέρει από τα κλασικά covid συμπτώματα - κάτι που βοηθά στον έγκαιρο εντοπισμό των κρουσμάτων.
Η έμπειρη γιατρός στην Πραιτόρια, Αντζελίκ Κοτσϊέ, αναφέρει πως το στέλεχος Όμικρον δεν προκαλεί ανοσμία και απώλεια γεύσης, ούτε υψηλό πυρετό. Στους περισσότερους ανεμβολίαστους - και νέους στην ηλικία ασθενείς - εκδηλώνεται με κόπωση μυαλγίες δέκατα και πονοκέφαλο, ενώ αρκετοί ασθενείς αναφέρουν πως τους «γδέρνει» ο λαιμός τους ενώ κάποιοι έχουν επίμονο ξηρό βήχα. Οι περισσότεροι αναρρώνουν σπίτι και αυτό είναι ενθαρρυντικό. Ωστόσο, δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι η νόσος θα παραμείνει ήπια αν πλήξει και άλλες κατηγορίες ασθενών όπως είναι οι ευπαθείς λόγω προχωρημένης ηλικίας ή υποκείμενων νοσημάτων.
Τα «σημάδια» μέχρι στιγμής δείχνουν πως η Όμικρον είναι πολύ πιο μεταδοτική, καταφέρνει να διεισδύσει και σε ανεμβολίαστους και σε εμβολιασμένους πληθυσμούς αλλά προκαλεί ήπια νόσο, ενώ ολοένα και περισσότερες φωνές ειδικών υποστηρίζουν καθησυχαστικά ότι αποκλείεται να μας φέρει πίσω στην αρχή και ότι είναι απίθανο τα εμβόλια να μην «δουλεύουν» ενάντια στην Όμικρον ακόμα και αν έχουν μειωμένη αποτελεσματικότητα, όπως επισημαίνει από το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής (ΠΑΔΑ), ο καθηγητής μικροβιολογίας Άλκης Βατόπουλος.
Στην Ευρώπη, που χρησιμοποιείται ευρέως το εμβόλιο mRNA των BioNTech / Pfizer, οι εκπρόσωποι των δύο εταιριών δηλώνουν πως αναμένουν δεδομένα από τις εργαστηριακές δοκιμές το αργότερο σε δύο εβδομάδες. «Αυτά τα δεδομένα θα παρέχουν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το εάν το στέλεχος Όμικρον (B.1.1.529) θα μπορούσε να είναι μια παραλλαγή διαφυγής που μπορεί να απαιτεί προσαρμογή του εμβολίου μας εάν η παραλλαγή εξαπλωθεί παγκοσμίως».
Σύμφωνα με τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της Pfizer, Άλμπερτ Μπουρλά, τα εργαστήρια των BioNtech και Pfizer μπορούν να αναπτύξουν μια νέα εκδοχή του εμβολίου που είναι προσαρμοσμένη στα μέτρα μιας νέας παραλλαγής σε λιγότερες από 100 ημέρες. Μέχρι στιγμής δεν υπήρξε ανάγκη να κυκλοφορήσει μια τροποποιημένη εκδοχή του εμβολίου στην αγορά, καθώς το υπάρχον σκεύασμα καλύπτει και το στέλεχος Βήτα και το στέλεχος Γάμμα και το στέλεχος Δέλτα.
Στο ίδιο δρόμο βαδίζει και η Moderna προκειμένου να δημιουργήσει μια ενισχυτική δόση προσαρμοσμένη στη νέα παραλλαγή, ενώ δοκιμάζει και το υπάρχον εμβόλιο σε υψηλότερη δόση σαν αναμνηστική. Στο σημείο αυτό θυμίζουμε ότι στη 3η δόση το εμβόλιο της Moderna χορηγείται στη μισή δοσολογία. Παρόμοιες έρευνες διεξάγει η Novavax που έχει υποβάλλει το εμβόλιο της για έγκριση στις ανεξάρτητες ρυθμιστικές Αρχές. Και οι άλλες δύο εταιρίες που παρασκεύασαν Covid εμβόλια, η Johnson and Johnson και η AstraZeneca διεξάγουν έρευνες στις χώρες της Νοτίου Αφρικής όπου πρωτο - εντοπίστηκε η νέα παραλλαγή, για να αξιολογήσουν αν τα εμβόλια τους είναι αποτελεσματικά έναντι της Όμικρον.
Το πλεονέκτημα των τροποποιημένων εμβολίων, πέραν της αυξημένης αποτελεσματικότητας που μπορούν να έχουν έναντι μιας νέας μετάλλαξης αφορά και την ταχύτητα έγκρισής τους, με την γραφειοκρατία να συμπιέζεται στο ελάχιστο καθώς δεν πρόκειται για κατάθεση φακέλου στις ρυθμιστικές Αρχές για έγκριση νέου σκευάσματος, αλλά για αναβάθμιση/τροποποίηση εκείνου που ήδη κυκλοφορεί - και στην περίπτωση των mRNA εμβολίων, όχι απλώς κυκλοφορεί αλλά έχει ήδη χορηγηθεί σε περισσότερες από 7 δισεκατομμύρια δόσεις, είναι δηλαδή το πιο «δοκιμασμένο» φαρμακευτικό σκεύασμα στον πλανήτη.
