Τα στατιστικά του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας αποτελούν μια γροθιά στο στομάχι. Δείχνουν ότι το 30% των γυναικών παγκοσμίως πέφτουν θύματα σωματικής, σεξουαλικής ή ψυχολογικής βίας κατά την διάρκεια της σχέσης της, είτε είναι έγγαμη, είτε όχι.
Τα στατιστικά αυτά, που αφορούν συνολικά 161 χώρες, σε πολλές εκ των οποίων δεν καταγράφονται όπως πρέπει, αναδεικνύουν μια ευρύτερη εικόνα, το πόσο δυστυχισμένες είναι πάρα πολλές σχέσεις παγκοσμίως και πόσες πολλές διαβαθμίσεις υπάρχουν.
Από την δυστυχία μέσα στο γάμο, έως την κακοποίηση, που μπορεί να είναι τόσο ψυχολογική, όσο και σωματική και εν έτει 2021 συνιστά ένα μείζον ζήτημα παγκοσμίως, χωρίς αποτελεσματική αντιμετώπιση.
Μπορεί στον σύγχρονο δυτικό κόσμο οι γυναίκες να έχουν χειραφετηθεί, ωστόσο η βία εναντίον τους συνεχίζεται. Συνυπολογίζοντας μάλιστα και τις επιπτώσεις της πανδημίας, στη διάρκεια της οποίας η οικογενειακή βία μεγεθύνθηκε, η παραπάνω εικόνα αντί να βελτιώνεται, μάλλον επιδεινώνεται.
Εδώ έχει σημασία να αναδειχθεί ότι ένα από τα συμπτώματα της κακοποίησης είναι και η απομόνωση του κακοποιημένου μέλους από το υποστηρικτικό δίκτυο. Δεν είναι καθόλου ασύνηθες να προσπαθεί ο σύζυγος να αποκόψει την σύζυγο από το οικογενειακό ή από το φιλικό της περιβάλλον.
Έχει επίσης πολύ ενδιαφέρον η σύγκριση του δυτικού κόσμου με τον υπόλοιπο κόσμο. Ζούμε σε ατομικιστικές κοινωνίες, όπου προτάσσεται πάρα πολύ η ατομικότητα σε αντίθεση με τις κοινοτιστικές κοινωνίες της Άπω Ανατολής για παράδειγμα.
Στον ατομιστικό λοιπόν δυτικό κόσμο, όπου ανήκει και η Ελλάδα, η απάντηση στο πρόβλημα της κακοποίησης είναι ότι χρειαζόμαστε περισσότερο Κράτος. Εκείνες τις δομές και τις υπηρεσίες που παρέχει ένα κράτος για περιπτώσεις κακοποίησης και για τις οποίες δεν είμαι σίγουρος κατά πόσο είναι προσβάσιμες, όπως και κατά πόσο είναι γνωστές.
Στην Ελλάδα, για παράδειγμα, υπάρχουν καταφύγια για γυναίκες οι οποίες βρίσκονται σε δύσκολες σχέσεις και δύσκολους γάμους. Κάποιες από τις δομές αυτές λειτουργούν κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα, ωστόσο το ερώτημα είναι τι συμβαίνει όταν το πρόβλημα αφορά την περιφέρεια.
Ενδεχομένως η ψηφιακή εποχή να δώσει τέτοιες λύσεις και δυνατότητες -συζήτηση που άνοιξε με την πανδημία- και ελπίζω το κράτος να εντείνει τις προσπάθειές του, προκειμένου να δημιουργήσει ένα κατάλληλο δίκτυο, προσβάσιμο σε όλους απέναντι στον κακοποιητικό κύκλο.
Τι θα πει όμως κακοποιητικός κύκλος; Ξεκινά από το γεγονός ότι συχνά οι γυναίκες, τείνουν να μπαίνουν σε ιδιοκτησιακές σχέσεις. Αυτό σημαίνει ότι ο σύζυγος αφήνεται να έχει πολύ μεγάλη ισχύ πάνω στις αποφάσεις που παίρνει το ζευγάρι και με τον καιρό καθίσταται, ανάλογα και με την προσωπικότητά του, συναισθηματικά αποστερητικός.
Καθώς λοιπόν περνά ο χρόνος, αυτό καθιστά την σύζυγο ολοένα και περισσότερο δοτική, δηλαδή επιχειρεί να δίνει ακόμη περισσότερα συναισθήματα, προκειμένου να εισπράξει κάτι πίσω. Απέναντι σε αυτή την προσπάθεια, ο σύζυγος συνεχίζει να είναι αποστερητικός και αυτό ξεκινά τον κακοποιητικό κύκλο.
Τον ονομάζουμε κακοποιητικό, καθώς είναι κυρίως μια ψυχολογική προβληματική, με την έννοια ότι η γυναίκα δεν παίρνει αυτό που δικαιούται μέσα στην σχέση.
Αναλόγως της προσωπικότητας του συντρόφου, αν έχει ναρκισιστικά ή αντικοινωνικά στοιχεία, είναι πολύ πιθανό εκείνος να εκμεταλλευτεί τη δυναμική που δημιουργείται. Στην πορεία, η ανισοβαρής αυτή σχέση θα τον καταστήσει δυνάστη.
Πώς σπάει ο κύκλος; Δύσκολα, όταν έχει ξεκινήσει.
Δύσκολα μπορεί μια γυναίκα να αντιμετωπίσει ένα σύζυγο που έχει λάβει αυτό το ρόλο, αν δεν παρέμβει κανείς στο ζευγάρι. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ο διάλογος μεταξύ των δύο δεν φέρνει αποτέλεσμα, πολύ περισσότερο αν η προσωπικότητα του συζύγου φέρει ίχνη διαταραχής, όπως η ναρκισσιστική και η αντικοινωνική.
Συχνά η γυναίκα εγκλωβίζεται στην λογική ότι τα πράγματα μπορεί να αλλάξουν όταν βλέπει τον σύζυγο να κάνει κατά καιρούς κάποιες παραχωρήσεις, δηλαδή να δίνει λίγα, προκειμένου να μπορεί να πάρει τα πολλά, δίνοντας την ελπίδα ότι κάτι θα αλλάξει.
Σε τέτοιες περιπτώσεις το θέμα χρειάζεται καθοδήγηση από ειδικούς και όπως είπαμε νωρίτερα, περισσότερο κράτος.
Τις υπηρεσίες δηλαδή που παρέχει ένα κράτος, αλλά οι οποίες πρέπει οπωσδήποτε να εμπλουτιστούν με νέες και κυρίως, όπως σας είπα, να είναι προσβάσιμες σε όλους, ανεξαρτήτως τόπου διαμονής.
* Ο Δημήτρης Παπαδημητριάδης είναι ψυχίατρος, ψυχοθεραπευτής
Διαβάστε ακόμα:
Έγκλημα στα Γλυκά Νερά: Γιατί πρέπει να αλλάξει ο Ποινικός Κώδικας
Τη σκότωσε γιατί... δεν την αγαπούσε
Δεν προκύπτει εμπλοκή τρίτου προσώπου - Μου αξίζει η τιμωρία δηλώνει ο πιλότος
