Κάποτε ήταν ένα πανέμορφο πευκοδάσος. Εκτεινόταν σε δέκα τ.χλμ, σε απόσταση δύο χλμ. από το εργοστάσιο παραγωγής πυρηνικής ενέργειας του Τσερνομπίλ. Μετά το μοιραίο ατύχημα στον αντιδραστήρα 4, τον Απρίλιο του 1986, η ραδιενέργεια μετέτρεψε την περιοχή σε κρανίου τόπο. Και τα δένδρα πήραν ένα εφιαλτικό καφεκόκκινο χρώμα. Σήμερα, αν και θαμμένο κάτω από τη γη, το Κόκκινο Δάσος εκδικείται…
Αλλά δεν έχει ακόμη προκληθεί μεγάλος θόρυβος, παρά το γεγονός ότι η πιο κυνική και επικίνδυνη πλευρά αυτού του εφιάλτη είναι σίγουρα αυτή: Οι πολεμικές και άλλες στρατιωτικές δραστηριότητες κοντά σε εργοστάσια παραγωγής πυρηνικής ενέργειας.
Αυτό ακριβώς συνέβη σ’ αυτόν τον πόλεμο - μέσα στην απόλυτη σιωπή. Η Ρωσία του Πούτιν δεν δίστασε να στείλει στρατιώτες στα πυρηνικά εργοστάσια της Ουκρανίας, μιας χώρας που εξαρτάται κατά 50% από την πυρηνική ενέργεια, με 15 πυρηνικούς αντιδραστήρες, οι οποίοι τέθηκαν σε λειτουργία από το 1985 ως το 1995 και είναι σοβιετικής τεχνολογίας (αν και εκσυγχρονισμένοι).
Στην Ουκρανία βρίσκεται το μεγαλύτερο πυρηνικό εργοστάσιο της Ευρώπης, αυτό της Ζαπορίζια, στο οποίο μάλιστα είχε ξεσπάσει πυρκαγιά στις 3 Μαρτίου ως αποτέλεσμα των πολεμικών επιχειρήσεων στην περιοχή.
Κάθε άλλο παρά τυχαίο είναι ότι οι Ρώσοι ήδη από την πρώτη ημέρα του πολέμου, στις 24 Φεβρουαρίου, έσπευσαν να καταλάβουν το στοιχειωμένο Τσερνομπίλ και να το θέσουν υπό τον έλεγχό τους. Το εργοστάσιο δεν λειτουργεί μετά το τρομερό ατύχημα του 1986 στον αντιδραστήρα 4, ο οποίος αρχικά καλύφθηκε από μια σαρκοφάγο και μετά από έναν γιγάντιο θόλο, η κατασκευή του οποίου ολοκληρώθηκε το 2017.
Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι ακίνδυνο. Οι Ρώσοι εμπόδισαν τις αλλαγές βάρδιας και σταμάτησαν τις επικοινωνίες, με αποτέλεσμα να διακοπεί η ροή στοιχείων προς τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας, ο οποίος απαίτησε από την πρώτη στιγμή να σταματήσει κάθε δραστηριότητα στην περιοχή και να επιβληθεί παύση πυρός.
Συνέβη το ακριβώς αντίθετο. Στην περιοχή οι Ρώσοι κατακτητές μπήκαν με άρματα μάχης και τεθωρακισμένα οχήματα, οργώνοντας στην κυριολεξία την μολυσμένη γη και απελευθερώνοντας ένα σύννεφο ραδιενεργού σκόνης.
Έφτασαν στο σημείο να εισβάλουν ακόμη και στο Κόκκινο Δάσος, αυτήν την εξαιρετικά τοξική περιοχή μεταξύ Ρωσίας και Λευκορωσίας. Μάλιστα, η Μόσχα έστειλε τους στρατιώτες αυτούς στην περιοχή χωρίς κανέναν προστατευτικό εξοπλισμό – αυτό για να γνωρίζουν όλοι εκείνοι που μας ζαλίζουν το κεφάλι με «επιχειρήματα» του τύπου «η Ρωσία προσέχει τους ανθρώπους της»!
Έναν μήνα μετά, με τους Ρώσους στρατιώτες να έχουν μετατρέψει σε… λούνα παρκ την περιοχή, σκάβοντας ακόμη και χαρακώματα στο σημείο ακριβώς όπου βρίσκονται θαμμένα τα δέντρα – θύματα του ατυχήματος, τα οποία είχαν ξεριζωθεί και ταφεί κάτω από το χώμα – το Κόκκινο Δάσος πήρε την εκδίκησή του.
Ούτε αυτό έγινε ευρέως γνωστό! Προφανώς υπάρχουν διαβαθμίσεις ευαισθησίας…
Οι Ρώσοι στρατιώτες παρουσίασαν συμπτώματα προσβολής από την ραδιενέργεια και οι πληροφορίες λένε πως επικράτησε πανικός που οδήγησε σε αντιδράσεις με εκδηλώσεις ανταρσίας. Εδώ σημειώστε πως, σύμφωνα με τους ειδικούς, αν στο συγκεκριμένο δάσος ένας άνθρωπος παραμείνει για δύο ημέρες δέχεται ακτινοβολία ίση προς την ετήσια ποσότητα την οποία μπορεί να αντέξει ο ανθρώπινος οργανισμός.
Στις 31 Μαρτίου, έγινε γνωστό ότι ο ρωσικός στρατός αποχωρεί από την περιοχή. Οι στρατιώτες που είχαν παρουσιάσει συμπτώματα - των οποίων ο αριθμός υπολογίζεται σε πάνω από εκατό - μεταφέρθηκαν με 7 πούλμαν στην πόλη Γκόμελ, σε ένα ειδικό κέντρο της Λευκορωσίας.
Μάλιστα, οι Ρώσοι έφυγαν και από τη γειτονική πόλη, το Σλαβούτοβιτς, όπου κατοικούν οι Ουκρανοί εργαζόμενοι στο Τσερνομπίλ. Έφυγαν υπογράφοντας μάλιστα και πρωτόκολλο παράδοσης στις ουκρανικές αρχές.
Ωστόσο, μετά την αποχώρησή τους διαπιστώθηκε πως έλειπαν τα… ηλεκτρικά είδη (καφετιέρες και άλλα τέτοια) που χρησιμοποιούσαν οι εργαζόμενοι, καθώς και πολλά προσωπικά τους είδη.
Και το χειρότερο: Από τους εργαζόμενους λείπουν 170 άτομα που η Ουκρανία θεωρεί ότι απήχθησαν από τους Ρώσους, υποχρεώνοντάς τους να τους ακολουθήσουν κατά την αποχώρησή τους.
Μια αποχώρηση που προκάλεσε, λόγω της νέας μαζικής μετακίνησης οχημάτων, νέα τοπική έκλυση ραδιενέργειας.
Σήμερα, οι εργαζόμενοι στο Τσερνομπίλ προσπαθούν να συνέλθουν από την τραυματική εμπειρία, καθώς όπως περιγράφουν είναι τρομερά εξουθενωτικό να προσπαθείς να τηρείς όλους τους κανόνες ασφαλείας όταν μια πυρηνική εγκατάσταση τελεί υπό κατοχή και πρέπει να τρέχεις πάνω κάτω προσπαθώντας να εξηγήσεις σε αδαείς στρατιώτες τους κινδύνους.
Κανείς τους δεν γνώριζε τι συνέβη το 2015, τότε που το (νεκρό πια) Κόκκινο Δάσος καιγόταν επί τέσσερις μέρες. Όταν η πυρκαγιά τέθηκε υπό έλεγχο, η ραδιενέργεια στην περιοχή είχε αυξηθεί κατά δέκα φορές από το συνηθισμένο.
Και το χειρότερο: Για το γεγονός αδιαφόρησαν ο Πούτιν και οι άνθρωποί του…
* Η Σοφία Βούλτεψη είναι βουλευτής Β3 Νοτίου Τομέα Αθηνών, υφυπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, δημοσιογράφος
