Συντονισμένες προσπάθειες καταβάλλουν οι Ευρωπαίοι για να μείνει ζωντανή η συμφωνία που αφορά το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και ο Donald Trump να μην υλοποιήσει τις απειλές που εκτόξευσε απέναντι στην Τεχεράνη από το βήμα της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ. Ωστόσο, όπως προκύπτει και από τις δηλώσεις του αμερικανού υπουργού Εξωτερικών στη Νέα Υόρκη, οι ΗΠΑ διατηρούν τις ενστάσεις τους και μαζί το ενδεχόμενο να αποχωρήσουν από τη συμφωνία του 2015.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο πρόεδρος της Γαλλίας, Emmanuel Macron, διαβεβαίωσε ότι δεν εγκαταλείπει την προσπάθειά του να πείσει τον Trump να αλλάξει άποψη όσον αφορά τη συμφωνία, αν και αναγνώρισε πως αυτή δεν αρκεί από μόνη της.
«Αρκεί αυτή η συμφωνία; Όχι, δοθείσης της εξέλιξης της κατάστασης στην περιοχή και της εντεινόμενης πίεσης που ασκεί το Ιράν στην περιοχή και δοθείσης επίσης (...) της αυξημένης δραστηριότητας του Ιράν στο πεδίο των βαλλιστικών πυραύλων μετά τη σύναψη της συμφωνίας», είπε χαρακτηριστικά ο Macron σε δημοσιογράφους στη Νέα Υόρκη.
Από την πλευρά του, ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, Sigmar Gabriel, διαβεβαίωσε την Τετάρτη ότι οι μεγάλες δυνάμεις δεν έχουν πρόθεση να ακυρώσουν τη συγκεκριμένη συμφωνία, παρά τον αμφιλεγόμενο ρόλο της Τεχεράνης στη Μέση Ανατολή.
«Δεν ενδιαφερόμαστε να τροποποιήσουμε την συμφωνία με το Ιράν για το πυρηνικό του πρόγραμμα και ακόμη λιγότερο να την ακυρώσουμε -ούτε τώρα ούτε στο μέλλον», τόνισε σε μια ανακοίνωση που δόθηκε στη δημοσιότητα στο Βερολίνο.
Τοποθετούμενος μετά τη σύνοδο των συμβαλλομένων μερών της συμφωνίας στα Ηνωμένα Έθνη, ο επικεφαλής της γερμανικής διπλωματίας εξέφρασε την ικανοποίησή του διότι αυτή αποτέλεσε ανασχετικό παράγοντα στην «επικίνδυνη εξάπλωση των πυρηνικών όπλων» στην περιοχή.
«Οι Αμερικανοί έχουν δίκιο στο ότι το Ιράν δεν διαδραματίζει εποικοδομητικό ρόλο στη Μέση Ανατολή, από την Υεμένη ως τον Λίβανο. Συμφωνούμε ότι αυτό θα πρέπει να αντιμετωπιστεί, αλλά όχι στο πλαίσιο μιας λειτουργικής συμφωνίας για τον έλεγχο των πυρηνικών όπλων», συμπλήρωσε ο Gabriel.
Αλλά και η επικεφαλής της διπλωματίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Federica Mogherini, ισχυρίστηκε ότι «όλα» τα συμβαλλόμενα μέρη της συμφωνίας του 2015 ανάμεσα στις μεγάλες δυνάμεις και το Ιράν για το πυρηνικό πρόγραμμα της Ισλαμικής Δημοκρατίας «τηρούν τους όρους της».
Η Mogherini, σε δηλώσεις της από την έδρα των Ηνωμένων Εθνών, τόνισε πως τα όποια εκκρεμή ζητήματα που δεν άπτονται της συμφωνίας πρέπει να επιλυθούν σε άλλα φόρα. Μάλιστα, η αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής πρόσθεσε ότι οι ΗΠΑ, η κυβέρνηση της οποίας το τελευταίο διάστημα αμφισβητεί όλο και πιο έντονα την αξία της συμφωνίας, παραδέχθηκαν ότι η Τεχεράνη συμμορφώνεται προς τους όρους της.
Η ίδια υπογράμμισε πως δεν επαφίεται σε μόνον ένα μέρος της συμφωνίας να επαληθεύει την τήρησή της. Αν ενσκήπτουν προβλήματα ως προς την εφαρμογή της, υπάρχει μηχανισμός για την αντιμετώπισή τους, υπενθύμισε. Η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας ανέφερε ακόμη πως δεν συζητήθηκε τι θα συμβεί εάν οι ΗΠΑ αποχωρήσουν από τη συμφωνία.
Η ίδια πρόσθεσε πως δεν βλέπει καμιά «ανάγκη να υπάρξει επαναδιαπραγμάτευση μέρους της συμφωνίας». Οι Ευρωπαίοι, συμπλήρωσε, θα καταβάλλουν κάθε προσπάθεια για εγγυηθούν ότι η συμφωνία θα παραμείνει σε ισχύ.
Ενστάσεις Tillerson
Πάντως, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Rex Tillerson, αν και δήλωσε ότι είχε μια πρώτη «χρήσιμη» και «συγκεκριμένη» συζήτηση με τον ιρανό ομόλογό του, Mohammad Jawad Zarif, επανέλαβε ότι η Ουάσινγκτον έχει «μεγάλο πρόβλημα» με τη διεθνή συμφωνία για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.
Η σύνοδος των συμβαλλόμενων μερών του λεγόμενου Κοινού Ολοκληρωμένου Σχεδίου Δράσης (Joint Comprehensive Plan of Action, JCPOA) και η πρώτη επαφή με τον Zarif πήγε καλά, διαβεβαίωσε ο Tillerson. «Ήταν μια καλή ευκαιρία να συναντηθούμε, να σφίξουμε τα χέρια. Ο τόνος ήταν πολύ συγκεκριμένος, δεν υπήρξαν φωνές, δεν πετάξαμε παπούτσια» ο ένας στον άλλον, χαριτολόγησε ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας.
«Επρόκειτο για μια πολιτική συζήτηση», «είχαμε μια πολύ ανοικτή και ειλικρινή συζήτηση με όλα τα μέρη», πρόσθεσε. «Ελπίζω ότι ήταν χρήσιμη για τους άλλους» πάντως «προσωπικά βρήκα χρήσιμο το ότι άκουσα τις απόψεις τους», συνέχισε ο Tillerson.
Ο αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος αναμένεται να αποφασίσει ως τα μέσα του Οκτωβρίου εάν θα επαληθεύσει την τήρηση της συμφωνίας του 2015, ήταν «αρκετά σαφής» όσον αφορά «τις ανησυχίες για το ζήτημα της ίδιας της συμφωνίας, του σκοπού της συμφωνίας και της εφαρμογής της συμφωνίας», τόνισε ακόμη ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, μετά τη σύνοδο στην έδρα του ΟΗΕ των χωρών που υπέγραψαν τη JCPOA.
Ο αμερικανός πρόεδρος θεωρεί «απαράδεκτες» ορισμένες από τις ρήτρες της συμφωνίας αυτής, επέμεινε ο Tillerson στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε. Η συμφωνία προβλέπει ότι η ισχύς ορισμένων περιορισμών στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν θα εκπνεύσει μετά το 2025. Θα αποφασίσει σύντομα αν η συμφωνία του 2015 συνεχίζει να εξυπηρετεί τα συμφέροντα της Ουάσινγκτον, σημείωσε ο ίδιος.
Η συμφωνία αποσκοπούσε να εγγυηθεί τον αυστηρά πολιτικό και ειρηνικό χαρακτήρα του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος με αντάλλαγμα την προοδευτική άρση των κυρώσεων σε βάρος της Τεχεράνης. Υπεγράφη από το Ιράν και την «Ομάδα των 6» (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Βρετανία, Γαλλία και Γερμανία) έπειτα από μια δύσκολη διαπραγμάτευση που κράτησε περίπου δώδεκα χρόνια.
Όμως, η κυβέρνηση Trump κρίνει ότι «οι προσδοκίες» περί σταθεροποίησης στη Μέση Ανατολή που διέθρεψε αυτή η συμφωνία διαψεύστηκαν. «Δυστυχώς, μετά τη συμφωνία κάθε άλλο παρά διαπιστώσαμε ότι η περιοχή έγινε πιο σταθερή και ειρηνική», δήλωσε ο Tillerson, υπενθυμίζοντας την υποστήριξη του Ιράν στο καθεστώς του Bashar al-Assad στη Συρία, τις κυβερνοεπιθέσεις που αποδόθηκαν στο Ιράν, το πρόγραμμα ανάπτυξης βαλλιστικών πυραύλων της Τεχεράνης.
«Αυτό είναι ένα αληθινό πρόβλημα», υπογράμμισε ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών.
Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ
Φωτογραφία από Wikimedia Commons
